Điều chỉnh lại đối tượng khán giả

Áp phích phim Thái Lan, Chú Boonmee nhớ được kiếp trước

Fortissimo Films khởi đầu là một hãng chuyên bán phim có trụ sở đặt tại thủ đô Amsterdam của Hà Lan, rồi dần dần mở rộng sang mảng phát hành và sản xuất, có trụ sở đặt tại khắp nơi trên thế giới. Cũng từ đây Fortissimo Films đóng vai trò như cửa ngõ để điện ảnh châu Á đến được với khán giả quốc tế, nổi bật nhất phải kể đến Tâm trạng khi yêu (2001) của đạo diễn Hồng Kông Vương Gia Vệ, và Hội chứng & một thế kỷ (2006) của đạo diễn Thái Lan Apichatpong Weerasethakul.

Trong một quyển sách vừa được xuất bản vào dịp hè qua, đạo diễn họ Vương đã viết trong trang đầu rằng Fortissimo Films giống một gia đình lớn, với thành viên là giới làm phim châu Á.

Tháng 11.2011, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại ở thành phố New York đánh dấu kỷ niệm hai mươi năm hoạt động của Fortissimo Films bằng việc công chiếu 11 phim trong tổng số 300 bộ phim có mặt trong thư viện của hãng phim. Liên hoan kéo dài 12 ngày mở màn bằng buổi ra mắt phim Warriors of the Rainbow: Seediq Bale tại thị trường Mỹ. Bộ phim Đài Loan kể về cuộc kháng chiến chống lại ách thực dân của đế quốc Nhật của những thổ dân sinh sống trên hòn đảo vào năm 1930.

Với những bộ phim còn lại, người ta còn thấy cả tác phẩm kinh điển về đề tài đồng tính Xuân quang xạ tiết (Happy Together, 1997) của đạo diễn Vương Gia Vệ, với hai tài tử Lương Triều Vỹ và Trương Quốc Vinh sắm vai chính, rồi còn có cả Last Life in the Universe (2003) của đạo diễn người Thái Lan Penek Ratanaruang, và Tắm rửa (Shower, 1999), kể về những bức bối của con người giữa một xã hội Trung Quốc phát triển quá nhanh, đây là tác phẩm của nhà làm phim đại lục Trương Dương.

Buổi triển lãm của Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại New York là chuỗi sự kiện lớn nhất trong năm nay dành cho Fortissimo Films. Trước đó hãng này đã được vinh danh tại hai sự kiện khác là Liên hoan Điện ảnh Quốc tế Hongkong và Giải thưởng Phim châu Á, vì công lao đóng góp cho sự phát triển của điện ảnh châu lục. Ông Michael J.Werner, Chủ tịch của chi nhánh Hồng Kông, có buổi nói chuyện với tờ Wall Street Journal về những điều làm ông để mắt đến, tình trạng của điện ảnh không chính thống ở đại lục Trung Hoa và dự đoán về thị trường điện ảnh đang nổi lên.

- Phim như thế nào mới hấp dẫn được ông?

- Chúng tôi luôn tìm kiếm một câu chuyện hấp dẫn, có sức hút, độc đáo và lay động được tâm can người xem. Việc phân phối chứa đựng tâm huyết của công ty dành cho nội dung tác phẩm và thông điệp mà nó truyền tải. Lý tưởng nhất vẫn nên là bộ phim được một đạo diễn nổi danh thế giới, cùng một nhà sản xuất thành công, làm ra, bởi những người như thế sẽ hiểu được ngôn ngữ điện ảnh cũng như ý thức được các thực tế về mặt tài chính.

- Dòng phim phi chính thống châu Á đã phát triển thế nào trong hai thập kỷ qua?

- Tại nhiều quốc gia, các hoạt động sản xuất phim độc lập cùng các nhà làm phim thể loại này đã dần dần trở thành chính thống. Có nhiều tập đoàn lớn sẵn sàng tham gia để tài trợ kinh phí cho loại hình điện ảnh này, chẳng hạn CJ Entertainment bên Hàn Quốc. Đây là một trong những thế lực đầu tàu của toàn bộ công nghiệp điện ảnh Hàn, bao gồm cả dòng phim chính thống lẫn độc lập. Mọi thứ đang diễn biến tương tự tại Trung Quốc. Nếu bạn quay lại cách đây 15 hoặc 20 năm, hầu hết phim độc lập lấy kinh phí từ việc vay mượn bạn bè, hoặc đoàn làm phim góp vốn với nhau. Giờ đây ở Trung Quốc, từ các ông trùm bất động sản, các tập đoàn tài chính, công ty sản xuất… ai ai cũng có phần trong công nghiệp điện ảnh, tài trợ cho cả thể loại chính thống lẫn phi chính thống.

- Loại phim này được khán giả đón nhận ra sao?

- Làn sóng ban đầu của trào lưu làm phim “ngầm” ở Trung Quốc từng giúp khán giả quốc tế có thêm cái nhìn thực tế về những thực trạng đang diễn ra tại nước này. Khi đó Trung Quốc đã thẳng tay cấm rất nhiều phim, và không muốn chúng đến được với thế giới. Tôi tin rằng những bộ phim đang nói đến đã giúp cho rất nhiều khán giả trên khắp thế giới hiểu thêm một cách trọn vẹn đất nước Trung Quốc như một xã hội muôn mặt, đa dạng và phức tạp, và đây hoàn toàn không phải cách nói châm biếm.

- Vậy hiện nay công nghiệp điện ảnh phi chính thống Trung Quốc ra sao?

- Cách đây một vài năm, phim độc lập gần như không có chỗ đứng tại thị trường Trung Quốc. Song gần đây, thị trường điện ảnh Trung Quốc đang phát triển mạnh. Rất nhiều nhà làm phim độc lập đã điều chỉnh lại đối tượng khán giả họ muốn hướng đến, quan tâm nhiều hơn đến việc làm ra các bộ phim đủ điều kiện được chiếu bên trong Trung Quốc, đồng thời không quan tâm lắm đến việc có được khán giả nước ngoài đón nhận hay không. Chưa hết, giờ đây các nhà làm phim độc lập đang rất nỗ lực tìm kiếm những câu chuyện có tiềm năng tạo tiếng vang trên màn bạc trong và cả ngoài nước. Chúng ta đều biết rằng thị trường điện ảnh quốc tế khắc nghiệt ra sao đối với dòng phim nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ không phải tiếng Anh.

- Nguyên nhân có phải vì suy thoái kinh tế toàn cầu?

- Hoàn toàn đúng. Trong 10 đến 15 năm tồn tại đầu tiên của Fortissimo, thị trường (điện ảnh quốc tế) khi đó nhộn nhịp và phong phú hơn nhiều. Song sự suy thoái của mảng kinh doanh phim gia đình, rạp chiếu dành cho phim độc lập ngày một ít đi cũng như việc loại phim này ngày càng khó bán cho bên truyền hình... tất cả đã góp phần gây ra tình trạng như hiện tại.

- Vậy hiện ở châu Á, đâu là nơi đang thu hút sự quan tâm mới của điện ảnh quốc tế?

- Việt Nam là một trong những quốc gia đang có tiềm năng sản xuất phim ảnh sống động và có triển vọng. Ở Việt Nam có nhiều nhà làm phim tài năng, đang chủ yếu tập trung cho thị trường trong nước, một vài trong số họ cũng đang ấp ủ nhiều dự án để đến với khán giả quốc tế.