Quốc hội không ngừng đổi mới, cống hiến và hành động quyết liệt, tất cả để phụng sự đất nước, phục vụ Nhân dân

Giải quyết kịp thời, hiệu quả các vấn đề thực tiễn đặt ra

- Thưa ông, Kỳ họp thứ Ba, Quốc hội Khóa XV vừa bế mạc, hoàn thành toàn bộ chương trình nghị sự. Ông đánh giá như thế nào về kết quả Kỳ họp?

- Sau 19 ngày làm việc sôi nổi, khẩn trương, khoa học, dân chủ và trách nhiệm cao, Kỳ họp thứ Ba đã thành công tốt đẹp. Tại Kỳ họp này, Quốc hội đã xem xét khối lượng công việc lớn, đạt sự đồng thuận rất cao, quyết định nhiều nội dung quan trọng không chỉ cho năm 2022 mà cho cả giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo. Trước yêu cầu của thực tiễn, Quốc hội cũng đã linh hoạt điều chỉnh, bổ sung nội dung quan trọng, cấp thiết vào chương trình Kỳ họp, nhưng vẫn bảo đảm chất lượng và thời gian kỳ họp như dự kiến.

Tại kỳ họp đã có 1.484 lượt đại biểu Quốc hội phát biểu tại 6 phiên thảo luận tổ, 592 lượt thảo luận và 62 lượt tranh luận tại 23 phiên họp toàn thể tại hội trường, trong đó tại phiên chất vấn có 133 lượt đại biểu chất vấn trực tiếp, 28 lượt đại biểu tranh luận để làm rõ hơn những vấn đề quan tâm. Nhìn chung, các ý kiến phát biểu ngắn gọn, súc tích, có chất lượng, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết, trí tuệ, sự nghiên cứu chuyên sâu, kỹ lưỡng của các đại biểu Quốc hội. Các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và cơ quan có liên quan đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực, cố gắng để tổng hợp đầy đủ, tiếp thu, giải trình nghiêm túc, cầu thị các ý kiến của đại biểu Quốc hội nhằm hoàn thiện các dự án luật, dự thảo nghị quyết, bảo đảm trình Quốc hội với chất lượng cao nhất.

Quốc hội đã thông qua 5 luật, 17 nghị quyết (trong đó có 16 nghị quyết chuyên đề và nghị quyết chung của Kỳ họp), cho ý kiến về 6 dự án luật khác. Đặc biệt, lần đầu tiên tại một Kỳ họp, Quốc hội đã xem xét, thông qua chủ trương đầu tư 5 dự án quan trọng quốc gia trong lĩnh vực giao thông, nâng tổng số dự án quan trọng quốc gia được Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ lên 6 dự án, với tổng mức đầu tư 392.644 tỷ đồng. Đây đều là những dự án giao thông trọng điểm, có ý nghĩa cấp bách, lan tỏa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tăng cường liên kết vùng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, các vùng và từng địa phương.

 Về kinh tế - xã hội, tiếp nối những quyết sách đặc biệt quan trọng tại Kỳ họp thứ Nhất, thứ Hai và Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất vào tháng 1.2022, tại Kỳ họp này, Quốc hội đã quyết nghị nhiều định hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để Chính phủ, các cấp, các ngành tiếp tục quyết liệt triển khai nhằm hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã được đề ra tại các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống dịch Covid-19 năm 2022 và giai đoạn 5 năm 2021 - 2025, đặc biệt là khẩn trương triển khai đồng bộ và đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện gói chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh  tế - xã hội... nhằm khơi thông nguồn lực, khơi dậy mọi tiềm năng, tạo động lực để vượt qua khó khăn, thách thức, nhanh chóng phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Kết quả của Kỳ họp khẳng định Quốc hội, Chủ tịch Nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan, tổ chức liên quan luôn lắng nghe ý kiến của cử tri và Nhân dân, phát huy dân chủ, tranh thủ tối đa trí tuệ, đóng góp của Nhân dân, của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, các bậc lão thành cách mạng, các chuyên gia, nhà khoa học; chủ động, tích cực phối hợp để kịp thời đưa ra những quyết sách quan trọng, giải quyết hiệu quả các vấn đề thực tiễn đặt ra, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Qua đó đã thể hiện Quốc hội luôn đại diện cho quyền, lợi ích chính đáng của toàn dân, không ngừng đổi mới, cống hiến và hành động vì lợi ích của cử tri, Nhân dân và đất nước.

Công tác thông tin báo chí về Kỳ họp được chú trọng. Các cơ quan báo chí đã kịp thời truyền tải đầy đủ, sinh động, có chiều sâu về hoạt động của Quốc hội đến với cử tri và Nhân dân cả nước. Bắt đầu từ Kỳ họp này, Quốc hội đã quyết định tăng thêm thời lượng truyền hình trực tiếp nhiều phiên thảo luận tại hội trường, tổ chức truyền hình trực tiếp 19 phiên với tổng thời lượng là 62 giờ (nhiều phiên thảo luận tại Hội trường đã được truyền hình trực tiếp trên Kênh truyền hình Quốc hội). Có thể nói rằng, công tác thông tin tuyên truyền trên báo chí đã góp phần quan trọng làm cho hoạt động của Quốc hội ngày càng công khai, minh bạch hơn, gần gũi với cử tri và Nhân dân, truyền tải được nhiều thông điệp, nội dung quan trọng được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp, qua đó cũng tạo điều kiện thuận lợi để Nhân dân và cử tri giám sát các hoạt động của Quốc hội.

- Nhiều cử tri, chuyên gia và bạn đọc đã chia sẻ với Báo Đại biểu Nhân dân hết sức ấn tượng với hoạt động giám sát tối cao, chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội tại Kỳ họp thứ Ba. Ông có suy nghĩ như thế nào về điều này?

- Trong thời gian diễn ra Kỳ họp, tôi cũng nhận được rất nhiều sự chia sẻ, thông tin qua tin nhắn, email, điện thoại... của cử tri, người dân và các chuyên gia về nội dung Kỳ họp và đều đánh giá chương trình nghị sự của Quốc hội đã phản ánh đúng, trúng hơi thở cuộc sống, không chỉ bàn thảo, quyết định các vấn đề quốc kế dân sinh ở tầm vĩ mô mà còn cả những vấn đề tưởng chừng rất nhỏ nhưng lại có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng sát sườn với đời sống hàng ngày của người dân.

Đúng như nhà báo chia sẻ, rất nhiều cử tri, chuyên gia đánh giá rất cao hoạt động giám sát của Quốc hội tại Kỳ họp này. Điều này cho thấy cử tri, nhân dân và các chuyên gia đã đồng hành, theo dõi rất sát sao hoạt động của Quốc hội, ghi nhận và ủng hộ những nỗ lực đổi mới của Quốc hội trong hoạt động giám sát. Đây là động lực rất lớn để Quốc hội tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả hoạt động theo Hiến định, luật định cũng như nguyện vọng, mong muốn của cử tri và Nhân dân.

Với phiên chất vấn và trả lời chất vấn, nhiều cử tri và chuyên gia đánh giá các vấn đề được Quốc hội lựa chọn chất vấn vừa có tính thời sự, cấp bách trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài, trong đó có những vấn đề đã kéo dài nhiều năm nhưng chưa được quan tâm, giải quyết kịp thời, đầy đủ, căn cơ và nhiều vấn đề mới phát sinh. Cử tri cũng đánh giá cao việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ Ba, trong đó đã đưa ra nhiều giải pháp và yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Trưởng ngành quyết liệt thực hiện những cam kết cụ thể trong từng lĩnh vực với thời hạn hoàn thành rõ ràng để tạo chuyển biến thực sự trong thời gian tới. Đây là cơ sở để Quốc hội giám sát lại và xem xét, lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp cuối năm giữa nhiệm kỳ.

Hay với chuyên đề giám sát tối cao về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, nhiều cử tri và chuyên gia nói rằng, họ rất ấn tượng trước khối lượng công việc mà Đoàn giám sát của Quốc hội đã triển khai thực hiện, đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kỹ lưỡng, quyết liệt của Lãnh đạo Quốc hội, trực tiếp là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ với tinh thần chủ động từ sớm, từ xa ngay từ khi Quốc hội quyết định chọn công tác quy hoạch là chuyên đề giám sát tối cao đầu tiên trong nhiệm kỳ Khóa XV và trong cả quá trình triển khai giám sát.

Nhiều cử tri đánh giá cao những đổi mới trong công tác triển khai giám sát, từ việc tổ chức hội nghị toàn quốc nhằm thống nhất nhận thức và hành động trong quá trình giám sát đến sự bài bản, chuyên nghiệp, kỹ lưỡng, sự huy động đông đảo các nhà khoa học, các chuyên gia, các cơ quan chuyên môn của Đảng và Nhà nước về thanh tra, kiểm toán, các đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND các địa phương... cùng tham gia, tạo nên sức mạnh tổng hợp của Quốc hội trong giám sát, qua đó có tác dụng lan tỏa rất lớn đến hoạt động giám sát đối với Hội đồng Nhân dân các cấp.

Nhiều chuyên gia trực tiếp tham gia các cuộc làm việc, các tọa đàm, hội thảo về công tác quy hoạch do Đoàn giám sát và các cơ quan chuyên môn của Quốc hội tổ chức bày tỏ ấn tượng sâu sắc về việc Chủ tịch Quốc hội đã trực tiếp tham dự các hoạt động này, lắng nghe ý kiến chuyên môn của các chuyên gia với tinh thần hết sức cởi mở, thẳng thắn, nói cho hết mọi góc cạnh của vấn đề để tìm ra giải pháp tháo gỡ đích đáng; đồng thời, phân tích, luận giải thấu đáo nhiều vấn đề về chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước liên quan đến công tác quy hoạch mà ở góc độ chuyên môn thuần túy, có khi các chuyên gia cũng chưa bao quát được. 

Chính vì thế, các kiến nghị, giải pháp được Đoàn giám sát và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội đã nhận được sự đồng thuận rất cao của các đại biểu Quốc hội. Nghị quyết về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch và một số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ lập và nâng cao chất lượng quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 vừa được thông qua tại phiên bế mạc Kỳ họp với tỷ lệ tán thành rất cao (95,98%), trong đó Quốc hội cho phép điều chỉnh một số quy định hiện hành chưa phù hợp, tháo gỡ các tồn tại, bất cập trước mắt để đẩy nhanh tiến độ và chất lượng công tác lập quy hoạch; giao Chính phủ đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Quy hoạch để sớm đề xuất, sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch và các luật liên quan đến quy hoạch vào thời gian phù hợp. Đây là cơ sở pháp lý đặc biệt quan trọng để một mặt xử lý ngay những tồn tại, vướng mắc trước mắt, một mặt phải xem xét sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch để bảo đảm quy hoạch thực sự đi trước, mở đường, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của từng địa phương, từng vùng.

Một điểm mới nữa trong hoạt động giám sát là Quốc hội đã mời đại diện Thường trực Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố về dự phiên giám sát tối cao, qua đó chia sẻ kinh nghiệm hoạt động với cơ quan dân cử ở địa phương và góp phần tăng cường mối quan hệ gắn bó, phối hợp giữa cơ quan dân cử ở Trung ương và địa phương.

Khắc phục tình trạng “quyết sách đúng - trúng - kịp thời, nhưng triển khai chậm - kém hiệu quả”

- Tại Kỳ họp này, lần đầu tiên Quốc hội thảo luận toàn thể về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Phiên họp này cũng được phát thanh truyền hình trực tiếp để cử tri và Nhân dân cả nước theo dõi, trong khi thông lệ trước đây, thường chỉ gửi báo cáo để đại biểu Quốc hội tự nghiên cứu. Việc Quốc hội quyết định thảo luận công khai nội dung này, theo ông có ý nghĩa như thế nào?

- Đúng là trước đây, hàng năm Chính phủ và cơ quan của Quốc hội đều có Báo cáo và báo cáo thẩm tra về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí gửi đại biểu Quốc hội, nhưng đây là lần đầu tiên Quốc hội quyết định đưa nội dung này ra thảo luận tại phiên họp toàn thể và phát thanh, truyền hình trực tiếp phiên họp để toàn dân theo dõi, giám sát.

Đây là chủ trương được Lãnh đạo Quốc hội đề ra từ đầu nhiệm kỳ bởi mặc dù chúng ta đã có Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí từ nhiều năm nay nhưng tình trạng lãng phí cả trong khu vực công và ngoài xã hội vẫn còn phổ biến; còn vi phạm, sai sót ở mức độ khác nhau, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm công, quản lý đất đai, tài sản công, tài nguyên và khoáng sản. Thực tế cho thấy việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa thực sự bén rễ trong nhận thức, càng chưa chuyển hóa thành hành động của tất cả cán bộ, công chức, viên chức và người dân, trong khi đó, hậu quả của lãng phí nhiều khi còn nguy hại hơn cả tham nhũng, tiêu cực. Chính vì thế, việc Quốc hội thảo luận công khai về nội dung này là sự đổi mới và truyền đi một thông điệp rất mạnh mẽ về việc đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành một phong trào sâu rộng và thực chất trong cuộc sống, trước hết là thực hành nghiêm túc tại các cơ quan nhà nước, trong tất cả các lĩnh vực.

Trong quá trình chuẩn bị để trình Quốc hội xem xét nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ và cơ quan thẩm tra của Quốc hội phải đánh giá kỹ lưỡng, làm rõ những việc làm được, chưa làm được theo các mục tiêu, chỉ tiêu đã được xác định tại Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021; chỉ rõ các bộ, ngành, địa phương, đơn vị thực hiện tốt và thực hiện chưa tốt theo các lĩnh vực của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân. Cùng với đó là phải bổ sung số liệu, thực trạng trong những lĩnh vực được cử tri và Nhân dân phản ánh có nhiều lãng phí, tiêu cực như: đất nông nghiệp để hoang hóa, sử dụng đất sai mục đích, giao đất không thu tiền sử dụng đất; việc quản lý đất đai của các nông, lâm trường quốc doanh theo Nghị quyết số 112/2015/QH13 của Quốc hội, các dự án “treo”, trụ sở làm việc, dự án nhà ở sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư hiệu quả sử dụng chưa cao, vi phạm trong trật tự xây dựng; việc xử lý liên quan đến các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả, các ngân hàng yếu kém; chậm trễ trong công tác cổ phần hóa; tiết kiệm, chống lãng phí liên quan đến tín dụng nhà nước, tài sản trong các ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng cổ phần nhà nước, doanh nghiệp nhà nước; tình hình tăng trưởng "nóng" của thị trường chứng khoán gần đây; việc đấu thầu, mua sắm vật tư, trang thiết bị y tế phòng, chống dịch Covid-19...

Trên cơ sở đó, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ Ba, Quốc hội đề ra những giải pháp cụ thể, quyết liệt nhằm tạo chuyển biến rõ nét về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong đó, yêu cầu Chính phủ giải quyết dứt điểm những tồn tại về tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản công, lao động, thời gian lao động trong khu vực Nhà nước, quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên; kiên quyết thu hồi đất đã giao mà chưa sử dụng theo quy định, đất do hành vi vi phạm pháp luật mà có; siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra cán bộ, công chức thực thi công vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân của cơ quan hành chính nhà nước; tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ sắp xếp cơ cấu tổ chức bên trong của các bộ, ngành theo hướng giảm đầu mối, phân rõ chức năng, nhiệm vụ; kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm trong công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, sắp xếp cán bộ, công chức... Cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải làm gương trong vấn đề này.

- Như ông đánh giá, Kỳ họp đã thành công tốt đẹp. Theo ông cần lưu ý vấn đề gì để các quyết sách quan trọng tại Kỳ họp đi nhanh vào cuộc sống?

- Ngay trong phát biểu bế mạc Kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh yêu cầu đối với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cấp, các ngành, các cơ quan trong bộ máy nhà nước, các đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội cần khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện kịp thời các luật, nghị quyết vừa được thông qua, khắc phục tình trạng "quyết sách đúng - trúng - kịp thời, nhưng triển khai chậm - kém hiệu quả". Cần đặc biệt chú trọng công tác tổ chức thực hiện, nhất là công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng, giữa Trung ương và địa phương, giữa các cơ quan của Quốc hội và cơ quan của Chính phủ... Các nghị quyết của Quốc hội, nhất là Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn, Nghị quyết về giám sát chuyên đề, Nghị quyết Kỳ họp... đều đã giao nhiệm vụ cụ thể, xác định rõ những việc phải làm ngay và cá thể hóa trách nhiệm. Do đó, các đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội cũng phải tăng cường giám sát việc thực thi của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương để quyết sách của Quốc hội đi nhanh vào cuộc sống và sớm phát huy hiệu quả.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!