Bài cuối: Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm

Xem xét, sửa đổi điều kiện lập danh mục dự án thu hồi đất

Cùng với kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm 2013 bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với Luật Đấu thầu, Luật Quy hoạch, Luật Lâm nghiệp, Luật Đầu tư... Đoàn giám HĐND tỉnh Lai Châu kiến nghị Bộ Tài Nguyên và Môi trường thống nhất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về trình tự, thủ tục để thuận lợi trong quá trình thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất thống nhất, đồng bộ với trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.

Vì theo quy định tại khoản 1, Điều 42 Nghị định số 156/2018/NĐ-CP của Chính phủ: “1. Trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác thống nhất, đồng bộ với trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất”. Tuy nhiên, điểm d, khoản 1, Điều 5a Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2, Điều 8 Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường lại quy định thành phần hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận việc chuyển mục đích sử dụng đất phải có “Phương án trồng rừng thay thế đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc văn bản hoàn thành trách nhiệm nộp tiền trồng rừng thay thế theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp đối với dự án chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng hoặc phương án sử dụng tầng đất mặt theo quy định của Nghị định số 94/2012/NĐ-CP ngày 13/12/2019 của Chính phủ...”. Như vậy, sẽ rất khó khăn khi chuyển mục đích sử dụng rừng với chuyển mục đích sử dụng đất.

Đoàn giám sát cũng kiến nghị Bộ Tài Nguyên và Môi trường xem xét, sửa đổi điều kiện lập danh mục dự án thu hồi đất phải được ghi vốn thực hiện trong năm kế hoạch. Vì theo quy định tại khoản 6, Điều 36 và khoản 6, Điều 46 Thông tư số 01/2001/TT-BTNMT của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định các công trình, dự án sử dụng vào các mục đích theo quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Luật Đất đai mà thực hiện bằng ngân sách nhà nước phải được ghi vốn thực hiện trong năm kế hoạch. Trong khi đó, kế hoạch bố trí vốn được thông qua ở kỳ họp HĐND cấp tỉnh vào cuối năm. Tại thời điểm này, các công trình, dự án chưa có kế hoạch vốn được phân bổ và cũng đang trình đồng thời, nên rất vướng mắc khi đăng ký vào danh mục các công trình, dự án thu hồi đất vào kỳ họp HĐND cấp tỉnh tại kỳ họp cuối năm.

Sớm sửa đổi đơn giá bồi thường phù hợp

Đối với UBND tỉnh, Đoàn giám sát HĐND tỉnh Lai Châu nhấn mạnh yêu cầu UBND tỉnh tăng cường quản lý về đất đai, nhất là công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi, chuyển mục đích sử dụng các loại đất theo hướng đồng bộ, thống nhất, khả thi. Tạo điều kiện cho nhà đầu tư, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp theo các nghị quyết của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp. Chỉ đạo rà soát, báo cáo tổng thể kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn, nhất là diện tích đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp chưa đo đạc chính quy; sớm bàn giao các giấy chứng nhận được cơ quan có thẩm quyền ký cho các hộ gia đình, cá nhân; thường xuyên, kịp thời cập nhật biến động về đất đai vào cơ sở dữ liệu.

Cùng với đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về đất đai; chỉ đạo UBND các huyện, thành phố có biện pháp xử lý các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình vi phạm về đất đai. Chỉ đạo UBND các huyện, thành phố rà soát các danh mục công trình, dự án không triển khai thực hiện theo nghị quyết HĐND tỉnh chấp thuận; danh mục các công trình, dự án thực hiện thu hồi, chuyển mục đích cao hơn so với diện tích được HĐND tỉnh chấp thuận để tham mưu trình cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh, bảo đảm chính xác theo số thực tế đã thực hiện đúng theo quy định của pháp luật.

UBND tỉnh cũng cần quan tâm tập huấn, bồi dưỡng công chức làm công tác địa chính, quản lý đất đai trên địa bàn; bố trí kinh phí cho công tác đo đạc, lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai trên địa bàn. Cùng với đó, sớm sửa đổi Quyết định số 30/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành đơn giá bồi thường về nhà ở, công trình xây dựng trên đất, cây trồng vật nuôi và các tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất.