Cùng với việc các Ban HĐND chủ động tiếp cận sớm các thông tin thẩm tra ngay từ khâu chuẩn bị đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết; kết hợp linh hoạt các phương thức nghiên cứu tài liệu với khảo sát, giám sát thực tế, nét mới trong công tác thẩm tra của HĐND tỉnh Bình Thuận là sau khi các ban thẩm tra, Thường trực HĐND tỉnh chủ trì tổ chức họp nghe và cho ý kiến các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trước khi trình kỳ họp. Trên cơ sở thẩm tra của các ban, ý kiến của Thường trực, đề nghị UBND tỉnh hoàn thiện các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết phù hợp với báo cáo thẩm tra; những nội dung chưa bảo đảm đề nghị chuẩn bị lại hồ sơ, trình các kỳ họp sau.

Để hoạt động giám sát việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri hiệu quả, đối với một số kiến nghị chậm giải quyết, chất lượng, hiệu quả chưa cao do liên quan đến nhiều ngành, địa phương khác nhau, Ban Pháp chế HĐND tỉnh Hải Dương chủ động tham mưu Thường trực HĐND tỉnh thực hiện chất vấn tại kỳ họp, hoặc tổ chức chất vấn chuyên đề tại các phiên họp Thường trực HĐND tỉnh. Kết quả phiên chất vấn và trả lời chất vấn được công bố công khai để đại biểu HĐND, cử tri, Nhân dân biết, theo dõi, giám sát.

Tại phiên họp thường kỳ tháng 5 mới đây, Thường trực HĐND tỉnh Cà Mau đã xem xét, cho ý kiến nhiều nội dung quan trọng. Thường trực HĐND tỉnh lưu ý, tất cả các văn bản của HĐND khi ban hành, nhất là những nghị quyết liên quan đến chính sách phải tuân thủ tối đa quy trình ban hành. Nếu quy trình xây dựng, ban hành nghị quyết chưa ổn, HĐND nhất quyết không thông qua, đặc biệt là ở khâu lấy ý kiến đối tượng chịu tác động trực tiếp.

NGÔ QUYỀN, Phó trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Lào Cai

Hoạt động thẩm tra của các Ban HĐND đòi hỏi đại biểu phải có kinh nghiệm, kiến thức, trình độ chuyên môn, nắm bắt và hiểu sâu sắc vấn đề thẩm tra. Tuy nhiên, các nghị quyết của HĐND ban hành bao hàm tất cả các lĩnh vực của cuộc sống. Trong điều kiện hiện nay, luật chưa quy định cơ chế đại biểu HĐND được thuê chuyên gia, việc tự bản thân đại biểu chủ động tìm hiểu nắm bắt thông tin nhiều chiều, nhiều góc độ rất quan trọng. Chọn lọc các thông tin liên quan, phân loại, đánh giá, so sánh đối chiếu để đưa ra những nhận định đúng và trúng để HĐND có căn cứ khi thảo luận, thông qua nghị quyết.

Nâng cao hiệu quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, tại các buổi tiếp công dân và TXCT của đại biểu HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Bình Phước đã thiết lập đường dây “nóng” và hộp thư điện tử giúp người dân thuận tiện trong báo tin và yêu cầu hướng dẫn, tư vấn về việc gửi đơn, thư khiếu nại, tố cáo; giúp cho việc gửi đơn của công dân đúng thể thức, nội dung, gửi đúng cơ quan thẩm quyền, hạn chế tình trạng đơn lưu. Thường trực HĐND tỉnh cũng chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin giúp các thông tin được trao đổi, xử lý nhanh chóng, kịp thời, đáp ứng tính công khai, minh bạch.   

Theo kinh nghiệm của Thường trực HĐND tỉnh Lai Châu, để giúp đại biểu vừa TXCT, vừa xử lý ý kiến, kiến nghị, Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo Văn phòng bố trí công chức có năng lực, kinh nghiệm tham gia TXCT, trợ giúp đại biểu trong việc kiểm tra, thu thập thông tin để có thể trả lời cử tri ngay tại buổi tiếp xúc, qua đó giảm rõ rệt số kiến nghị cần giám sát. Cùng với nghiên cứu kỹ nội dung đơn để có hướng xử lý phù hợp, đúng quy định, thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc giải quyết. Trường hợp cần thiết, phải đến tận nơi để khảo sát và trao đổi, đối thoại trực tiếp giữa các bên liên quan do Thường trực hoặc các Ban HĐND chủ trì.

Từ những bài học qua thực hiện mô hình thí điểm không tổ chức HĐND ở huyện, quận, phường đến những điểm mới về mặt quy định của luật, bên cạnh tạo ra đổi thay trong hoạt động, vẫn còn đó những rào cản khiến hoạt động của HĐND cấp xã chưa có sự chuyển biến thực sự về chất. Rạch ròi trong phân công nhiệm vụ, quan tâm cơ cấu thành viên Ban, phân Tổ đại biểu HĐND là những giải pháp và quy định cần thiết để hoạt động của HĐND cấp xã có sự thay đổi về chất trong thời gian tới.

Với mục tiêu xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối đô thị trung tâm với các khu vực ngoại thành, đô thị vệ tinh, các tỉnh, thành phố nhằm tăng cường liên kết vùng, ngày 20.5, tại Kỳ họp thứ 5 (Kỳ họp chuyên đề), HĐND thành phố Hà Nội đã quyết nghị, thống nhất chủ trương bố trí 23.524 tỷ đồng từ ngân sách thành phố triển khai thực hiện Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô.  

Từ khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 có hiệu lực thi hành đến nay, mặc dù có thêm các Ban HĐND nhưng do thiếu kinh nghiệm, hoạt động kiêm nhiệm và chưa có quy định cụ thể về các chế tài giám sát; kinh phí thiếu, phụ thuộc hoàn toàn vào UBND… khiến hoạt động của các Ban HĐND cấp xã thiếu chủ động, chưa phát huy được vai trò như luật định. Mặc dù có các ban nhưng việc của HĐND vẫn chủ yếu do Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách đảm nhiệm. Việc không thành lập các Tổ đại biểu HĐND cấp xã như trước đây cũng gây ra nhiều khó khăn trong hoạt động.

Cần dự thảo văn bản triển khai nghị quyết song song với xây dựng đề án, dự thảo nghị quyết. Đối với các nghị quyết về cơ chế, chính sách có quy định cụ thể thời gian thực hiện phải được rà soát trước thời điểm hết hiệu lực ít nhất 3 tháng để có định hướng, chỉ đạo về xây dựng nghị quyết mới, tránh tạo “khoảng trống” về chính sách, ảnh hưởng quyền lợi của đối tượng thụ hưởng; đối với các đề án, dự thảo nghị quyết liên quan đến kinh phí, cần xác định rõ khả năng bảo đảm nguồn lực thực hiện ở khâu đề xuất, dự thảo chính sách…

Với chủ đề “Chung tay bảo đảm thực hiện quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em trong trạng thái bình thường mới”, Hội nghị đại biểu HĐND tỉnh tiếp xúc, đối thoại với trẻ em tỉnh Bình Dương năm 2022 đã ghi nhận những phản ánh, đề xuất rất chính đáng và thiết thực, nhất là việc tăng cường kỹ năng sống và bảo đảm môi trường an toàn cho trẻ. Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Trường Nhật Phượng nhấn mạnh: HĐND tỉnh sẽ tiếp tục chú trọng giám sát việc thực hiện quyền trẻ em để góp phần giúp trẻ em được sống trong môi trường an toàn và phát triển toàn diện.

Những năm qua, HĐND tỉnh Tuyên Quang luôn quan tâm và có những biện pháp thiết thực bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND tỉnh. Cùng với làm tốt công tác nhân sự; bảo đảm các điều kiện hoạt động, chú ý cung cấp thông tin, tài liệu và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, việc theo dõi, đánh giá hoạt động của đại biểu được chú trọng. Đặc biệt, từ năm 2018, đã giao việc đổi mới, đột phá hằng năm cho một số chức danh của HĐND tỉnh; từ năm 2021, được thực hiện với tất cả các đại biểu chuyên trách của HĐND tỉnh.

Nâng cao chất lượng giám sát việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri, theo Ban Pháp chế HĐND tỉnh Quảng Ninh: Cần phát huy vai trò của các Ban HĐND trong theo dõi, đôn đốc việc giải quyết; kịp thời phản ánh, đề xuất Thường trực HĐND đưa ra chất vấn tại phiên họp Thường trực HĐND hoặc tại kỳ họp HĐND đối với những kiến nghị tồn đọng qua nhiều kỳ nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Các Tổ đại biểu HĐND khi xây dựng báo cáo tổng hợp ý kiến của cử tri phải quan tâm đến những vấn đề bức xúc, nhiều cử tri có ý kiến, kiến nghị những vấn đề đã kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được giải quyết.

Kinh nghiệm trong công tác giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của HĐND tỉnh Bình Dương là kết hợp các hình thức giám sát với nhau để tận dụng kết quả giám sát của hình thức này cho các hình thức khác, đặc biệt là gắn chặt công tác tiếp công dân với giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, chỉ giám sát khi có những căn cứ cho thấy việc giải quyết chưa đúng, chưa phù hợp; hết sức tránh việc xen vào giám sát mà dẫn đến làm phức tạp thêm tình hình khiếu nại, tố cáo.

Qua các cuộc giám sát của Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Phúc về việc giải quyết kiến nghị của cử tri trước kỳ họp thường lệ, việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri được UBND tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc và có nhiều đổi mới; số kiến nghị được giải quyết kỳ sau cao hơn kỳ trước. Tuy nhiên, cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được tháo gỡ, giải quyết. Trong đó, có việc cần quy định rõ về chế tài khi không giải quyết hoặc chậm giải quyết các kiến nghị của cử tri và kiến nghị sau giám sát của Thường trực HĐND về giải quyết kiến nghị của cử tri.

Nhiệm kỳ này, Thường trực HĐND tỉnh Bình Dương không chủ trì tiếp công dân riêng mà đồng chủ trì tiếp công dân với lãnh đạo UBND tỉnh. Nhờ vậy, hiệu quả tiếp công dân của cả HĐND và UBND tỉnh đều được nâng lên rõ rệt. Việc giải quyết những vụ việc của công dân được đẩy nhanh tiến độ, có sự đồng thuận giữa HĐND và UBND; về phía HĐND, không còn phải thay UBND trả lời công dân về những nội dung thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND, thay vào đó, HĐND sẽ giám sát việc trả lời của lãnh đạo UBND tại buổi tiếp công dân cũng như tiến độ, kết quả giải quyết những vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân.