Kinh nghiệm trong công tác giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của HĐND tỉnh Bình Dương là kết hợp các hình thức giám sát với nhau để tận dụng kết quả giám sát của hình thức này cho các hình thức khác, đặc biệt là gắn chặt công tác tiếp công dân với giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, chỉ giám sát khi có những căn cứ cho thấy việc giải quyết chưa đúng, chưa phù hợp; hết sức tránh việc xen vào giám sát mà dẫn đến làm phức tạp thêm tình hình khiếu nại, tố cáo.

Qua các cuộc giám sát của Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Phúc về việc giải quyết kiến nghị của cử tri trước kỳ họp thường lệ, việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri được UBND tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc và có nhiều đổi mới; số kiến nghị được giải quyết kỳ sau cao hơn kỳ trước. Tuy nhiên, cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được tháo gỡ, giải quyết. Trong đó, có việc cần quy định rõ về chế tài khi không giải quyết hoặc chậm giải quyết các kiến nghị của cử tri và kiến nghị sau giám sát của Thường trực HĐND về giải quyết kiến nghị của cử tri.

Nhiệm kỳ này, Thường trực HĐND tỉnh Bình Dương không chủ trì tiếp công dân riêng mà đồng chủ trì tiếp công dân với lãnh đạo UBND tỉnh. Nhờ vậy, hiệu quả tiếp công dân của cả HĐND và UBND tỉnh đều được nâng lên rõ rệt. Việc giải quyết những vụ việc của công dân được đẩy nhanh tiến độ, có sự đồng thuận giữa HĐND và UBND; về phía HĐND, không còn phải thay UBND trả lời công dân về những nội dung thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND, thay vào đó, HĐND sẽ giám sát việc trả lời của lãnh đạo UBND tại buổi tiếp công dân cũng như tiến độ, kết quả giải quyết những vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân.

Từ nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, hoạt động giải trình của Thường trực HĐND tỉnh Ninh Bình đã trở thành hoạt động thường xuyên, góp phần nâng cao chất lượng giải quyết các vấn đề thuộc trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Quá trình thực hiện, vấn đề giải trình thuộc lĩnh vực hoạt động của Ban nào thì Thường trực HĐND tỉnh giao Ban đó chủ trì tham mưu. Trên cơ sở phân công của Thường trực, các Ban được giao chủ trì tổ chức khảo sát, xây dựng bộ câu hỏi phục vụ phiên giải trình; phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh xây dựng video clip, phóng sự về chủ đề giải trình.

Điều kiện pháp lý và những hội nghị của HĐND gần đây đã tạo tiền đề, động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phối hợp hoạt động của HĐND với Đoàn ĐBQH. Thường trực HĐND và Đoàn ĐBQH cần tăng cường phối hợp hoạt động, tìm ra những giải pháp tối ưu phù hợp với từng địa phương. Luôn luôn xác định Đoàn ĐBQH, HĐND đều cùng cơ quan có vai trò đại diện của cử tri và Nhân dân để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, góp phần quan trọng xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân.

Bảo đảm việc giải trình các ý kiến, kiến nghị của cử tri được thực hiện nghiêm túc, chất lượng, Thường trực HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu yêu cầu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương không bố trí cuộc họp vào các ngày TXCT; khi được mời tham dự hội nghị TXCT phải có trách nhiệm cử lãnh đạo tham gia đầy đủ, chuẩn bị các nội dung liên quan để giải trình trực tiếp cho cử tri về các vấn đề thuộc phạm vi, thẩm quyền quản lý của ngành, địa phương mình. Qua đó, thể hiện trách nhiệm của chính quyền địa phương luôn lắng nghe và phục vụ người dân.

Theo Thường trực HĐND tỉnh Thái Nguyên, để nâng cao hiệu quả hoạt động chất vấn, giải trình tại kỳ họp HĐND và phiên họp Thường trực HĐND, cần thiết bố trí những đại biểu, thành viên Ban HĐND hiểu biết sâu về nội dung đưa ra chất vấn, chuẩn bị kỹ các tài liệu liên quan và trong trường hợp cần thiết, các đại biểu có thể trực tiếp đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết để tìm hiểu sâu hơn về vấn đề dự định chất vấn. Quá trình điều hành, Chủ tọa thường xuyên gợi mở, định hướng để đại biểu, đặc biệt là đại biểu không chuyên trách ở cơ sở tranh luận, chất vấn trực tiếp tại hội trường.

Khoảng 70% kiến nghị sau chất vấn tại các kỳ họp của HĐND thành phố Hà Nội đến nay đã được triển khai có kết quả; từ sự lan tỏa trong tổ chức giải trình của Thường trực HĐND thành phố, Thường trực HĐND cấp huyện, xã trên địa bàn nhiệm kỳ 2016 - 2021 đã tích cực tổ chức các phiên giải trình theo mô hình phù hợp và đạt hiệu quả cao. Theo Thường trực HĐND thành phố, phải tăng cường kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc thực hiện những lời hứa của UBND và các ngành liên quan đến nội dung được kết luận; tạo sự đồng thuận thúc đẩy công việc nhanh, hiệu quả hơn.

Việc Thường trực HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tăng cường tổ chức TXCT chuyên đề với nhóm đối tượng liên quan; thời gian tiếp xúc có thể bố trí vào các ngày nghỉ hoặc các buổi tối, không trùng với thời gian làm việc để cử tri thuận tiện sắp xếp tham gia đã giúp các đại biểu có cơ hội thâm nhập sâu hơn vào đời sống Nhân dân, nắm bắt, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của cử tri ở địa bàn ứng cử. Từ đó, có thêm thông tin để đại diện cho cử tri quyết định những chính sách, biện pháp khả thi, sát hợp lòng dân để phát triển địa phương và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Theo Thường trực HĐND tỉnh Hải Dương, cần nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn tại kỳ họp HĐND, phiên giải trình tại phiên họp Thường trực HĐND theo hướng đi đến tận cùng vấn đề, nhất là những bức xúc được dư luận, xã hội quan tâm. Trên cơ sở kết quả trả lời chất vấn và đề nghị của đại biểu, HĐND ban hành Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn, thông báo kết luận phiên giải trình. Thường trực, các Ban, các Tổ và các đại biểu HĐND phải tăng cường kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc giải quyết các kết luận sau phiên chất vấn, phiên giải trình của Thường trực HĐND.

Ban hành Quy chế giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh trong thực hiện cơ chế, chính sách, trong đó định hướng tập trung theo dõi, đánh giá, đôn đốc thực hiện các nhiệm vụ đột phá; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, nhất là đổi mới cách thức trình bày một số báo cáo, dự thảo nghị quyết bằng lồng ghép minh họa hình ảnh, slide và video clip; kết nối trực tiếp để giải đáp ý kiến cử tri từ đường dây “nóng” tại phiên giải trình… những đổi mới trong hoạt động của Thường trực HĐND tỉnh Hậu Giang từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã thể hiện khát vọng tạo chuyển biến mạnh mẽ, thiết thực nhằm góp phần xây dựng chính quyền địa phương thân thiện, hiện đại, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Tại phiên giải trình, Thường trực HĐND tỉnh Thái Bình không chỉ mời đối tượng cần giải trình, mà còn mời đại diện các nhóm đối tượng chịu tác động trực tiếp đến vấn đề cần được giải trình. Chủ tọa kết luận phiên giải trình cụ thể, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm và thời hạn thực hiện; đồng thời, giao các ban của HĐND tỉnh giám sát nội dung kết luận... Vì vậy, việc tổ chức giải trình tại phiên họp là điểm nhấn trong hoạt động giám sát của Thường trực HĐND tỉnh; làm chuyển biến tích cực trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ của các sở, ban, ngành và địa phương; nâng cao trách nhiệm, kỷ cương, kỷ luật của đội ngũ cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.

Sự tham gia của người dân vào hoạt động tham vấn sẽ đem đến cho chính sách của chính quyền địa phương “sức sống” mạnh mẽ. Bởi vì, việc tham gia của người dân vào quá trình hoạch định chính sách của chính quyền, việc người dân có ý kiến góp ý vào các chính sách sẽ tăng cường sự tham gia của người dân vào quản trị nhà nước tại địa phương. Mặt khác, góp phần làm cho người dân hiểu rõ hơn về chính sách, và chính sách sẽ minh bạch hơn đối với người dân. Thực tiễn cho thấy, những chính sách nào được tham vấn ý kiến nhân dân thì rất nhanh chóng đi vào cuộc sống.

Những vấn đề nóng hổi và đại sự quốc gia vềquản lý đất đai, nông nghiệp, nông dân, nông thôn, phát triển kinh tế tập thể, về công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên và thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cùng một số vấn đề quan trọng khác trong chương trình nghị sự Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII đang được toàn Đảng, toàn dân và dư luận xã hội hết sức quan tâm. Toàn Đảng, toàn dân tin tưởng, chờ đợi những quyết sách đúng đắn, kịp thời và phù hợp từ Hội nghị.

Theo kinh nghiệm giám sát chuyên đề của HĐND thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh, những vấn đề cử tri kiến nghị nhiều lần, chậm được giải quyết, có nhiều vướng mắc được chắt lọc đưa vào chương trình giám sát hàng năm. Bên cạnh tôn trọng ý kiến của cử tri, linh hoạt trong điều hành thực thi kế hoạch giám sát hàng năm, cần lựa chọn thành viên đoàn giám sát am hiểu về chuyên đề giám sát, có bản lĩnh và trách nhiệm. Kết luận giám sát chuyên đề hạn chế việc đưa ra các kiến nghị chung chung, thay vào đó định lượng được, cụ thể và có địa chỉ.

Nhìn lại năm 2021 “không thể nào quên” đối với chính quyền và Nhân dân tỉnh Bình Dương, trong bối cảnh khó khăn do đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 (cùng với TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương trở thành một điểm nóng, diễn biến dịch bệnh căng thẳng, các hoạt động sản xuất, kinh doanh bị đình trệ). Trước ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, HĐND tỉnh cùng toàn hệ thống chính trị đã nỗ lực cao nhất, linh hoạt, kịp thời trong hoạt động, từng bước khống chế dịch bệnh, đưa hoạt động kinh tế - xã hội trở lại trạng thái “bình thường mới”.