Detroit từng là “kinh đô xe hơi” của Mỹ và thế giới. Vào thời điểm cực thịnh, nơi đây còn vượt xa cả New York. Nhưng cùng với sự xuống dốc của ngành công nghiệp ô tô, trải qua một quá trình đi từ thịnh tới suy, những bài học mà Detroit để lại rất nhiều. Một thành phố công nghiệp hóa nếu không vươn lên, không bắt được nhịp phát triển của thời đại và lựa chọn cho mình hướng đi có thể tạo ra sự thay đổi lớn, có chiến lược phát triển bền vững, thì sớm muộn cũng bị thời đại đào thải.
Từ một đô thị phồn vinh trở nên đìu hiu, bi kịch của Detroit đáng để Trung Quốc phải cảnh giác. Trên thực tế, Trung Quốc cũng có nhiều thành phố tương tự Detroit, bao gồm các căn cứ công nghiệp cũ như Phụ Tân, Yên Sơn và Phủ Thuận thuộc tỉnh Liêu Ninh. Ở đó, tài nguyên cạn kiệt, chuyển đổi cơ cấu kinh tế khó khăn.
Trên thực tế, nền tảng của phần lớn các thành phố của Trung Quốc còn kém xa so với Detroit, nơi ngành công nghiệp đã có hơn 100 năm lịch sử. Trong 10 năm trở lại đây, nhiều thành phố của Trung Quốc phải dựa vào tài chính đất đai hoặc bán đất làm bất động sản hoặc xây dựng các loại cơ sở hạ tầng trên nền đất đai. Hiện nay, các thành phố này đang trong tình trạng nợå cao. Mới đây, cơ quan truyền thông nước này tiết lộ, nợ của chính quyền địa phương ở Trung Quốc đã vượt qua mức 10.000 tỷ nhân dân tệ, rất nhiều địa phương gặp khó khăn trong những kỳ phát lương cho công nhân viên chức.
Theo tờ Đông phương nhật báo, trong lịch sử nhân loại chưa từng có phong trào xây dựng thành phố nào có quy mô lớn như ở Trung Quốc hiện nay. Có những nơi chỉ vài năm trước còn là vùng đất trống không một bóng người, nhưng giờ được quy hoạch xây dựng thành phố với quy mô cả triệu người. Vào thời điểm sốt đất, bình quân mỗi mét vuông đất ở quận Khang Ba Thập, thuộc thành phố Ngạc Nhĩ Đa Tư, khu tự trị Nội Mông có giá hơn 20.000 nhân dân tệ, nhưng giờ chỉ còn khoảng 3.000 nhân dân tệ, nghĩa là giảm tới 85%. Điều đáng nói là những nơi biến thành “thành phố ma”, nghĩa là gần như không có người ở tương tự như Khang Ba Thập rất nhiều, từ Uy Hải, Nhũ Sơn thuộc tỉnh Sơn Đông tới Tân Hải thuộc thành phố Thiên Tân; Ngoại Hoàn ở Thượng Hải; Tây Thành ở Hàng Châu…
Trong một thể chế thống nhất, chính quyền trung ương đương nhiên sẽ không khoanh tay nhìn chính quyền địa phương phá sản. Vì thế những chính quyền địa phương gặp khó khăn tài chính sẽ được cứu trợ vào những thời khắc then chốt. Tuy nhiên, nếu chính quyền các cấp ở Trung Quốc không nhanh chóng xem xét lại những chính sách phát triển và quy hoạch của mình, túi tiền của chính quyền trung ương sẽ có lúc cạn kiệt. Khi đó, những phiên bản Detroit của Trung Quốc sẽ xuất hiện.
Đông phương nhật báo kết luận, việc xây dựng thành phố là quy luật phát triển đi lên của một đất nước, đây là điều kiện để người dân sinh sống. Người dân sinh sống hạnh phúc, làm ăn phát đạt thì thành phố mới có sức sống, có tương lai và phát triển bền vững. Nhưng hiện nay, đang tồn tại tình trạng sự phát triển của thành phố biến thành con đường thăng quan tiến chức. Đồ thị hình sin từ cực thịnh tới suy tàn của Detroit ở Mỹ không phải điều gì đó quá xa lạ với Trung Quốc. Năm xưa khi Detroit trỗi dậy, gần như không có ai có thể tưởng tượng có ngày thành phố này phá sản. Sự phát triển của các thành phố ở Trung Quốc cũng nên nhìn sự kiện Detroit như một bài học để tránh những nguy cơ trong tương lai?
