Đến với thơ: Với người hàng xáo

Với người hàng xáo

Mẹ làm hàng xáo chợ làng

Quanh năm cái đấu cái sàng trên tay

Cuộc đời như thúng gạo đầy

Đong đong bán bán mỗi ngày một vơi

Đói nghèo đeo bám lấy người

Xoay tròn số phận chưa thôi xoay tròn

Sướng thì lọt khổ thì còn

Sàng thưa thưa mãi đấu mòn mòn thêm

Kiếp người kiếp chợ truân chuyên

Hết phiên này lại đến phiên nữa rồi

Từ khi tiễn biệt cách vời

Sương thu nhớ mẹ bồi hồi cám bay

Trăng thu vầng sáng hao gày

Mẹ đong sao bạc đựng đầy sông Ngân.

Thời xưa những lúc nông nhàn các bà các mẹ đảm đang thường làm thêm nghề hàng xáo, một nghề khá vất vả cực nhọc mà lời lãi chẳng bao nhiêu. Nào đong thóc, nào xay giã giần sàng, nào bán gạo từng ca từng bơ, chứ không như nghề hàng xáo thời nay cân hàng tạ thóc, máy xát vù vù, ô tô cân gạo tại nhà.

 Hình ảnh người mẹ làm nghề hàng xáo tần tảo hiện ra vừa chân thực vừa khái quát. Tình cảm biết ơn thương nhớ mẹ không kể xiết qua từng con chữ. Câu chữ mới mẻ sáng tạo. Cuộc đời mẹ mòn dần, vơi dần đi theo thúng gạo, theo cái đấu đong, vật dụng cần thiết hàng đầu của nghề hàng xáo. Có gạo mà đâu được ăn vì nghề chỉ lãi tí bổi tí cám thôi. Đúng là sướng thì lọt khổ thì còn và số phận xoay tròn mãi không ngừng theo hết đời mẹ. Cuộc đời mẹ vẽ nên theo những động tác của nghề sàng sẩy hàng xáo thật gợi. Đoạn kết người con nhìn sương giăng mà cám cảnh nhớ mẹ da diết, thấy sương như thấy cám bổi bay lên theo mẹ, từ đó câu kết vừa bất ngờ vừa khái quát đỉnh cao lòng thương nhớ: mẹ vẫn tần tảo làm nghề hàng xáo trên trời. Như vậy cả đời mẹ nghèo làm nghề hàng xáo nhưng mua ngay bán đứng, đói cho sạch rách cho thơm, không là hạng lường thưng tráo đấu - linh hồn mẹ đã được về trời làm tiên hàng xáo, đêm đêm mẹ vẫn đong sao bạc đổ đầy sông Ngân, tạo ra cảnh cám bay bằng sương bằng khói mà người con mắt trần thường nhìn thấy. Hình ảnh người mẹ vất vả đến tận lúc chết nhưng thật cao vời. 

 Và đó chính là thành công của nghệ thuật.