Học gì từ kinh nghiệm các nước?
Ở New York, thành phố đông dân nhất của Mỹ, tuyến buýt đường thủy đã giúp giảm đáng kể áp lực giao thông, rút ngắn thời gian di chuyển giữa New Jersey và New York. Giám đốc Cơ quan đường thủy New York cho rằng, đây là sự hợp tác chiến lược mang tầm nhìn xa giữa New York và New Jersey, giúp cư dân không bị mắc kẹt trong các giờ giao thông cao điểm. Thay vì mất ít nhất 1 giờ đồng hồ di chuyển bằng xe hơi hoặc xe buýt thông thường trong giờ cao điểm trên những tuyến phố sầm uất ở New York, với tuyến buýt đường thủy, chỉ mất khoảng 22 - 25 phút.
Tại Thái Lan, buýt đường thủy có thâm niên hoạt động hàng chục năm trên sông Chaopraya, rất thuận tiện cho hoạt động đi lại của người dân lẫn du khách tham quan. Giá vé loại buýt này rẻ hơn so với các phương tiện khác, lại linh hoạt theo từng chặng, tuyến đường. Toàn bộ tuyến có hơn 30 bến đỗ dọc hai bên bờ sông. Các bến có tên riêng và ký hiệu bằng số thứ tự và được thiết kế nổi theo mực nước, đồng bộ với thân tàu, buýt cũng cập, rời bến rất nhanh, thuận tiện không kém xe buýt đường bộ. Ngoài ra, các nước trên thế giới như: Hà Lan, Hàn Quốc còn đưa loại hình dịch vụ “Wonder Bus” (xe buýt chạy dưới nước) vào hoạt động, loại xe này có thể vừa chạy trên đường bộ, vừa chạy dưới nước, trên xe có đầy đủ thiết bị và dịch vụ như: Vệ sinh, TV hay phục vụ ăn uống.
Tại TP Hồ Chí Minh, theo quy hoạch, tuyến số 1 (Bạch Đằng - Linh Đông) dài gần 11 km. Suốt lộ trình tàu chạy qua có tổng cộng 7 bến dừng thuộc địa bàn các quận: 1, 2, Bình Thạnh và Thủ Đức. Tuyến xuất phát từ bến Bạch Đằng (quận 1) đi theo sông Sài Gòn qua kênh Thanh Đa, sau đó kết thúc tại bến khách ngang sông Bình Quới (phường Linh Đông - Thủ Đức) và ngược lại. Tuyến 2 (Bạch Đằng - Lò Gốm) dài 10,3km, từ bến Bạch Đằng đi theo sông Sài Gòn qua rạch bến Nghé, kênh Tàu Hũ đi qua các quận 1, 4, 5, 6, 8 và ngược lại. Khu bến trung tâm của 2 tuyến buýt đường sông sẽ được xây dựng ở phường Linh Đông, quận Thủ Đức với diện tích khoảng 3ha, gồm các hạng mục: Bến đón trả khách, khu vận hành bảo dưỡng và neo đậu tập kết tàu về đêm, khu nhà điều hành và các công trình khác phục vụ hoạt động, kinh doanh dịch vụ hỗ trợ. Trong khi chờ xây dựng các bến, bến Bạch Đằng, Bình Quới đã có sẵn sẽ đưa vào khai thác trước.
Buýt đường sông nội đô |
Thúc đẩy du lịch đường sông
Theo đại diện của Sở GT - VT TP Hồ Chí Minh, hiện nay, vận tải công cộng đang xuống cấp, việc mở tuyến buýt đường sông sẽ giúp chia sẻ bớt gánh nặng với đường bộ, tạo ra tuyến buýt đường sông văn minh đô thị. Tuy nhiên, với địa thế của đường sông TP hiện nay chủ yếu phục vụ khách du lịch, nên nhà đầu tư sẽ phải có chiến lược để thu hút người dân đến với loại hình buýt mới. Để đánh giá dự án có khả thi về hiệu quả kinh tế hay không, cũng cần nghiên cứu cụ thể về giá vé, phương án đầu tư của tuyến buýt này. Nhà đầu tư phải bảo đảm nguồn thu đủ bù đắp chi phí hoạt động, ngân sách thành phố sẽ không cấp bù nếu doanh thu không hiệu quả. Dự kiến giai đoạn từ nay đến 2020 sẽ đầu tư 10 phương tiện có sức chứa tối thiểu 60 chỗ. Kiểu dáng chiếc tàu sẽ thiết kế theo mẫu của châu Âu, kết hợp cùng nét văn hóa của người Việt. Tàu bảo đảm tuyệt đối điều kiện an toàn kỹ thuật, thích hợp với thời tiết bán nhật triều của Việt Nam. Trên tàu được trang bị máy lạnh, các ghế ngồi thông thoáng, tầm nhìn rộng, màu sắc hài hòa… Công tác bảo đảm ATGT của tuyến buýt đường sông cũng được các cơ quan quản lý yêu cầu thực hiện nghiêm theo quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa.
Dự tính khi đi vào hoạt động, giá vé buýt đường thủy sẽ tính toán làm sao chỉ cao hơn đường bộ chút ít do việc tiêu hao năng lượng lớn hơn nhiều, chưa kể phí bảo trì, bảo dưỡng. Nhưng lịch trình chạy tàu đúng giờ nên sẽ rút ngắn khoảng cách, thời gian đi. Mỗi tuyến tàu buýt dài khoảng 12km với thời gian di chuyển 30 phút/chuyến, mỗi ngày 2 tuyến buýt đường sông sẽ vận chuyển khoảng 5.000 khách, đáp ứng một phần nhu cầu đi lại của người dân và san sẻ đáng kể cho vận tải đường bộ.
Nhiều công ty du lịch cho biết, các tuyến buýt đường sông nếu có dịch vụ tốt sẽ kích cầu nhu cầu của khách du lịch. Hiện nay TP Hồ Chí Minh đã xây dựng các công trình đô thị nằm ven bờ sông Sài Gòn tuyệt đẹp và hiện đại không thua gì các nước trong khu vực, nhất là về đêm nhưng mới chỉ có tuyến du thuyền cho hạng “thương gia” và chỉ chạy một đoạn ngắn trên sông Sài Gòn. Tuyến buýt đường sông sẽ là lựa chọn của khách du lịch muốn thưởng ngoạn vẻ đẹp của TP mang tên Bác.