Đến lúc thay đổi cách phản ứng với đại dịch?

Làm chậm sự lây lan của Omicron thay vì cố gắng loại bỏ

Biến thể Omicron đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nghĩ về đại dịch Covid-19. Omicron đã thay đổi virus SARS-CoV-2 gần như ở mọi cấp độ, từ tỷ lệ lây nhiễm, thời gian lây nhiễm cho tới mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà nó gây ra. Biến thể dễ lây nhiễm này lây lan với tốc độ chưa từng có, hoàn toàn vượt quá khả năng xét nghiệm và đang lây nhiễm cho nhiều người hơn bất kỳ thời điểm nào trong đại dịch với số ca nhập viện cao kỷ lục.

Bác sĩ thuộc Văn phòng Y tế British Columbia (Canada) Bonnie Henry nhận định, bên cạnh sự lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron, thế giới thật may biến thể Omicron xuất hiện ở thời điểm này. Nếu biến thể Omicron xuất hiện từ đầu và lây lan trước khi chúng ta tiêm vaccine cho mọi người, đặc biệt là người cao tuổi, thì đây sẽ là một thảm họa. Một trong những thách thức lớn nhất với biến thể Omicron là thời gian ủ bệnh đã ngắn hơn nhiều, hiện nay biến thể này khiến mọi người phát bệnh chỉ từ 2 - 3 ngày. Hiện nay, vấn đề không phải là ngăn chặn Omicron vì chúng ta không thể ngăn chặn biến thể này. Song, những gì chúng ta có thể làm là làm chậm sự lây lan của nó, cố gắng bảo vệ những người có nguy cơ cao nhất và hạn chế tác động của nó lên các bệnh viện. 

Tại các quốc gia đang phải đối mặt với làn sóng dịch bệnh mới, những biện pháp cũ để ngăn chặn dịch bệnh không còn được ưu tiên áp dụng vì ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người dân và phục hồi kinh tế. Việc loại bỏ Omicron là điều không khả thi, đồng thời chính phủ các nước cần nghĩ lại về các biện pháp phản ứng trước đại dịch, và chắc chắn có thể làm nhiều điều để làm chậm sự lây lan của nó.

Hiện nay, một số nước như Canada đang đối phó với sự lây lan của biến thể Omicron bằng cách tái áp đặt các biện pháp y tế công cộng nghiêm ngặt, từ lệnh giới nghiêm cho tới đóng cửa nhà hàng, phòng tập gym và trì hoãn việc mở cửa lại trường học. Tuy nhiên, một số nhà dịch tễ học cho rằng, việc loại bỏ Omicron là điều không khả thi, đồng thời cho biết chúng ta cần nghĩ lại về các biện pháp phản ứng trước đại dịch. Hầu hết mọi người cho rằng các biện pháp trước đó sẽ trì hoãn chứ không khiến Omicron dừng lại, nhưng các biện pháp này vẫn cần thực hiện để bảo vệ những người dễ tổn thương. Nhà dịch tễ học và học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế ở Baltimore Amesh Adalja nhận định rằng, mặc dù dịch Covid-19 trở nên ít nghiêm trọng hơn với những người đã tiêm vaccine thì nó vẫn là mối đe dọa lớn đến những người chưa tiêm vaccine. Các chuyên gia tin rằng, trong những tuần tới trong khi nhiều người nhiễm biến thể Omicron thì việc tăng cường các biện pháp y tế cộng đồng cũng như tăng tỷ lệ tiêm vaccine sẽ tác động đến khả năng lây lan cũng như số ca bệnh cần nhập viện. Việc này cũng khiến nhiều người đi tiêm vaccine hơn, đặc biệt là những người cần tiêm mũi thứ ba.

Việc biến thể Omicron chắc chắn không thể loại bỏ vì tốc độ lây lan của chúng quá mạnh mẽ, đồng thời đe dọa đến việc làm quá tải hệ thống y tế liệu có ảnh hưởng đến quá trình kết thúc đại dịch và các biện pháp sống chung với đại dịch mà các chuyên gia đã vạch ra trước đó? Liệu trong những tuần và tháng tới sẽ có vai trò như thế nào trong cuộc chiến chống Covid-19 trên thế giới. Các nhà dịch tễ học tại Bắc Mỹ dự đoán, khu vực này sẽ có khoảng 2 - 4 tuần ghi nhận số ca mắc tăng mạnh và sau đó sẽ bắt đầu giảm đáng kể, nhưng thời gian tới sẽ là thời điểm rất thách thức. Sau khi số ca mắc đã đạt đỉnh thì sẽ tới giai đoạn giảm mạnh, chúng ta đã chứng kiến điều này ở Nam Phi. Do đó, điều này đồng nghĩa với việc chính phủ các nước sẽ phải làm gì đó để làm chậm sự lây nhiễm nhằm dự phòng hệ thống y tế và bảo vệ những người chưa tiêm vacicne cũng như cho họ có thêm thời gian để tiêm vaccine. Nhà dịch tễ học tại Đại học Ottawa (Canada) Raywat Deonandan cho rằng, trong khi chúng ta đang trong quá trình coi Covid-19 là bệnh đặc hữu, giống như các virus về hô hấp khác, thì điều tồi tệ nhất trong đại dịch sẽ chấm dứt trong những tháng tới.

Cảnh báo tâm lý chủ quan

Bên cạnh tốc độ lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron, nhưng không thể phủ nhận rằng số ca tử vong liên quan tới biến thể này thấp hơn nhiều so với biến thể Delta. Song, chính điều này đã khiến cho nhiều trở nên chủ quan và có suy nghĩ sai lệch hoàn toàn về cách phòng tránh, cũng như có tâm lý cố tình lây nhiễm vì cho rằng sẽ giúp cho cơ thể tăng khả năng miễn dịch. Omicron không đơn thuần chỉ là cơn cảm lạnh nặng. Biến thể Omicron gây ra tình trạng sốt, đau nhức cơ thể, sưng hạch bạch huyết, đau họng và nghẹt mũi, ngay cả đối với tình trạng mắc bệnh nhẹ khiến người bệnh bị suy nhược cơ thể trong nhiều ngày.

Hiện nay, nhiều người đang nghĩ rằng Omicron chỉ như một cơn cảm lạnh, có thể tình trạng này sẽ xảy ra với một số người nhưng nó chắc chẵn vẫn là một căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Theo một nghiên cứu gần đây do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, nguy cơ mắc Covid-19 nghiêm trọng xảy ra cao hơn ở những người đã tiêm chủng từ 65 tuổi trở lên, người suy giảm hệ miễn dịch hoặc người có ít nhất một trong các tình trạng sức khỏe như tiểu đường, bệnh thận mãn tính, bệnh tim, phổi, gan hoặc thần kinh. Tuy nhiên, ngay cả những người không có bệnh nền vẫn có nguy cơ mắc Covid-19 nặng.

Bên cạnh đó, khi nhiễm bệnh, người bệnh có nguy cơ cao mắc hội chứng “Long Covid” (Covid-19 kéo dài). Tình trạng “Long Covid” - một trong những mối lo ngại về sức khỏe có thể tồn tại và kéo dài sau khi nhiễm SARS-CoV-2. Hiện tượng này có những triệu chứng suy nhược như khó thở, mệt mỏi nghiêm trọng, sốt, chóng mặt, thay đổi tâm trạng, khó ngủ... Mất khứu giác và vị giác đã trở thành một triệu chứng phổ biến đối với các ca mắc bệnh nhẹ. Các nghiên cứu cho thấy, khoảng 80% người bệnh hết các triệu chứng Covid-19 trong vòng một tháng, nhưng có những người vẫn không thể ngửi hoặc nếm mùi sau 6 tháng hoặc lâu hơn. Một số người không may mắn có thể không bao giờ lấy lại được khứu giác hoặc vị giác.

Các triệu chứng nghiêm trọng của Long Covid có thể gây tổn thương phổi, tim, thận cũng như sức khỏe tâm thần. Vì vậy, mặc dù các phương pháp chữa bệnh kết hợp với tiêm vaccine Covid-19 sẽ giúp cho người bệnh mau khỏi và tránh tình trạng bệnh trở nặng, song việc bảo vệ bản thân vẫn là quan trọng nhất và người dân nên biết cách tự bảo vệ bản thân mình đối với virus SARS-CoV-2.