Hình thành ý thức trách nhiệm, kỹ năng thích ứng với biến đổi khí hậu
Hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường nhân kỷ niệm Ngày Môi trường thế giới (5.6), sáng 7.6, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức hội thảo tổng kết 10 năm công tác thông tin, tuyên truyền về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường giai đoạn 2013 – 2023.
Phát biểu tại hội thảo, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Vũ Thanh Mai cho biết, thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã thường xuyên quan tâm vấn đề thích ứng với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Nhiều chỉ thị, nghị quyết đã được ban hành đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, trong đó có Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3.6.2013 của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường (Nghị quyết số 24).
Nghị quyết số 24 khẳng định việc “tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, hình thành ý thức chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, sử dụng tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường” là giải pháp hàng đầu để triển khai, thực hiện.
Thời gian qua, triển khai thực hiện yêu cầu trên của Nghị quyết Trung ương và Chỉ thị của Ban Bí thư, các cấp, các ngành đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về ứng phó với biến đổi khí hậu. Hàng năm, Ban Tuyên giáo Trung ương ban hành các hướng dẫn tuyên truyền theo chủ đề; lồng ghép các nội dung bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu vào các hướng dẫn tuyên truyền kết quả phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Công tác xây dựng các tiêu chí, chuẩn mực về bảo vệ môi trường được triển khai rộng rãi tại nhiều địa phương; lồng ghép trong các hoạt động của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; bước đầu hình thành các thiết chế văn hóa, đạo đức môi trường trong xã hội. Hoạt động bảo vệ môi trường đã gắn với các cuộc vận động và phong trào lớn như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, phong trào “Chống rác thải nhựa”…
Thông qua các hoạt động tuyên truyền đã góp phần nâng cao nhận thức của các cấp quản lý và cộng đồng về bảo vệ môi trường. Đáng chú ý, theo TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch VUSTA, đã hình thành ý thức trách nhiệm và kỹ năng thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường của người dân và doanh nghiệp.
Ưu tiên nguồn lực cho truyền thông chính sách
Tuy vậy, theo Ban Tuyên giáo Trung ương, công tác tuyên truyền, quán triệt và thực hiện Nghị quyết số 24 còn có những tồn tại, hạn chế. Một số nơi còn thực hiện chưa tốt, mang tính hình thức. Nội dung tuyên truyền chưa thực sự phong phú, đa dạng, chưa đi vào chiều sâu. Trong 10 năm qua, có những vụ việc môi trường xảy ra bất ngờ, nghiêm trọng và chưa có tiền lệ. Công tác phối hợp thực hiện các hình thức tuyên truyền về ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường có lúc chưa phong phú, đa dạng, nhất là việc tuyên truyền trực tiếp tại cơ sở…
Văn kiện Đại hội XIII dự báo “biến đổi khí hậu, nước biển dâng, ô nhiễm môi trường… tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với các thách thức truyền thống và phi truyền thống khác sẽ còn tác động mạnh đến sự phát triển của nước ta trong những năm tới”. Theo dự báo, Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với những tổn thất và thiệt hại vượt ngoài khả năng ứng phó ngay cả khi đã áp dụng triệt để các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.
Trong bối cảnh đó, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Vũ Thanh Mai lưu ý, để thực hiện thành công những nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, nâng cao nhận thức, hình thành ý thức về bảo vệ môi trường, khắc phục tình trạng ô nhiễm, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững thì một trong những giải pháp hàng đầu, quan trọng cần tiếp tục đẩy mạnh là đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền.
Đề xuất giải pháp cụ thể, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, cần tăng cường nguồn lực, bao gồm nhân lực và nguồn kinh phí cho các hoạt động truyền thông. Trong đó, ưu tiên các hoạt động truyền thông chính sách, đặc biệt trong quá trình ban hành chính sách; truyền thông các vấn đề nổi cộm cấp bách về ứng phó với biến đổi khí hậu, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Cùng với đó, tích cực phối hợp các cơ quan thông tấn báo chí mở mới các chương trình; mở rộng thời lượng, nâng cao chất lượng các chương trình, chuyên đề tài nguyên và môi trường. Ưu tiên xây dựng kênh truyền thông riêng về tài nguyên và môi trường trên kênh truyền hình Trung ương để cung cấp kịp thời, thường xuyên các thông tin về tài nguyên và môi trường đến cộng đồng.
Các đại biểu cũng đề nghị, cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, liên thông, cơ sở dữ liệu thông tin phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý và điều hành các nhiệm vụ liên quan tới thích ứng với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, định hướng thông tin tuyên truyền về ba lĩnh vực này. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế, học tập kinh nghiệm của các nước thành công trong công tác bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, phòng tránh thiên tai để có cách làm phù hợp với nước ta.
