Để cho cây đuốc phaken cháy mãi trên các giàn khoan

      Những thiết bị không thể thiếu đối với hành khách là phải sử dụng các thiết bị đeo tai nhằm giảm tiếng ồn động cơ trực thăng và bắt buộc phải có áo phao. Máy bay chỉ được cất cánh khi tốc độ gió cho phép phải nằm trong phạm vi an toàn. Bay trên độ cao 1.200m so với mặt nước biển và mất khoảng 35 phút cho hành trình từ Sân bay Vũng Tàu tới giàn khoan. Cảm giác bay là là trên mặt biển và chợt vỡ òa khi thấy những giàn khoan sừng sững trên biển cả. Một cảm giác thật lạ khi được ngắm cận cảnh phaken - cây đuốc biểu tượng của ngành dầu khí- nơi đốt cháy dư lượng khí để giữ an toàn cho giàn khoan. Giữa biển cả mênh mông chỉ có nắng, gió và sóng biển, ngọn lửa này sẽ cháy chừng nào giàn khoan còn khoan xuống để lấy dầu.
      Đón đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế là các chuyên gia, kỹ sư và công nhân đang làm việc tại giàn. Những con người có vẻ rắn rỏi rất riêng của người lao động trên biển. Đi dọc hành lang bằng sắt kết cấu, và mặc dù trời nắng và gió nhẹ nhưng giữa biển cả mênh mông khiến cho việc đi lại giữ thăng bằng rất khó khăn, nếu không quen sẽ đứng không vững, đặc biệt là khi biển động. Theo Phạm Văn Ban - Trưởng giàn khoan số 2, tổng số kỹ sư và công nhân làm việc trên giàn khoảng hơn 120 người nhưng chỉ có 60 người luân phiên làm việc cho một ca ra biển kéo dài 15 ngày. Mỗi người có 15 ngày làm việc ở giàn khoan sẽ được nghỉ 15 ngày trong đất liền. Trên giàn khoan, người công nhân phải tắm mình trong gió và nắng biển. Đầu óc và tay chân hầu như không thể buông lơi, bởi các quy trình đều đạt tới khuôn mẫu kỹ thuật chuẩn, chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả khôn lường- Phạm Văn Ban chia sẻ. Chính vì vậy, hiệu suất công việc của giàn cũng thật đáng nể. Trung bình trong năm 2007, sản lượng khai thác của cả Mỏ Bạch Hổ vào khoảng 25.000 tấn dầu/ngày đêm thì riêng giàn số 2 đã khai thác được 11.000 tấn dầu/ngày đêm và khoảng 1,8 triệu m3 khí/ngày đêm.

      Đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế đã khảo sát trực tiếp quy trình từ khâu khai thác đến khâu vận hành xử lý. Kể cả nơi làm việc, nghiên cứu, ăn nghỉ của cán bộ, công nhân trên tàu. Đi để biết và không khỏi ngỡ ngàng, bởi lẽ quy trình khai thác dầu không đơn giản chỉ là hút từ đáy biển lên. Mà còn phải tiến hành các biện pháp kỹ thuật như bơm nước, tạo chênh lệch áp suất để tách nước, dầu và khí. Các sản phẩm sau khi được xử lý sẽ được chuyển vào đất liền cung cấp khí cho Nhà máy Xử lý khí Dinh Cố, Nhà máy điện Vũng Tàu, bán cho các tàu dầu nước ngoài.... 
      Thành công là thế nhưng các kỹ sư, công nhân chia sẻ nhiều trăn trở về điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ. Theo Nguyễn Xuân Lanh - Trưởng Giàn nén khí trung tâm tại giàn số 2, ngoài việc mắc những căn bệnh nghề nghiệp như mất ngủ, trầm cảm thì chế độ đãi ngộ là vấn đề cần quan tâm. Nếu tính cả phụ cấp và các khoản lương, thưởng, hiện mức thu nhập trung bình một kỹ sư vào khoảng 550USD/tháng- mức khá cao nếu so với mặt bằng thu nhập chung hiện nay. Nhưng tình trạng chảy máu chất xám đã và đang xảy ra do sự cạnh tranh của các hãng nước ngoài. Năm 2006, số kỹ sư xin chuyển công tác là 11 người, năm 2007 là 4 người và từ đầu năm 2008 đến nay đã có 2 trường hợp. Cảm nhận và chia sẻ với những khó khăn của cán bộ kỹ sư, công nhân, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền và các thành viên trong đoàn bày tỏ tình cảm chân thành về tinh thần vượt khó của cán bộ, công nhân trong điều kiện làm việc hết sức khắc nghiệt. Những đóng góp này sẽ góp phần vun đắp xây dựng ngành dầu khí vững mạnh. 
      Tại buổi làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam và lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Tập đoàn, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đạt được của ngành đối với nền kinh tế quốc dân. Cho đến nay, nước ta đã thu hút được đầu tư nước ngoài và ngành dầu khí, chủ yếu là khâu thượng nguồn- tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí trên 8 tỷ USD. Đã có 76 phát hiện dầu khí, trong đó 11 mỏ dầu, khí đang khai thác đã trở thành nền tảng cho việc phát triển ngành, đồng thời khẳng định vai trò của một ngành công nghiệp có đóng góp lớn cho nền kinh tế quốc dân. Chính vì tầm quan trọng như vậy mà QH, Chính phủ luôn quan tâm, chú trọng phát triển ngành thông qua việc ban hành các cơ chế, chính sách. Luật Dầu khí ban hành năm 1993 và được sửa đổi, bổ sung một số điều vào năm 2000 đã hình thành khung pháp lý quan trọng để điều chỉnh các hoạt động tìm kiếm, thăm dò dầu khí ở nước ta thay cho việc điều chỉnh bằng các biện pháp hành chính, kinh nghiệm như trước đây. Hiện nay, khả năng của ngành dầu khí không những có thể tự tìm kiếm, thăm dò và khai thác trong nước mà còn có khả năng đầu tư ra nước ngoài bằng nguồn vốn, trình độ kỹ thuật cao đã tích lũy được trong hàng chục năm qua. Điều này thể hiện rõ qua việc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã và đang thực hiện một số vấn hợp đồng dầu khí ở nước ngoài như Algieri, Indonesia, Malaysia và Cu Ba. 
      Thế nhưng, đấy mới chỉ là những mặt tích cực. Trong quá trình thực thi Luật Dầu khí nảy sinh một số hạn chế. Đó là những quy định về thời hạn tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí và đấu thầu các dịch vụ liên quan đến triển khai hợp đồng dầu khí. Sau gần 15 năm thực hiện Luật Dầu khí, phần lớn thềm lục địa có tiềm năng dầu khí cao đã được ký kết hợp đồng dầu khí và đã được thăm dò. Tiềm năng còn lại chủ yếu nằm ở các khu vực nước sâu, xa bờ, có điều kiện địa lý và địa chất phức tạp, khó khăn, đặc biệt phần lớn các lô còn lại đều nằm trong vùng nhạy cảm trên biển Đông. Do vậy, trong quá trình triển khai các hoạt động dầu khí, nhà thầu có thể phải xin gia hạn nhiều lần để hoàn thành các cam kết trong giai đoạn tìm kiếm và khai thác dầu khí. Theo quy định hiện hành, thời kỳ tìm kiếm thăm dò có thể được gia hạn tối đa là 2 năm, thời hạn của hợp đồng có thể được gia hạn tối đa 5 năm. Trong những trường hợp đặc biệt, nếu việc xin gia hạn vượt quá khung quy định thì việc xin gia hạn phải trình lên QH. Thủ tục này sẽ rất phức tạp, kéo dài thời gian, làm chậm việc triển khai các hoạt động dầu khí theo quy định của hợp đồng dầu khí. Vì vậy, Tập đoàn kiến nghị với Thường trực Ủy ban Kinh tế là nên giữ quy định như trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dầu khí với nội dung: Trong trường hợp đặc biệt, việc cho phép tiếp tục kéo dài thời gian tìm kiếm, thăm dò hoặc thời hạn hợp đồng dầu khí do Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
      Đặc thù của ngành dầu khí là có vốn đầu tư lớn và mang lại lợi nhuận cao nhưng thường có độ rủi ro lớn, nhà thầu dầu khí phải áp dụng các công nghệ hiện đại, tiên tiến để nâng cao hiệu quả đầu tư và tận dụng tối đa các cơ hội, trong đó việc rút ngắn thời gian hoàn tất các thủ tục đầu tư, mua sắm thiết bị là yếu tố quan trọng. Trong các hợp đồng dầu khí đều có quy định cụ thể về phân cấp phê duyệt các gói thầu và thủ tục, trình tự mua sắm vật tư, thiết bị phục vụ họat động dầu khí. Tuy nhiên, nhiều quy định của pháp luật đấu thầu hiện nay chưa phù hợp với những đặc thù của ngành dầu khí dẫn đến nhiều bất cập trong quá trình thực hiện các hợp đồng dầu khí có quyền lợi tham gia của phía Việt Nam trên 30%. Đấu thầu lô dầu khí đang được thực hiện theo Nghị định 34/2001/NĐ-CP hiện không phát sinh vấn đề lớn. Nhưng việc đầu thấu dịch vụ, Tập đoàn kiến nghị Ban soạn thảo cần bổ sung nội dung: Việc đấu thầu mua sắm các dịch vụ, hàng hóa, xây lắp phục vụ hoạt động dầu khí được thực hiện theo quy định của hợp đồng dầu khí. Sở dĩ phải có quy định này vì các hợp đồng dầu khí đã ký rất khó có thể thay đổi, trong khi đó Luật Đấu thầu có nhiều điều khoản không phù hợp với hoạt động dầu khí. Theo Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Nguyễn Đức Kiên, sự bất cập này là do Luật Đấu thầu không bao trùm và chưa tính tới một ngành có đặc thù như ngành dầu khí. Việc cung cấp các thiết bị, dịch vụ trong lĩnh vực dầu khí chỉ đếm trên đầu ngón tay được 3 hay 4 nhà cung cấp như BP, MobilExel.  
      Ngành dầu khí từ lâu đã trở thành một ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của đất nước, chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu và trong nhiều thập kỷ tới dầu khí vẫn là nguồn năng lượng quan trọng của đất nước. Đến thăm và làm việc với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam là dịp để Ủy ban Kinh tế thẩm tra dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dầu khí để có thể khai thác có hiệu quả nguồn vàng đen của đất nước. Việc sửa đổi luật là rất cần thiết và Chủ nhiệm Hà Văn Hiền cũng tin rằng, ngành dầu khí sẽ tiếp tục sải cánh tự tin trên hành trình dẫn đầu trong các ngành mũi nhọn của nền kinh tế. Để cho cây đuốc phaken còn cháy mãi trên các giàn khoan.

Ghi chép của  Ngọc Tuấn