Đề án 1956 - sáu năm nhìn lại
Bài 3: Nhân rộng cách làm hay

>> Bài 1: Tiền vay không bằng tay nghề

>> Bài 2: Chọn đúng nghề, cấp đủ vốn

Theo báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Đề án 1956 (2010 - 2014), trong số gần 2,2 triệu lao động nông thôn được hỗ trợ học nghề có hơn 1,9 triệu người đã học xong. Trong đó, hơn 1,5 triệu người có việc làm sau học nghề, đạt 78,7% - cao hơn 8,7 điểm phần trăm so với mục tiêu của Đề án. Thống kê từ các địa phương cho thấy, gần 60.000 hộ nghèo có người tham gia học nghề, có việc làm đã thoát nghèo, chiếm 24,5% tổng số hộ nghèo tham gia học nghề; hơn 98.000 hộ có người tham gia học nghề, có việc làm, có thu nhập cao hơn mức bình quân tại địa phương (trở thành hộ khá), chiếm 4,5% tổng số lao động nông thôn tham gia học nghề.

Nhiều cách làm hay

Chuyến đi thực tế thời gian qua cho thấy, trong điều kiện kinh tế khó khăn, ngân sách eo hẹp, nhiều địa phương đã huy động mọi nguồn lực để thực hiện Đề án 1956 hiệu quả nhất. HĐND tỉnh Quảng Trị đã đưa vào Nghị quyết việc hỗ trợ 50% vốn cho những lao động sau đào tạo nghề có nhu cầu vay vốn phát triển sản xuất. Nhờ đó, số lao động sau đào tạo nghề tự tổ chức sản xuất của Quảng Trị đạt cao hơn nhiều so với các địa phương lân cận, với 12.296 lao động/17.150 lao động được đào tạo nghề.

Thừa Thiên Huế lại chọn cách chú trọng gắn kết địa phương với cơ sở đào tạo và cơ sở sản xuất kinh doanh trong tổ chức dạy nghề, tạo việc làm cho lao động nông thôn. Đây cũng là địa phương thực hiện hiệu quả việc gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, thể hiện ở con số hơn 85% học viên có việc làm sau đào tạo. Đặc biệt, tỷ lệ đào tạo nghề phi nông nghiệp ở Thừa Thiên Huế chiếm đến 81% trong tổng số 20.000 lao động.

Đáng chú ý hơn, đa số lao động đã có nhận thức đúng đắn về mục tiêu học nghề: từ chỗ học theo phong trào, học để được hỗ trợ tiền ăn, học cho biết chuyển sang học nghề để mưu sinh, phát triển sản xuất, để tìm được việc làm. Hầu hết các địa phương tuân thủ phương châm “chỉ đào tạo nghề khi xác định được việc làm và thu nhập sau học nghề”; không chạy theo số lượng, chỉ tiêu. Có thể nói, càng về sau, hiệu quả của Đề án 1956 thể hiện càng rõ với nhiều mô hình sáng tạo, hiệu quả.

Niềm vui được mùa cam lòng vàng của nông dân Cao Phong, Hòa Bình

Đào tạo nghề gắn với nhu cầu địa phương

Tuy nhiên, quá trình thực hiện Đề án 1956 từ nay đến năm 2020 vẫn đối mặt với nhiều vấn đề, nhất là khâu tiêu thụ sản phẩm do nông dân làm ra và việc làm cho nông dân sau học nghề. Đầu tư còn dàn trải, việc xác định danh mục nghề đào tạo, trong đó có danh mục nghề nông nghiệp ở không ít địa phương chưa xuất phát từ quy hoạch sản xuất nông nghiệp. Chính sách hỗ trợ dạy nghề theo Đề án 1956 không tập trung cả nguồn lực lẫn cơ quan quản lý nên có sự phân tán, trùng lặp đối tượng thụ hưởng. Lao động nông thôn học nghề và sau khi học nghề được vay vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm còn rất hạn chế. Do vậy kết quả chưa như mong muốn.

Trước thực trạng trên, Ban chỉ đạo Trung ương thực hiện Đề án 1956 đã đề ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của Đề án. Theo đó, các địa phương tiến hành rà soát lại danh mục các nghề đào tạo phù hợp với quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền và tư vấn học nghề cho nông dân; nhân rộng những cách làm hay, những mô hình hiệu quả; điều chuyển các thiết bị dạy nghề giữa nơi thừa, nơi thiếu, tránh lãng phí. Cần đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng kỹ thuật để nâng cao năng suất, hiệu quả các nghề nông nghiệp; đặc biệt coi trọng đào tạo các nghề phi nông nghiệp để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn; gắn chặt với doanh nghiệp và tạo mọi điều kiện thuận lợi khuyến khích doanh nghiệp tham gia dạy nghề. Các bộ, ngành, địa phương phải tìm mọi giải pháp tích cực, bền vững tiêu thụ các loại sản phẩm do nông dân làm ra.

Ngân hàng Chính sách Xã hội - thành viên Ban chỉ đạo nêu quan điểm, cần tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho Quỹ quốc gia giải quyết việc làm hằng năm khoảng 1.000 tỷ đồng. Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội Dương Quyết Thắng cho biết, sắp tới ngân hàng sẽ bàn chủ trương đẩy mạnh huy động và cho vay giải quyết việc làm nhằm giải cơn khát vốn của nông dân, để Đề án 1956 đạt hiệu quả cao nhất.