Đẩy nhanh tiến độ triển khai Sổ Mẹ và bé

Cuốn sổ nhỏ, lợi ích lớn

Theo các chuyên gia, giai đoạn đầu từ khi mang thai cho đến khi sinh, 6 tuần sau sinh đối với bà mẹ và thời gian khi ở trong bụng mẹ, chăm sóc sau sinh, trong giai đoạn sơ sinh, chăm sóc sự phát triển thể chất, tinh thần đến 6 tuổi đối với trẻ là những giai đoạn rất quan trọng. Do đó, ngày 20.1.2020, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký Quyết định số 140/QĐ-BYT về việc ban hành mẫu Sổ Mẹ và bé, sử dụng đối với phụ nữ có thai và trẻ em đến 6 tuổi. 

Với mục đích theo dõi tổng hợp, tư vấn và chăm sóc liên tục về sức khỏe bà mẹ, trẻ em, Sổ được tích hợp đầy đủ công cụ như sổ khám thai, phiếu khám thai, sổ y bạ, sổ tiêm chủng, biểu đồ tăng trưởng,... sổ khám, theo dõi định kỳ của trẻ từ khi sinh ra đến khi trẻ đủ 6 tuổi. Đây là công cụ hữu ích để các bà mẹ tự theo dõi sức khỏe trong khi mang thai và chăm sóc em bé, kịp thời phát hiện các tai biến. Nếu sử dụng sổ theo dõi sức khỏe hiệu quả, tỷ lệ tử vong bà mẹ, trẻ em sẽ được giảm thiểu. 

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế cho biết, trên thế giới, có hàng chục quốc gia cũng sử dụng sổ này theo các hình thức, phiên bản khác nhau. Tại Việt Nam đã có khoảng 60 tỉnh/thành sử dụng Sổ, thay thế cho nhiều loại sổ như sổ khám và theo dõi thai, sổ tiêm chủng trẻ em, sổ khám bệnh, sổ theo dõi sức khỏe trẻ em, sổ tay dinh dưỡng… 

Là một trong những địa phương đầu tiên triển khai Sổ Mẹ và bé, năm 2019, tại Thái Nguyên đã có trên 21.000 cuốn được cấp phát miễn phí ở 9 huyện, thành, thị. Theo bác sĩ Nông Thị Thu Hằng, Trưởng khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên, đây không chỉ là cuốn sổ theo dõi sức khỏe mà còn là cuốn cẩm nang phổ biến kiến thức chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ mang thai, bà mẹ trẻ em và thành viên gia đình trong việc chăm sóc phụ nữ khi thai nghén, chăm sóc trong và sau sinh, theo dõi và chăm sóc trẻ em liên tục từ sơ sinh đến 6 tuổi. Từ đó, giúp giảm tử vong mẹ và tử vong trẻ em xuống thấp hơn; thu hẹp sự khác biệt về tình trạng sức khỏe, dinh dưỡng của bà mẹ và trẻ em giữa các địa phương.

Sử dụng sổ từ năm 2020, chị Nguyễn Thị Thu Hương, Thanh Xuân, Hà Nội cho biết, chị đã tìm hiểu các nội dung trong cuốn sổ, trong đó, có những biểu đồ theo dõi chiều cao, cân nặng, lịch tiêm chủng, hướng dẫn xử trí các bệnh mắc phải, tai nạn thương tích thường gặp ở trẻ nhỏ, ghi chép khám sức khỏe thường kỳ của trẻ… Đây không chỉ là những nội dung thiết thực mà còn có ý nghĩa như cuốn nhật ký cá nhân gắn liền với mỗi đứa trẻ từ khi còn trong bụng mẹ.

Tăng độ tiếp cận, tối ưu hóa thông tin

Mặc dù đã có 60 tỉnh/thành sử dụng Sổ Mẹ và bé, tuy nhiên, theo lãnh đạo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, việc tiếp cận sổ đến các bà mẹ vẫn còn khó khăn, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong hệ thống khám bệnh, chữa bệnh, các bệnh viện chuyên ngành Sản khoa, đặc biệt tại tuyến Trung ương, việc ghi chép của cán bộ y tế vào sổ cũng hạn chế.

Vì vậy, Bộ Y tế đã cho ra đời phiên bản điện tử, có chức năng quản lý thông tin tài khoản người dân (thông tin hành chính); danh sách các đơn vị trong hệ thống, tổ chức lưu trữ thông tin, cập nhật thay đổi thông tin của đơn vị; danh sách cán bộ, tài khoản người dùng thuộc từng đơn vị. Giao diện cho phép người dùng có thể đăng ký tài khoản mới, đăng nhập qua kênh web, điện thoại di động và cho phép người dùng lấy lại mật khẩu thông qua email trong trường hợp quên mật khẩu. Điểm nổi bật của Sổ điện tử là tối ưu hóa nội dung thông tin phù hợp với từng cá nhân sử dụng.

Một chức năng quan trọng của Sổ điện tử là chức năng quản lý mã QRCode, đồng bộ mã QRCode giữa sổ điện tử và sổ giấy, thẻ chăm sóc của bà mẹ và trẻ em. Sau khi tạo sổ xong thì hệ thống sẽ sinh ra 1 mã QRCode định danh cho 1 trẻ. QRCode này có thể được đồng bộ với mã QRCode được dán trên sổ phiên bản giấy hoặc trên thẻ chăm sóc. 

Tuy nhiên, để sổ được triển khai mở rộng hơn nữa, rất cần có sự hỗ trợ kinh phí từ nhiều đơn vị, ban ngành liên quan, đặc biệt là sự quan tâm thiết thực, chỉ đạo cụ thể của các địa phương để có nhiều bà mẹ và trẻ em được chăm sóc, góp phần nuôi dưỡng một thế hệ tương lai lớn lên khỏe mạnh. Do đó, cần đẩy mạnh truyền thông về Sổ Mẹ và bé, nhằm mục tiêu cao nhất là đem lại giá trị thiết thực, hữu ích cho người dân, đặc biệt là bà mẹ mang thai, nuôi con nhỏ.