“Điểm nghẽn” trong giải ngân vốn đầu tư công
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư Quảng Ngãi, tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 của địa phương là hơn 6.900 tỷ đồng. Số vốn này tỉnh bố trí đầu tư 49 dự án chuyển tiếp; 2 dự án chuẩn bị đầu tư; 29 dự án khởi công mới. Đến nay, Quảng Ngãi đã phân khai cho các dự án gần 5.700 tỷ đồng; còn lại 1.200 tỷ đồng chưa phân khai do chưa có nguồn thu. Tuy nhiên, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công của Quảng Ngãi từ đầu năm đến tháng 10.2024 vẫn còn khá thấp.
Số liệu thống kê của Sở này cho thấy, hiện chỉ có 7 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân ở mức cao hơn bình quân chung cả nước (hơn 52%); có 9 chủ đầu tư ở mức bình quân từ 30 - 51%; có 10 chủ đầu tư tỷ lệ giải ngân 1,6 - 29%. Trong đó, một số chủ đầu tư quản lý nguồn vốn lớn nhưng tỷ lệ giải ngân thấp đã ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ giải ngân chung của tỉnh.
Lý giải về nguyên nhân tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh cho biết, nguyên nhân chính là do vướng mắc về giải phóng mặt bằng vì pháp luật có sự thay đổi, điều chỉnh. Thống kê sơ bộ, nhiều dự án trên địa bàn tỉnh đã hoàn thiện các thủ tục về bồi thường, giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư… Tuy nhiên, đến thời điểm ngày 1.8.2024, khi Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực thì phải thay đổi thủ tục theo quy định mới. Công tác ban hành giá đất bị chậm trễ, không có cơ sở lập, trình phê duyệt phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng. Ngoài ra, việc giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn trong xác định nguồn gốc đất; một số dự án không triển khai để khắc phục theo kết luận của các cơ quan thanh tra, kiểm tra. Quy định pháp luật về đấu thầu mới có hiệu lực nên việc tổ chức triển khai lựa chọn nhà thầu, nhất là các gói thiết bị của các dự án y tế cũng gặp vướng mắc, chậm trễ.
Ngoài ra, theo đại diện một chủ đầu tư thì việc thiếu vật liệu thi công như: cát, đất đắp nền cũng khiến cho nhiều dự án công trình giao thông trọng điểm bị chậm tiến độ so với kế hoạch đặt ra.
Nhiều giải pháp tháo gỡ
Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó có phương án điều chuyển vốn đầu tư công từ các dự án gặp vướng mắc chưa thể giải ngân sang dự án có khả năng giải ngân tốt. Đồng thời, trình HĐND tỉnh điều chỉnh giảm kế hoạch vốn đã giao đầu năm 2024 cho một số dự án và xin kéo dài thời gian thực hiện, hoàn thành dự án từ năm 2024 sang năm 2025. Từ tháng 9.2024, UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng đã thành lập 3 tổ công tác nhằm đôn đốc giải ngân theo từng nhóm dự án.
Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang đã ban hành Công văn số 6235/UBND-KTTH chỉ đạo quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024 theo tinh thần Công điện số 115/CĐ-TTg ngày 07.11.2024 của Thủ tướng Chính phủ.
Quảng Ngãi đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công
Trong đó yêu cầu các chủ đầu tư tăng cường tối đa trách nhiệm trong công tác quản lý vốn đầu tư công, thường xuyên tổ chức kiểm tra hiện trường để đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình; thực hiện nghiệm thu, lập hồ sơ thanh toán ngay khi có khối lượng hoàn thành, không được để xảy ra tình trạng nhũng nhiễu, gây khó khăn cho nhà thầu trong quá trình lập hồ sơ tạm ứng, hồ sơ thanh toán; xử lý nghiêm các trường hợp nhà thầu vi phạm tiến độ, chất lượng hợp đồng; Tập trung phối hợp với các địa phương để đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư.
Thực hiện tạm ứng, thu hồi tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán vốn đầu tư theo đúng quy định và ngay khi có khối lượng; việc tạm ứng, mức vốn tạm ứng và thu hồi tạm ứng theo đúng quy định, đảm bảo sử dụng hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí. Khẩn trương hoàn tất công tác nghiệm thu, quyết toán đối với các dự án hoàn thành, đang làm hồ sơ, thủ tục quyết toán… Chịu trách nhiệm toàn diện trước UBND tỉnh và Chủ tịch UBND tỉnh về kết quả giải ngân các nguồn vốn đầu tư của cơ quan, đơn vị mình quản lý.
Lãnh đạo UBND tỉnh cũng giao Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc; tham mưu UBND tỉnh tháo gỡ các khó khăn vướng mắc liên quan tới các quy định mới có hiệu lực của Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định liên quan, đặc biệt là các dự án liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định của pháp luật về đất đai và các quy định của pháp luật có liên quan. Các tổ công tác đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc tiến độ thực hiện dự án, để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công. Yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm và chủ động xử lý quyết liệt, giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư để kịp thời triển khai thực hiện các dự án.
Với nhiều giải pháp mạnh mẽ, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công của Quảng Ngãi trong thời điểm cuối năm 2024 đã có tăng lên đáng kể, nhiều công trình xây dựng, giao thông đã sôi động trở lại.
