Dân chủ là thành quả và giá trị lớn

Năm vừa qua Ủy ban giúp QH làm được nhiều việc (là những việc kéo dài và khó khăn) như: xem xét Đề án đổi mới cơ chế tài chính trong giáo dục đại học. Việc này, tôi biết, QH các khóa trước đã đem ra xem xét nhưng chưa được; lần này  có sự thống nhất cao, các ĐBQH đã quan tâm thực sự để tạo môi trường tốt, giải quyết những bức xúc cho giáo dục đại học; vừa tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục đại học phát triển, vừa tạo điều kiện cho những người còn khó khăn về kinh tế có thể tiếp cận được với giáo dục đại học. Với lĩnh vực văn hóa, nhiệm kỳ vừa qua, QH đã sửa đổi, ban hành nhiều luật, tạo hành lang pháp lý cho lĩnh vực này. Trong đó có thể kể đến Luật Di sản văn hóa...

Năm 2011 là QH Khóa XII sẽ kết thúc và QH Khóa XIII sẽ bắt đầu. Song không nên xem việc thay đổi nhiệm kỳ là cái mốc. Thay đổi nhiệm kỳ QH chỉ là thay đổi những ĐBQH cụ thể  thôi. Chặng đường của QH chúng ta là phát triển liên tục trong 65 năm qua. QH Khóa XIII sẽ tiếp tục kế thừa những thành tựu của QH đã đạt được, không phải chỉ kế thừa thành tựu của QH Khóa XII; quan trọng là kế thừa những đổi mới và bước tiến của nền dân chủ. Nói cho đến cùng, nền dân chủ của chúng ta tương đối mới mẻ. Mới mẻ vì: xã hội chủ nghĩa chưa có tiền lệ và chúng ta luôn sáng tạo, tìm tòi để ổn định, để khẳng định khái niệm dân chủ bằng quan điểm mới.

Chất lượng của các cuộc tranh luận trên diễn đàn QH đóng góp rất lớn vào thành công của QH Khóa XII. Quan sát các thành viên Chính trả lời chất vấn và tranh luận trong các phiên QH thảo luận về kinh tế – xã hội, trong lập pháp – thấy rõ sự trưởng thành. ĐBQH và các thành viên Chính phủ trao đổi thẳng thắn, cởi mở. Tại QH có sự trao đổi từ hai phía. Chứ nếu một anh nói, một anh không nói gì cả -  thì không dân chủ. Từ đầu nhiệm kỳ, khi trả lời chất vấn, một số bộ trưởng còn ngại; nhưng bây giờ thì tôi rất khâm phục các bộ trưởng. Có những câu hỏi, ĐBQH đi vào chi tiết mà Bộ trưởng cũng nắm được và trả lời, chứ không cần bộ máy giúp việc trả lời. Không khí rất cao trong tranh luận đã tạo nên không khí dân chủ trên diễn đàn QH.

65 năm qua, thành tựu lớn của QH là xây dựng nền dân chủ. Nền dân chủ này không giống nhiều nước khác. Dân chủ xã hội chủ nghĩa rất mới mẻ và chúng ta phải đầu tư công sức phát huy những thành quả đã có, hoàn thiện nền dân chủ của chúng ta. QH Khóa XIII và các khóa tiếp theo phải tiếp tục đầu tư hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Từ trước đến nay, ở nhiều nước nói có nền dân chủ tư sản. Dân chủ của chúng ta là dân chủ khác – dân chủ xã hội chủ nghĩa. Muốn thế phải hình thành được hệ thống chính trị lý luận để chứng minh rằng, đây là một nền dân chủ bản chất hơn, dân chủ hơn. Vì hai chữ dân chủ không chỉ mang tính chất nhân văn mà mọi người trong xã hội có quyền bình đẳng; quan trọng hơn là hình thành nền dân chủ để có mô hình quản lý nhà nước phù hợp. Nền dân chủ mà chúng ta đang tiến hành, làm cho nội hàm, khái niệm về dân chủ xã hội chủ nghĩa rõ ràng hơn. Phải tích lũy từ thực tiễn để nó trở thành một nền tảng cơ sở lý luận kiểu mới. Vì về vấn đề này, người ta đã nói nhiều rồi nhưng thành công thì chưa. Cách mạng tháng Mười vĩ đại, nhà nước Xô Viết hình thành trên nền tảng ấy, nhưng rốt cuộc đã không thành công. Tôi cho rằng điểm này là thành quả lớn, là giá trị lớn, là diễn biến tích cực của 65 năm QH Việt Nam.