Dám khác biệt để dẫn dắt

Sự điều chỉnh này là điều bình thường trong hoạch định chính sách, đặc biệt khi có thêm các phân tích, đánh giá kỹ lưỡng từ kinh nghiệm quốc tế và điều kiện trong nước. Suy cho cùng, điều quan trọng nhất không phải là số lượng mà là làm sao để Việt Nam có được một trung tâm tài chính đủ sức cạnh tranh trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Theo phương án mới, Trung tâm tài chính quốc tế đặt ở hai địa điểm là TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng. Mỗi nơi sẽ đảm nhiệm vai trò, chức năng riêng, phù hợp với lợi thế so sánh và định hướng phát triển của từng vùng, từng thành phố.

TP. Hồ Chí Minh, đầu tàu kinh tế của cả nước, sẽ tập trung vào thị trường vốn, ngân hàng quốc tế, fintech, tài chính xanh, dịch vụ tài chính cho chuỗi cung ứng khu vực và các mô hình đổi mới sáng tạo có quy mô lớn... Trong khi đó, Đà Nẵng sẽ phát triển các mô hình thử nghiệm tài sản số, tiền kỹ thuật số, dịch vụ tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hệ thống thanh toán và chuyển tiền số, cùng các hoạt động quản lý quỹ gắn với khu thương mại tự do… “Phân vai” như vậy nhằm tận dụng tối đa tiềm năng, thế mạnh của từng vùng, từng thành phố, mở ra khả năng cộng hưởng giữa hai điểm đến, và cũng để tránh cạnh tranh lẫn nhau.

Là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư, Việt Nam đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại. Nhu cầu về một trung tâm tài chính mới, khác biệt cũng đang hiện hữu. Nhưng mặt khác, trên thế giới có tới 119 trung tâm tài chính đang vận hành. Cuộc đua thu hút dòng vốn toàn cầu giữa các trung tâm này không chỉ là về mức độ mở cửa, mà còn là cuộc cạnh tranh gay gắt về thể chế, chất lượng dịch vụ, năng lực đổi mới và khả năng hội nhập sâu rộng.

Trong cuộc đua ấy, những quốc gia đi sau như Việt Nam có lợi thế trong việc “đi đường tắt” bằng thể chế và công nghệ; đồng thời chỉ có thể thành công nếu đi đúng hướng, khôn ngoan và khác biệt. Vì thế, những câu hỏi lớn đặt ra lúc này là: Các nhóm chính sách đang thiết kế hiện nay đã đủ để tạo lập khuôn khổ pháp lý cho hình thành và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế hay chưa? Các quy định đã đủ sức nặng, sức hấp dẫn, bảo đảm tính cạnh tranh so với khu vực và thế giới? Đâu là những chính sách mang tính “khác biệt và dẫn dắt” của Việt Nam để biến kỳ vọng thành hiện thực?

Những tòa nhà chọc trời, những con phố nhộn nhịp giao dịch, hay những dãy bàn làm việc với màn hình số nhấp nháy liên tục - điều người ta thường hình dung về trung tâm tài chính quốc tế thực chất chỉ là “phần cứng” hữu hình, dễ thiết kế, dễ xây dựng. Muốn có một trung tâm tài chính quốc tế vận hành hiệu quả, “phần mềm” - hệ thống pháp luật đồng bộ, cơ chế vận hành minh bạch, chính sách cạnh tranh, hạ tầng quản trị hiệu quả và đội ngũ nhân lực chất lượng cao - mới là yếu tố then chốt. Đây mới là thách thức thực sự mà Việt Nam phải vượt qua để từng bước hiện thực hóa tham vọng trở thành điểm đến tài chính của khu vực và thế giới.

Thế giới đã chứng kiến nhiều mô hình trung tâm tài chính quốc tế thành công, từ Singapore, Dubai, đến Thượng Hải. Bài học quan trọng rút ra là: Trung tâm tài chính quốc tế không thể được xây bằng bê tông và kính cường lực, mà phải được kiến tạo trên nền móng thể chế tiên tiến, nhân lực tinh hoa và hệ sinh thái đổi mới không ngừng. Nếu muốn khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính toàn cầu, Việt Nam không thể đi sau để làm giống người đi trước, mà phải đi trước trong cách nghĩ, cách làm và trong thiết kế chính sách. Giấc mơ tài chính quốc tế chỉ có thể thành hiện thực khi chúng ta dám mơ lớn, làm thật và làm khác biệt.