Đại ngàn Hương Khê “rỉ máu”

Huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) có hơn 100.520ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có 17.351ha rừng đặc dụng, 30.400ha rừng phòng hộ và gần 53.000ha rừng sản xuất. Tính đến thời điểm này, có hàng trăm vụ lấn chiếm, xẻ phát rừng trái phép trên địa bàn với tổng diện tích gần 1.200ha. Phần lớn các vụ việc đều diễn biến phức tạp, kéo dài, đặc biệt là có đông người tham gia với diện tích xâm phạm lên đến hàng chục ha. Điển hình, từ năm 2009 - 2013, 72 hộ dân đã lấn chiếm 228,5ha rừng sản xuất của Công ty Cao su Hương Khê; 24 hộ dân đã lấn chiếm trái phép hơn 171ha rừng sản xuất và rừng phòng hộ trên địa bàn các xã Phúc Trạch, Hương Trạch.

Trong khi các vụ việc chưa được giải quyết dứt điểm thì từ giữa năm 2015 đến nay, tình trạng lấn chiếm, xẻ phát rừng và đất lâm nghiệp diễn ra tràn lan trên diện rộng. Đáng nói, trong đó phần lớn là rừng tự nhiên nghèo nghiêm cấm tác động. Một số vụ điển hình như: Gia đình ông Lê Văn Hòe (xã Phú Gia) đã xẻ phát, lấn chiếm hơn 18ha rừng tự nhiên nghèo của Ban quản lý Rừng phòng hộ Sông Tiêm vào đầu năm 2016; vụ hàng chục hộ dân xã Phú Gia xẻ phát, lấn chiếm gần 40ha rừng tự nhiên nghèo tại tiểu khu 229 thuộc quyền quản lý của UBND xã Phú Gia…

Cùng với việc bị xẻ phát, lấn chiếm, hiện tượng khai thác lâm sản trái phép cũng đang làm cho rừng Hương Khê dần cạn kiệt. Theo báo cáo của UBND huyện Hương Khê: Từ năm 2010 đến nay, lực lượng chức năng của huyện đã phát hiện, bắt giữ 704 vụ vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng, tịch thu gần 1.300m3 gỗ các loại… Chỉ tính riêng năm 2016, Hạt Kiểm lâm huyện đã bắt giữ và xử lý vi phạm hành chính 69 vụ, thu giữ gần 200m3 gỗ. Đồng thời, Hạt đã phát hiện, lập hồ sơ, xử lý hành chính 8 vụ/8 đối tượng có hành vi lấn chiếm, phá rừng trái phép; phối hợp với các cơ quan thi hành pháp luật khởi tố 1 vụ phá rừng tại xã Hương Trạch và hoàn chỉnh hồ sơ, chuyển ngành công an để khởi tố, điều tra 3 vụ phá rừng nghiêm trọng khác…

Thực tế, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng xẻ phát, lấn chiếm, khai thác rừng trái phép như hiện nay. Trong đó, cơ bản nhất vẫn là người dân thiếu đất sản xuất; trong khi đó, rừng được giao cho các chủ rừng nhà nước quản lý, sản xuất lại không phát huy hiệu quả; chủ rừng thiếu phương án bảo vệ, sản xuất, “khoán trắng” cho người dân nên xảy ra tình trạng “cha chung không ai khóc”. Đặc biệt, trong thời điểm hiện nay, đất lâm nghiệp ngày càng có giá trị nên tình trạng lấn chiếm, xẻ phát càng dễ xảy ra… Theo Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Hương Khê Nguyễn Cự Duẩn: “Nhìn vào kết quả xử lý sẽ thấy, lực lượng kiểm lâm đã rất quyết liệt trong hoạt động giữ rừng. Vấn đề là “dân rừng” sống nhờ rừng và sống trong rừng, vì vậy, để ngăn chặn các hành vi xâm hại phải thực hiện từ gốc.

Trưởng Ban quản lý Rừng phòng hộ Sông Tiêm Nguyễn Hữu Thinh cho biết: Phần lớn diện tích rừng sản xuất đã được giao cho các hộ dân theo Nghị định 135/2005/NĐ - CP, số còn lại Ban cũng không thể sản xuất kinh doanh vì không có vốn. Là đơn vị sự nghiệp có thu nhưng nguồn thu của Ban chỉ có từ 12 định suất biên chế sự nghiệp và nguồn kinh phí từ dự án bảo vệ, phát triển rừng của tỉnh. Còn theo lãnh đạo huyện Hương Khê, để giải quyết thực trạng xâm hại rừng cần nhiều giải pháp đồng bộ, xử lý tận gốc; đồng thời cần xem xét trách nhiệm, kiện toàn lại các chủ rừng nhà nước.

Mặc dù không thể đổ hết lỗi cho các cấp, ngành đã để xảy ra tình trạng này, song thiết nghĩ những bất cập trong quản lý, bảo vệ của các chủ rừng cần phải được xem xét và “mổ xẻ”… để trả lại thành lũy bảo vệ môi trường tự nhiên cho người dân Hương Khê nói riêng và là vành đai xanh phía Tây của Hà Tĩnh nói chung.