Đã nhìn thấy bản lĩnh và trách nhiệm của các tân bộ trưởng

Đã nhìn thấy bản lĩnh của các bộ trưởng

- Hôm nay, QH Khóa XIII sẽ tiến hành Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của nhiệm kỳ này. Đại biểu kỳ vọng điều gì ở Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên này?

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp này chắc chắn sẽ có nhiều điều thú vị. Sẽ có nhiều gương mặt mới, cả người chất vấn, các ĐBQH và người trả lời chất vấn, các thành viên Chính phủ cũng hầu như là người mới. Riêng đối với các Bộ trưởng thì có 4 trên 5 Bộ trưởng lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn của ĐBQH. Đáng chú ý là trong số 4 Bộ trưởng mới tinh này thì dù mới trải qua một thời gian ngắn nắm giữ cương vị Bộ trưởng nhưng đã có những phát ngôn, những hành động rất mạnh mẽ, rất quyết liệt và cũng đã bước đầu mang lại hiệu quả trong lĩnh vực mà họ điều hành, quản lý. Điều này đã góp phần mang lại niềm tin cho cử tri, cho nhân dân và cho cả ĐBQH về trách nhiệm, vị thế của các Bộ trưởng. Đây cũng là khởi đầu tốt để có thể nói rằng, phiên chất vấn kỳ này sẽ hấp dẫn. Cá nhân tôi cho rằng, có thể gọi Phiên chất vấn của QH kỳ này là Phiên chất vấn của những nhân tố mới và những hy vọng mới.

Mặt khác, nội dung chất vấn lần này đều là những vấn đề mà cử tri cả nước đang trông chờ nhất. Ví dụ, vấn đề tắc nghẽn và tai nạn giao thông; chất lượng các công trình xây dựng từ nguồn vốn đầu tư của nhà nước; vấn đề quản lý các hoạt động kinh tế tài chính; vốn cho nền kinh tế thông qua kênh tín dụng và sắp xếp lại hệ thống ngân hàng; vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân; đời sống của đại bộ phận người dân trước tình hình lạm phát gia tăng... Từ các nội dung chất vấn như vậy có thể thấy là Phiên chất vấn và trả lời chất vấn hứa hẹn sẽ rất nóng. Cử tri hiện cũng đang chờ đợi để xem các Bộ trưởng, đặc biệt là các tân Bộ trưởng giải quyết những vấn đề xã hội bức xúc, nóng, những vấn đề cấp bách và lâu dài trong lĩnh vực mà Bộ trưởng điều hành quản lý như thế nào. Cá nhân tôi cũng chờ đợi, tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của QH Kỳ này, các Bộ trưởng sẽ đưa ra được những giải pháp, những hướng đi mới để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong các lĩnh vực. Nếu làm được điều này, các Bộ trưởng sẽ củng cố thêm lòng tin và tạo sự yên tâm cho ĐBQH, cho cử tri và nhân dân cả nước.

- Từ khi được bổ nhiệm đến nay, các Bộ trưởng cũng đã xuất hiện khá nhiều trên diễn đàn của QH. Một số Bộ trưởng cũng đã ghi được ấn tượng với các ĐBQH, với cử tri. Nhưng Phiên chất vấn và trả lời chất vấn lần này có lẽ cũng là kỳ sát hạch đầu tiên của ĐBQH và cử tri với các Bộ trưởng về uy tín, về trách nhiệm và bản lĩnh… thưa đại biểu?

Là kỳ sát hạch đầu tiên nhưng cũng là cơ hội ghi điểm của các thành viên Chính phủ nhiệm kỳ này. Qua Phiên chất vấn và trả lời chất vấn này, ĐBQH và nhân dân cả nước có thể thấy được bản lĩnh và tầm vóc thực sự của các Bộ trưởng. Vì thế, ở góc độ nào đó, với các Bộ trưởng, sự xuất hiện trên diễn đàn của QH trong hai ngày rưỡi tới đây cũng là một cơ hội để chứng tỏ với ĐBQH và cử tri cả nước về việc mình có xứng đáng được trao trọng trách là tư lệnh ngành, tư lệnh lĩnh vực hay không. Những hành động mạnh mẽ của một số Bộ trưởng sau khi nhậm chức đã được cử tri hoan nghênh, ủng hộ nhưng người dân sẽ còn chờ, còn theo dõi và giám sát xem Bộ trưởng có nhanh chóng thực hiện được những tuyên bố hùng hồn đó hay không. Bởi lẽ, trên diễn đàn của QH, khi các Bộ trưởng đã giải trình, đã tuyên bố và hứa trước QH chắc chắn sẽ thu hút được ý chí, sức mạnh của ĐBQH và cử tri cả nước. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Bộ trưởng hành động đúng, trúng và có kết quả nhanh.

Chúng ta có thể tự hào về văn hóa chất vấn của QH ta

- Trước đây, khi giữ chức Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đại biểu đã trải qua bao nhiêu lần sát hạch của các ĐBQH?

Cái ghế Thống đốc Ngân hàng Nhà nước bao giờ cũng rất nóng (cười). Trong 10 năm làm Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, tôi là một trong những thành viên Chính phủ bị và cũng là được QH chất vấn nhiều nhất.

- Lúc đó, khi đăng đàn trả lời chất vấn của các ĐBQH, đại biểu có tâm trạng như thế nào?

Mỗi lần xuất hiện trên diễn đàn của QH, ngồi vào vị trí của người trả lời chất vấn, tôi luôn nghĩ đến hai điều. Thứ nhất, làm thế nào để các ĐBQH hiểu, đồng cảm và chia sẻ với những khó khăn của mình trong quá trình quản lý, điều hành lĩnh vực tiền tệ ngân hàng. Muốn vậy, phải nói thật, giải trình thật. Điều thứ hai và cũng là điều quan trọng nhất là khi mình đã hứa với QH rồi thì phải tập trung khắc phục những tồn tại hạn chế đó như thế nào, làm thế nào để lần sau nếu QH yêu cầu trả lời chất vấn thì cũng không làm mất thời gian của QH khi phải chất vấn lại những vấn đề mà mình đã hứa từ những kỳ họp trước nữa. Vì nếu cứ hứa đi, hứa lại mà không giải quyết được thì tự mình sẽ đánh mất sự tin tưởng của các ĐBQH. Khi các ĐBQH không tin tưởng thì sẽ cực kỳ bất lợi cho các thành viên Chính phủ trong quá trình điều hành, quản lý sau này. Bởi lẽ, ĐBQH là đại diện cho nhân dân cả nước. Có được sự đồng cảm, chia sẻ và tin tưởng của ĐBQH cũng có thể nói là đã có được sự đồng cảm, chia sẻ và tin tưởng của cử tri. Đó là sức mạnh vô cùng to lớn để các thành viên Chính phủ thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình.

- Lúc đó, có khi nào Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sỹ Kiêm cảm thấy ngại các Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp của QH hay không?

Có chứ. Vì nói thực là khi tôi còn làm Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thì hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp của QH chưa được tiến hành bài bản và chuyên nghiệp như bây giờ. Lúc đó, cả người chất vấn và người trả lời chất vấn đều rất lan man, dàn trải. Ai quan tâm đến vấn đề gì, muốn chất vấn nội dung nào thì chất vấn thôi, không có trọng tâm, trọng điểm, không đi theo nhóm vấn đề rõ ràng như bây giờ. Đôi khi không phải nhiệm vụ của mình, không phải vấn đề thuộc phạm vi quản lý của mình nhưng vẫn bị chất vấn thì cũng sốt ruột lắm. Cũng có lúc tôi không giữ được thái độ bình tĩnh trên diễn đàn của QH đấy chứ. Bây giờ thì hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp của QH đã được cải tiến nhiều lắm rồi. Nội dung chất vấn được chắt lọc, ngắn gọn và rõ ràng hơn. Qua chất vấn đã tìm được nhiều giải pháp hữu hiệu và thấu đáo. 

- Đã từng ngồi ở ghế nóng của các bộ trưởng, bây giờ ở vị trí của người chất vấn, đại biểu có chia sẻ gì với các Bộ trưởng không?

Khi tôi ngồi ở vị trí của các bộ trưởng hôm nay, tôi chọn cách nói thật, giải trình thật để có được sự đồng cảm và chia sẻ của các ĐBQH. Mỗi người có một cách  hoàn thành nhiệm vụ nhưng tôi nghĩ dù ở vị trí nào cũng rất cần sự chân thành và thẳng thắn. Khi ở vai trò là ĐBQH, là người chất vấn, tôi rút kinh nghiệm từ những mong muốn, suy nghĩ và tình cảm của mình trước đây để suy nghĩ hài hòa hơn và chia sẻ hơn với các thành viên Chính phủ. Chính vì thế, tôi có thể chất vấn các Bộ trưởng bằng nhiều cách khác nhau, có thể là chất vấn trực tiếp tại Hội trường, cũng có thể là trao đổi thẳng thắn bên hành lang Kỳ họp hoặc chất vấn bằng văn bản, miễn sao tìm được giải pháp cặn kẽ, chính xác và hiệu quả.

- Đại biểu đề cập nhiều đến sự đồng cảm và chia sẻ giữa ĐBQH và các Bộ trưởng. Đại biểu có cho rằng đó cũng là điểm rất riêng của QH ta hay không? 

Không chỉ là đặc điểm riêng mà đó còn là văn hóa của ta. Chúng ta có thể tự hào với bạn bè thế giới về văn hóa chất vấn, văn hóa nghị trường vừa dân chủ, vừa sâu sắc vừa tinh tế của QH ta. Nhìn lại hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp của QH mấy nhiệm kỳ vừa qua sẽ thấy rất rõ điều này. Giữa người chất vấn và người trả lời chất vấn có tranh luận, có cọ xát và sẵn sàng va chạm nếu cần thiết nhưng ngay cả khi có sự va chạm thì cũng không cảm thấy ở đó có sự ăn thua, có sự mạt xát hay hạ thấp uy tín của nhau. Làm được điều đó là cực kỳ khó. Nhưng QH ta đã làm được.

Qua hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu và bộ trưởng đã thẳng thắn trao đổi làm rõ những tồn tại, hạn chế, cùng chia sẻ trách nhiệm và cùng tìm giải pháp tháo gỡ. Cách  hỏi và cách trả lời ngày càng tập trung hơn, đi đúng trọng tâm hơn nên mọi việc được giải quyết tốt hơn...

- Có thể thấy là, ý thức và trách nhiệm của người chất vấn và người trả lời chất vấn đã ngày càng đúng tầm hơn, thưa đại biểu?

Đúng thế. Và chính điều này đã làm cho sinh hoạt của QH ngày càng dân chủ, ý thức trách nhiệm của các thành viên Chính phủ, các lãnh đạo chủ chốt tại các địa phương và các đại biểu đại diện cho cử tri cả nước được nâng lên. QH trở thành diễn đàn của trách nhiệm chứ không phải là chỗ để chì chiết hay là nơi để nêu vấn đề một cách tiêu cực hoặc không có tính xây dựng, không có lợi cho lợi ích chung. Khi mỗi ĐBQH, mỗi thành viên Chính phủ đặt mình vào đúng vị trí được giao, không lẫn vai và có ý thức đầy đủ về vai trò, trách nhiệm của mình thì sẽ tự tin và sẽ không ngần ngại va chạm nếu cần thiết phải va chạm và cũng sẽ không sợ hiểu lầm là đại biểu hay bộ trưởng có động cơ cá nhân nào khi chất vấn hoặc trả lời như vậy hay không. Khi đó, mọi việc sẽ thông suốt.

- Từ chỗ còn e dè, ngần ngại đến nay, Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp của QH đã trở thành một diễn đàn dân chủ, thẳng thắn, cởi mở… Điều này có thể xem là mình chứng cho tinh thần đổi mới không ngừng của QH hay không, thưa đại biểu?

Phải nói là trong tất cả các hoạt động của QH, dù là trong kỳ họp hay trong khoảng thời gian giữa hai kỳ họp của QH thì Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp luôn là phiên làm việc có sức nóng và sức hút mạnh mẽ đối với dư luận cử tri. Qua Phiên chất vấn, cử tri thấy được trách nhiệm, thấy được tư duy và cách thức điều hành, quản lý lĩnh vực được giao của từng Bộ trưởng cũng như  của cả Chính phủ. Như tôi đã nói ở trên, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của QH ta bây giờ so với những nhiệm kỳ trước nữa thì đã chuyên nghiệp lắm rồi. Nhưng cuộc sống luôn vận động. QH cũng phải vận động không ngừng. Vẫn còn những điểm cần rút kinh nghiệm để hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn bài bản hơn nữa, chuyên nghiệp hơn nữa và hiệu quả hơn nữa. Từ cách làm việc của QH, cách phân loại nội dung chất vấn và phân bổ thời gian chất vấn; bản lĩnh, trí tuệ của người trả lời chất vấn đến trách nhiệm và ý thức của người chất vấn - cả 3 yếu tố này phải hài hòa, phải nhuần nhuyễn hơn nữa. Phải đi vào những vấn đề cốt lõi nhất của đời sống mà nhân dân đang quan tâm, đang chờ đợi những giải pháp mạnh mẽ từ các cơ quan, các cá nhân có trách nhiệm. Người chất vấn phải đại diện cho cử tri một cách đầy đủ nhất, mang được đầy đủ những tâm tư, nguyện vọng của người dân đến phiên chất vấn. Người trả lời phải nêu được thật rõ ràng những giải pháp và hành động tiếp theo của mình để ĐBQH và nhân dân có thể theo dõi, giám sát được. Khi QH và Chính phủ đồng lòng giải quyết được những vấn đề vướng mắc, những tồn tại hạn chế trong đời sống thì tâm tư của cử tri sẽ được giải tỏa, cử tri sẽ tin tưởng và yên tâm. Đó sẽ là nền tảng vô cùng to lớn để chúng ta xây dựng, phát triển đất nước trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

- Xin cám ơn đại biểu!