Cuộc chạy đua tàu ngầm ở eo biển Malacca

Tàu ngầm của Malaysia

Theo Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) trong năm 2011, khoảng 15 triệu thùng dầu và nhiên liệu (tương đương 33% lượng dầu giao dịch qua đường biển trên toàn thế giới) được vận chuyển qua eo Malacca mỗi ngày. Khoảng 90% luợng dầu mỏ nhập khẩu của Nhật Bản đi qua eo biển này trong khi 80% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc trong năm 2010 cũng đi qua đây. Eo Malacca nằm giữa ba nước Singapore, Malaysia và Indonesia với chỗ hẹp nhất chỉ cách nhau 2,7km. Hiện hải quân Mỹ thường xuyên hoạt động tại đây trong khi hải quân Trung Quốc cũng đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa lực lượng hải quân Singapore, Malaysia và Indonesia bị đánh giá thấp. Với vị trí chiến lược của eo biển Malacca, cả ba nước đều có muốn có hạm đội tàu ngầm mạnh. Hải quân Singapore hiện sở hữu một trong những hạm đội tàu ngầm tốt nhất trong khu vực khi vừa phiên chế tàu ngầm thứ 6 hồi tháng 5 vừa qua. Toàn bộ 6 tàu ngầm này đều được mua từ Thụy Điển trong hai lần. 4 tàu ngầm biến thế lớp Challenger của Singapore được mua trong thập niên 1990. Năm 2005, Singapore một lần nữa mua hai tàu ngầm lớp Archer. Đó là phiên bản nâng cấp của tàu chạy diesel-điện lớp Vastergotland mà Thụy Điển vận hành lâu nay. Đáng chú ý là tàu ngầm lớp Archer có hệ thống động lực không cần không khí (AIP) giúp chúng có thể hoạt động yên lặng và ở dưới nước trong nhiều tuần. Nó cũng được trang bị 9 ống phóng ngư lôi và mang được 12 ngư lôi nặng Black Shark, 6 ngư lôi nhẹ type 431/351 và mìn.

Năm 2002, Hải quân Hoàng gia Malaysia đã tuyên bố họ cần một hạm đội tàu ngầm cỡ nhỏ để tuần tra vùng biển của mình. Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Najib Razak khi đó giải thích: “Chúng ta có một vùng biển lớn để kiểm soát. Chúng ta cần tàu ngầm bởi tính đa dụng của nó. Nó có thể xuất hiện bất kỳ đâu. Nó có thể tàng hình và rất khó bị phát hiện. Điêề đó khiến khả năng răn đe của chúng ta trở nên có ý nghĩa hơn”. Để đáp ứng nhu cầu này, Malaysia đã mua của Pháp hai tàu ngầm lớp Scorpene  và một loại tàu ngầm được cải tạo lại cho mục đích tập luyện. Tổng trị giá thương vụ này lên tới 1,035 tỷ euro. Cả hai tàu ngầm này đều đã được phiên chế năm 2009. Phiên bản tàu của Malaysia không có hệ thống AIP song chúng có khả năng phóng tên lửa chống hạm Exocet SM39 với tầm bắn 50km khi đang lặn.

Quyết định mua hai tàu ngầm lớp Scorpene của Malaysia khiến Indonesia phải đánh giá lại lực lượng tàu ngầm của họ. Là quốc gia quần đảo lớn nhất thế giới, Indonesia có vùng duyên hải trải dài tới 108.000km và vùng đặc quyền kinh tế rộng khoảng 5,8 triệu km2. Indonesia có tới ít nhất ba tuyến giao thương hàng hải lớn gồm Malacca, Sunda và Lombok. Vì thế, không có gì ngạc nhiên khi hải quân Indonesia coi trọng hạm đội tàu ngầm. Từ đầu thập niên 1980, Hải quân Indonesia đã vận hành hai tàu ngầm KRI Cakra và KRI Nenggala vốn là các tàu U-209/1300 của Đức. Cả hai tàu này đều được một công ty của Hàn Quốc cải tạo lại. Mới đây, Indonesia đã phát đi tín hiệu rằng họ muốn mở rộng lực lượng tàu ngầm của mình với kế hoạch sở hữu từ 14 - 18 tàu ngầm và phiên chế ít nhất 10 tàu ngầm vào khoảng năm 2024, dù nhiều người cho rằng khó khăn tài chính sẽ khiến mục tiêu này khó đạt được.

Tuy nhiên, những tham vọng này cũng được thúc đẩy một phần bởi lịch sử. Trong giai đoạn vàng thập niên 1960, Indonesia sở hữu tới 12 tàu ngầm lớp Whiskey do Liên Xô chế tạo. Và nay, dù khó khăn tài chính có thể hạn chế số tàu ngầm mà Hải quân nước này sở hữu tối đa là 8 chiếc, nhưng nước này vẫn đang thúc đẩy kế hoạch trên. Tháng 11.2011, Indonesia đã quyết định mua 3 tàu ngầm mới từ công ty đóng tàu và kỹ thuật hàng hải Daewoo của Hàn Quốc, công ty đã cải tạo lại phiên đội tàu ngầm hiện nay của Indonesia. Những tàu ngầm mới được cho thuộc loại chạy diesel-điện type-209/1400 và được giới chức Indonesia miêu tả giống như tàu lớp Scorpene của Malaysia. Hợp đồng này trị giá 1.1 tỷ USD và tàu ngầm sẽ được chuyển giao trong năm 1016 - 1018.

Theo các điều khoản hợp đồng, tàu ngầm thứ 3 sẽ được đóng tại Indonesia, phản ánh mục tiêu của nước này muốn tự đóng tàu ngầm. Tháng 6.2013, Bộ trưởng Quốc phòng Purnomo Yusgiantoro tái khẳng định rằng nước này đang xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết để tự đóng tàu ngầm. Sau hai năm xây dựng, tiêu tốn khoảng 717.000 USD, Indonesia vừa hoàn tất một căn cứ quân sự mới ở Vịnh Palu, nơi sẽ là căn cứ tàu ngầm. Là một vịnh hẹp và sâu với chiều dài 10km, đường bờ biển dài 68km và có độ sâu 400m, Palu tạo an toàn tối đa cho tàu ngầm với khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công. Ngoài có vị trí chiến lược, Palu còn cho phép tiếp cận trực tiếp theo hướng Bắc đến Biển Sulawesi, nơi Indonesia đang có tranh chấp với Malaysia về lô dầu mỏ ngoài khơi Ambalat. Hạm đội tàu ngầm được đánh giá một trong những công cụ răn đe thời bình, có khả năng kiểm soát biển hoặc phong tỏa biển khi có chiến tranh. Việc ba nước Singapore, Malaysia và Indonesia đồng loạt tăng cường đầu tư vào lực lượng này đang làm xuất hiện một cuộc chạy đua tàu ngầm ở vùng eo biển Malacca.