Kết luận số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Cuộc cách mạng cả về tư duy và hành động

---

Lê Việt Trường
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh

Giảm cấp trung gian, tăng hiệu quả quản lý, bảo đảm chính quyền sát dân hơn

Trước hết, có thể thấy, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước theo chủ trương sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã thực chất là giảm cấp trung gian, tăng hiệu quả quản lý, bảo đảm chính quyền sát dân hơn

Một minh chứng rất thời sự, đem lại niềm vui cho toàn dân đó là việc Bộ Chính trị đồng ý giao Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện ngay việc miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước kể từ năm học 2025-2026 trở đi. Như vậy, sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền mà còn tạo ra những lợi ích thiết thực cho xã hội.

Lê Việt Trường
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển tiến vào kỷ nguyên mới hiện nay, việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy hành chính nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả đang trở thành một yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc chuyển từ mô hình chính quyền 4 cấp xuống còn 3 cấp là bước đi mang tính chiến lược nhằm tối ưu hóa mô hình tổ chức bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm ngân sách và phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Thực tế cho thấy, với mô hình 4 cấp hiện nay, sự chồng chéo trong quản lý và thủ tục hành chính rườm rà đã và đang gây ra không ít trở ngại, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Việc tinh giản cấp trung gian sẽ giúp giảm bớt thời gian cũng như chi phí để đưa chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, bảo đảm tính minh bạch và rút ngắn khoảng cách giữa chính quyền với người dân.

Tiết kiệm chi ngân sách, tăng đầu tư phát triển

Thứ hai, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước sẽ bảo đảm tiết kiệm ngân sách chi thường xuyên, có điều kiện tăng đầu tư phát triển.

Một trong những lợi ích lớn có thể lượng hóa được của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước là giảm được chi phí hoạt động thường xuyên, theo đó giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Như chúng ta đã biết, ngân sách nhà nước hiện đang phải gánh nhiệm vụ chi thường xuyên quá lớn, do bộ máy hành chính cồng kềnh cả về tổ chức và nhân sự (chi thường xuyên chiếm khoảng 70% tổng chi ngân sách hàng năm). Việc giảm bớt số lượng cơ quan hành chính cấp tỉnh, cấp xã và bỏ cấp huyện sẽ giúp giảm đáng kể chi phí tiền lương, văn phòng, quản lý và các khoản chi thường xuyên khác.

Một bộ máy nhà nước tinh gọn sẽ có điều kiện tốt để thực hiện phân cấp, phân quyền, gắn thẩm quyền với trách nhiệm đối với tập thể và cá nhân ở mỗi cấp chính quyền. Đây chính là biện pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp nhất là ở địa phương nhằm thực hiện chủ trương “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, khắc phục tình trạng sợ trách nhiệm dẫn đến không làm hoặc đùn đẩy “quả bóng" trách nhiệm giữa các cấp.

Lê Việt Trường
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh

Nguồn lực tiết kiệm từ việc tinh giản bộ máy có thể được đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như y tế, giáo dục, cơ sở hạ tầng hoặc hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp và người dân. Một minh chứng rất thời sự, đem lại niềm vui cho toàn dân đó là việc Bộ Chính trị đồng ý giao Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện ngay việc miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước kể từ năm học 2025-2026 trở đi. Như vậy, sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền mà còn tạo ra những lợi ích thiết thực cho xã hội.

Thứ ba, bộ máy nhà nước tinh gọn là điều kiện để tăng cường trách nhiệm và tính minh bạch trong hoạt động công vụ, góp phần phòng, chống tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí.

Một bộ máy nhà nước tinh gọn sẽ có điều kiện tốt để thực hiện phân cấp, phân quyền, gắn thẩm quyền với trách nhiệm đối với tập thể và cá nhân ở mỗi cấp chính quyền. Đây chính là biện pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp nhất là ở địa phương nhằm thực hiện chủ trương “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, khắc phục tình trạng sợ trách nhiệm dẫn đến không làm hoặc đùn đẩy “quả bóng" trách nhiệm giữa các cấp.

Ngoài ra, bộ máy nhà nước tinh gọn sẽ tạo điều kiện thuận lợi để ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và điều hành, giúp minh bạch hóa các quy trình, thủ tục, giảm thiểu tình trạng quan liêu, tham nhũng.

Mục tiêu cao nhất là bộ máy gọn nhẹ, đồng bộ, liên thông, hiệu lực, hiệu quả

Thứ tư, sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước - một bộ phận rất quan trọng của hệ thống chính trị, thực sự là cuộc cách mạng cả về tư duy và hành động, theo đó quyết tâm chính trị sẽ là yếu tố tiên quyết cho sự thành công.

Đảng, Nhà nước ta quyết định tiến hành sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị vào thời điểm này. Như Tổng Bí thư Tô Lâm nói, đó là thời điểm hội tụ đủ các yếu tố "thiên thời - địa lợi - nhân hòa".

Mặc dù đây là chủ trương mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước từ mô hình 4 cấp xuống mô hình 3 cấp sẽ đụng chạm đến cơ cấu tổ chức, nhân sự, quyền lợi của tổ chức, cá nhân vốn là những vấn đề phức tạp nhất trong lĩnh vực khoa học nhà nước và pháp luật.

Mặt khác, giảm bớt tổ chức, nhân sự không phải là đích đến của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước lần này mà mục tiêu cao nhất là phải đạt được một bộ máy gọn nhẹ, hoạt động “thuận lợi, đồng bộ, liên thông, hiệu lực, hiệu quả” từ Trung ương đến cấp xã, phục vụ tốt mọi nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Thấy trước những thuận lợi và khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, nên tại Kết luận số 127-KL/TW, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã nhấn mạnh yêu cầu: “Xác định quyết tâm chính trị cao nhất, triển khai thực hiện theo phương châm "vừa chạy vừa xếp hàng" để hoàn thành công việc với khối lượng rất lớn, đòi hỏi cao về chất lượng, tiến độ”.

Trong một văn bản chính thức của Đảng, việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư sử dụng cụm từ “vừa chạy, vừa xếp hàng” cho thấy tính chất cấp thiết, khẩn trương, không được bàn lùi, chỉ bàn làm của vấn đề đặt ra. Bởi, chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy lần này được tiến hành trên phạm vi, quy mô rất lớn trong điều kiện phải bảo đảm yêu cầu các hoạt động của xã hội, của người dân diễn ra bình thường, không bị gián đoạn hoặc gặp phải bất kỳ trở ngại, khó khăn nào.

Để thực hiện tốt mục đích, yêu cầu mà Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã đề ra, cả hệ thống chính trị cần có quyết tâm chính trị cao nhất, đoàn kết, đồng lòng, hành động quyết liệt từ trung ương đến cơ sở.

Tăng cường trách nhiệm của chính quyền

Thứ năm, sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước là giải pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm ngân sách, tăng cường trách nhiệm của chính quyền, chuẩn bị về mọi mặt để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình phát triển hùng cường và thịnh vượng.

Trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, những công việc cần tiến hành về sắp xếp, tinh gọn bộ máy đã có tiền lệ cũng như chưa từng có tiền lệ đều được thực hiện chặt chẽ, khẩn trương, tích cực, chủ động và hiệu quả. Những kết quả bước đầu về sắp xếp, tinh gọn bộ máy cho thấy, bất luận trong hoàn cảnh nào, khi Đảng, Nhà nước có quyết tâm chính trị cao, lại được toàn dân tin tưởng, ủng hộ và tham gia tích cực, thì chắc chắn mục tiêu xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả sẽ thành công tốt đẹp, tạo tiền đề và nền tảng vững chắc để cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.