Cung vượt cầu ?

Quy hoạch nhằm tạo thuận lợi cho người dân

Quy hoạch tổng thể các trung tâm đăng kiểm và dây chuyền kiểm định xe cơ giới đến năm 2020, tầm nhìn 2030 do  Bộ Giao thông Vận tải đã hướng đến mục tiêu phát triển mạng lưới các trung tâm đăng kiểm với năng lực đáp ứng được nhu cầu của xã hội và phân bổ hợp lý, tạo thuận lợi cho người dân; tập trung ưu tiên đầu tư mới, nâng cấp các trung tâm đăng kiểm và dây chuyền kiểm định hiện đại, bảo đảm chất lượng công tác đăng kiểm phương tiện cơ giới, góp phần giảm tải cho các trung tâm đăng kiểm hiện tại đã quá tải, bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Theo đó, quy hoạch cũng nêu rõ mục tiêu cụ thể giai đoạn 2016 - 2020 đáp ứng nhu cầu kiểm định xe cơ giới trung bình khoảng 4,31 triệu lượt xe /năm. Giai đoạn 2021-2030 dự kiến đáp ứng nhu cầu kiểm định trung bình khoảng 6,3 triệu lượt xe/năm.

Để đạt được mục tiêu trên, ngoài việc đầu tư mới, nâng cấp bổ sung dây chuyền kiểm định xe cơ giới đáp ứng nhu cầu của xã hội; nâng cao chất lượng công tác đăng kiểm phương tiện thì công tác đào tạo nguồn nhân lực, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp lý, hệ thống quản lý nhằm phát triển bền vững công tác đăng kiểm xe cơ giới….cũng được chú trọng.

“Nở rộ” trung tâm đăng kiểm

Với việc đẩy mạnh hình thức xã hội hóa, nên thời gian gần đây ở nhiều địa phương có thêm 1-2 trung tâm đăng kiểm được thành lập. Qua đó, người dân thuận lợi hơn khi đưa phương tiện đi đăng kiểm.

Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi trên thì việc phát triển “nóng” các trung tâm đăng kiểm bằng hình thức xã hội hóa đang diễn ra ở một số địa phương đã dẫn đến tình trạng dư thừa công suất, gây lãng phí đầu tư và nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh. Đây cũng là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến chất lượng đăng kiểm phương tiện.

Dựa trên cơ sở quy hoạch, từ năm 2015 đến nay, có 46 trung tâm đăng kiểm được cấp thỏa thuận thành lập, trong đó 33 trung tâm đã đi vào hoạt động và 13 trung tâm đang xây dựng. Các trung tâm đăng kiểm và số lượng dây chuyền được thành lập mới đều được đầu tư theo hình thức xã hội hóa, theo quy hoạch giai đoạn đến năm 2020 và tầm nhìn năm 2030 đã được phê duyệt.

Nếu tính đều từ khoảng giữa năm 2015 đến nay, gần như mỗi địa phương có thêm 1 - 2 trung tâm đăng kiểm được thành lập theo hình thức xã hội hóa. Trong đó, một số địa phương tăng khá nhanh trung tâm hoặc số lượng dây chuyền kiểm định như: Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định...

Như vậy, theo quy hoạch đến năm 2020, toàn quốc có 211 trung tâm đăng kiểm, với 451 dây chuyền kiểm định thì cả nước hiện đã có 151 trung tâm và chi nhánh, với 302 dây chuyền kiểm định. Thời điểm này, nhiều địa phương đã có số trung tâm đăng kiểm bằng với quy hoạch đến năm 2020. Mặt khác, quy hoạch chỉ xác định theo địa giới hành chính cấp huyện, nên có những trung tâm mới nằm cách không xa trung tâm hiện có.

Thực tế trên phần nào đã dẫn đến hệ lụy có trung tâm đăng kiểm mới hình thành rất ít xe đến đăng kiểm, khiến nguồn thu không đủ bù đắp chi phí hoạt động.

Vấn đề trên cũng đặt ra câu hỏi, liệu số lượng trung tâm đăng kiểm thành lập trong thời gian qua có quá nhanh, khiến nguồn cung đang vượt cầu hay không trong khi việc xã hội hóa đầu tư thì doanh nghiệp phải tính đến khả năng sinh lời cao nhất để lựa chọn những vị trí có thể thu hút được xe. Điều này dễ dẫn đến hiện tượng trung tâm đăng kiểm đồng loạt được xây dựng ở trung tâm tỉnh.

Cùng với đó ở khu vực có sự gia tăng quá nhanh các trung tâm đăng kiểm, chắc chắn dẫn đến việc ít phương tiện đến kiểm định, khiến nguồn thu ít. Hệ quả là các trung tâm sẽ phải tìm mọi cách để cạnh tranh, thu hút phương tiện.