Củng cố chiều sâu quan hệ chiến lược
Ngày 7.6, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt đầu chuyến thăm Mỹ kéo dài 3 ngày, theo lời mời của Tổng thống nước chủ nhà Barack Obama. Đây là chuyến thăm thứ 4 của ông Modi đến Mỹ trên cương vị Thủ tướng Ấn Độ. Chuyến thăm được cho là sẽ làm nổi bật chiều sâu của quan hệ Mỹ - Ấn, đồng thời củng cố động lực phát triển quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới.
Thúc đẩy hợp tác kinh tế - quốc phòng
Mỹ là một trong những điểm dừng chân trong chuyến công du của Thủ tướng Ấn Độ đến 5 nước, gồm cả Mexico, Afghanistan, Qatar và Thụy Sĩ. Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Ấn Độ Modi sẽ có cuộc gặp song phương tại Washington vào ngày 7.6, nhằm thảo luận các vấn đề về thương mại, biến đổi khí hậu, năng lượng sạch, an ninh và hợp tác quốc phòng. Thông báo của Nhà Trắng cho biết, “Chuyến thăm sẽ làm nổi bật chiều sâu của quan hệ Mỹ - Ấn Độ trong các lĩnh vực then chốt”. Trong khuôn khổ chuyến thăm Mỹ, ông Modi sẽ có cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter; gặp gỡ các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực kinh doanh của Mỹ, nhằm khuyến khích các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào Ấn Độ. Vì vậy, chuyến thăm lần này được cho là một phần trong các nỗ lực của chính quyền Modi nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hiện đại hóa lĩnh vực quốc phòng Ấn Độ, vốn phụ thuộc vào nhập khẩu vũ khí. Hiện, Mỹ là nhà cung cấp thiết bị quốc phòng lớn nhất của Ấn Độ.
![]() | |
Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi | Nguồn: WSJ |
Các nhà quan sát cho rằng, chuyến thăm của ông Modi đến Mỹ theo lời mời của Tổng thống Obama phản ánh quan hệ khá thân thiết giữa hai nhà lãnh đạo. Kể từ khi ông Modi được bầu làm Thủ tướng Ấn Độ tháng 5.2014, hai nhà lãnh đạo Mỹ - Ấn đã tiến hành 6 cuộc gặp song phương, con số ấn tượng đối với tần suất cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ và một nhà lãnh đạo không phải đồng minh chính thức của Washington. Quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo này càng thêm phần đặc biệt, xét trong bối cảnh ông Modi từng bị cấm nhập cảnh vào Mỹ do bị cáo buộc chịu trách nhiệm trong vụ bạo động tôn giáo ở bang Gujarat, Ấn Độ năm 2002, khi ông Modi còn là Thủ hiến bang, làm ít nhất 1.000 người thiệt mạng. Năm 2005, chính quyền Tổng thống George W. Bush đã từ chối cấp visa cho ông Modi và lệnh cấm này mới được dỡ bỏ cách đây 3 năm.
Việc Tổng thống Obama mời Thủ tướng Ấn Độ đến Mỹ nhằm khẳng định Washington coi trọng quan hệ đối tác song phương với New Delhi; đồng thời cho thấy mong muốn Ấn Độ đóng vai trò mắt xích quan trọng trong chiến lược xoay trục của Mỹ sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc. Thời gian qua, Trung Quốc không ngừng tăng cường sự hiện diện quân sự và thúc đẩy tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Ấn Độ cũng có những lợi ích cần bảo vệ, với 40% thương mại của nước này đi qua Biển Đông. Vì vậy, Mỹ muốn Ấn Độ ủng hộ và tham gia duy trì tự do hàng hải, an ninh hàng hải và luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Tạo đà phát triển
Theo Đại sứ Ấn Độ tại Mỹ Arun K Singh, bên cạnh việc củng cố những thành quả đã đạt được trong quan hệ song phương thời gian qua, chuyến thăm của ông Modi nhằm tạo đà cho quan hệ giữa Mỹ - Ấn Độ phát triển trong thời gian tới, trong bối cảnh Mỹ sắp bước vào giai đoạn chuyển giao lãnh đạo. Chỉ còn vài tháng nữa ông Obama sẽ kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ. Đến thời điểm này, mặc dù chưa rõ ứng cử viên của đảng nào sẽ lên làm Tổng thống Mỹ, song cả Washington và New Delhi muốn bảo đảm quan hệ song phương sẽ tiếp tục phát triển theo chiều hướng tích cực hiện này.
Dự kiến, trong khuôn khô chuyến thăm của ông Modi, Washington - New Delhi sẽ ký kết thỏa thuận củng cố quan hệ đối tác quân sự song phương. Hai tuần trước chuyến thăm, Hạ viện Mỹ đã thông qua đạo luật cho phép Mỹ nâng cấp quan hệ quốc phòng Mỹ - Ấn Độ lên ngang tầm với các đồng minh NATO trong lĩnh vực mua sắm và hợp tác quốc phòng. Các nhà phân tích cho hay, nếu nhìn vào thực trạng và bản chất quan hệ hợp tác giữa Mỹ và Ấn Độ hiện nay, nhất là trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng và an ninh, có thể thấy quan hệ đối tác này không thua kém quan hệ đồng minh, mặc dù từ trước đến nay Ấn Độ vẫn tuyên bố không thiết lập quan hệ đồng minh với nước khác. Ngoài ra, Thủ tướng Modi được cho là sẽ có động thái nhằm thúc đẩy việc thực thi thỏa thuận hạt nhân dân sự giữa Mỹ - Ấn Độ, được ký kết 11 năm trước nhưng bị trở ngại do bất đồng về việc ai chịu trách nhiệm trong trường hợp xảy ra sự cố.