Đợt dịch cúm tồi tệ nhất trong 25 năm
Một đợt bùng phát cúm trên toàn quốc với quy mô kinh hoàng đã khiến quốc đảo này ghi nhận con số kỷ lục về ca bệnh và để lại hậu quả là các bệnh viện quá tải, vật tư y tế khan hiếm và đáng buồn là tử vong. Thêm vào đó, sự ra đi đột ngột của nữ diễn viên Đài Loan Từ Hy Viên do biến chứng cúm ở tuổi 48 làm nổi bật mức độ nghiêm trọng của tác động của loại virus này.
Trong tuần cuối cùng của tháng 12.2024, quốc gia này đã ghi nhận hơn 317.000 ca cúm mới - một con số kỷ lục, cao gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước. Trung bình 64 ca trên mỗi cơ sở y tế đã xóa bỏ mức cao kỷ lục trước đó và chứng kiến mức cảnh báo bị phá vỡ ở 43 trong số 47 tỉnh của Nhật Bản. Một số khu vực như Oita đã phải vật lộn với 104 ca bệnh trên mỗi cơ sở.
Tokyo, Hokkaido, Osaka và Fukuoka là các khu vực có đông dân cư và có nhiều điểm du lịch, tập trung đông người là các địa bàn bị ảnh hưởng nhất của đợt bùng phát dịch cúm mùa hiện tại. Đợt bùng phát dịch cúm mùa tại Nhật Bản hiện nay, chủ yếu do cúm A gây ra, nhưng vẫn còn nguy cơ bùng phát dịch do cúm B.
Các chuyên gia y tế đưa ra giả thuyết rằng, sự bùng phát mạnh mẽ của cúm tại Nhật Bản có thể do sau hai năm Covid-19, sức đề kháng của người dân với các loại virus cúm mới đã bị suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển mạnh mẽ hơn; đồng thời cũng là hậu quả của việc người dân giảm thực hiện các biện pháp miễn dịch đối với các chủng virus lưu hành. Thêm vào đó, khi du lịch quốc tế trở lại bình thường và các khuyến nghị đeo khẩu trang được nới lỏng, virus cúm đã có điều kiện thuận lợi để lây lan rộng rãi.
Những hệ lụy đối với xã hội và kinh tế
Dịch cúm mùa bùng phát đã khiến hơn 1.400 trường học trên khắp Nhật Bản phải tạm thời đóng cửa và tạm dừng các lớp học. Các biện pháp này nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch cúm, vốn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ em trong độ tuổi đi học.
Việc đóng cửa trường học cũng đặt ra những thách thức cho các gia đình, đặc biệt là các bậc cha mẹ đang đi làm, bởi họ phải phụ thuộc vào trường học để duy trì một cuộc sống cân bằng. Nhiều gia đình đã bày tỏ sự khó khăn trong việc cân bằng giữa công việc và trách nhiệm chăm sóc con cái trong thời gian trường học đóng cửa.
Ở các vùng nông thôn, tình hình thậm chí còn tồi tệ hơn do năng lực hạn chế của các bệnh viện địa phương trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Các thị trấn nhỏ báo cáo gặp khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là do thiếu thuốc cơ bản.
Hiện tại, các cơ sở y tế đang quá tải bởi sự gia tăng các trường hợp mắc cúm, số lượng bệnh nhân đã tăng gấp 5 lần trong một tuần. Hơn 50 trường hợp được xác nhận chỉ trong một tuần, buộc phòng khám phải chuyển bệnh nhân sang các cơ sở khác do quá tải.
Các chuyên gia y tế cho biết, mặc dù mùa cúm cao điểm thường xảy ra vào tháng 1, nhưng số lượng hiện tại đã cao bằng dự kiến trong thời gian cao điểm của mùa. Điều này làm dấy lên lo ngại trong giới chuyên gia rằng sự lây lan của virus có thể đạt đến mức chưa từng có trong những tuần tới. Các bệnh viện lớn hơn ở Osaka cũng phải đối mặt với tình trạng tương tự, với hàng dài bệnh nhân bị sốt cao, ho dai dẳng và đau cơ. Một số bệnh viện khu vực đã báo cáo hết giường cho các trường hợp nghiêm trọng cần nhập viện.
Thêm vào đó, khi số lượng người mắc cúm ngày càng tăng, sẽ dẫn tới tình trạng thiếu thuốc thiết yếu nghiêm trọng như thuốc ho và kháng sinh. Tình trạng thiếu hụt này vượt xa việc giảm các triệu chứng nhẹ; ngay cả thuốc kháng sinh cho các bệnh nhiễm trùng thứ phát cũng không có sẵn.
Để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, Bộ Y tế đang đàm phán với các nhà cung cấp quốc tế để nhập khẩu khẩn cấp thuốc kháng sinh và thuốc hạ sốt cho trẻ em. Ngoài ra, các hiệu thuốc địa phương đã được chỉ thị ưu tiên phân bổ thuốc cho bệnh nhi. Mặc dù một số hiệu thuốc đã báo cáo thành công một phần trong việc đàm phán lại với các nhà phân phối, nhưng các dược sĩ cảnh báo rằng có thể mất vài tuần hoặc thậm chí vài tháng để giải quyết hoàn toàn tình trạng thiếu hụt.
Để giảm thiểu khủng hoảng, chính phủ Nhật Bản đã công bố các biện pháp khẩn cấp. Chính phủ đang phân phối lại thuốc giữa các khu vực và tăng cường các chiến dịch tiêm chủng. Tuy nhiên, những nỗ lực này đang đối mặt với những thách thức về hậu cần do địa hình đồi núi của Nhật Bản và lực lượng y tế đã quá tải.
Hơn nữa, dịch cúm gia tăng cũng đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Nhật Bản. Với việc đóng cửa trường học và người lao động không thể đi làm, năng suất đã bị ảnh hưởng, trong đó ngành du lịch chịu ảnh hưởng nhất, do lo ngại của khách du lịch về cuộc khủng hoảng sức khỏe tại quốc gia này. Ngược lại, các công ty dược phẩm và nhà sản xuất thiết bị y tế đã chứng kiến nhu cầu tăng vọt. Một số doanh nghiệp báo cáo lượng đơn đặt hàng các sản phẩm liên quan đến cúm tăng 40%, làm nổi bật tác động lan tỏa về kinh tế của đợt bùng phát.
Các chuyên gia ước tính rằng, nếu tính cả chi phí điều trị cúm và tác động tiêu cực đến nền kinh tế do người lao động phải nghỉ ốm, mùa cúm năm 2025 có thể gây thiệt hại lên tới khoảng 6.300 tỷ yen (tương đương hơn 41 tỷ USD). Sự gia tăng đột biến các ca cúm không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cá nhân mà còn làm tăng gánh nặng cho hệ thống y tế, với nhiều ca biến chứng nặng dẫn đến nhập viện và tử vong. Những trường hợp bệnh nhân cúm nặng, đặc biệt là những trẻ em bị biến chứng như viêm não, đã khiến cho các bệnh viện phải đứng trước “cuộc khủng hoảng” về nguồn lực điều trị.
Kiên trì các chiến dịch tiêm chủng và phòng ngừa
Không chỉ tại Nhật Bản, các quốc gia trên thế giới cũng đang phải chịu số ca cúm gia tăng.
Tại châu Âu, bệnh cúm gia tăng với sự xuất hiện của tất cả các phân nhóm virus cúm. Ở Bắc Mỹ, chủ yếu là cúm A, trong khi ở Trung Mỹ và Caribbean, cúm A/H3N2 chiếm ưu thế. Tại Tây Phi, cúm B phổ biến hơn, còn ở Bắc Phi và Đông Phi, cúm A/H3N2 và cúm B là chủ đạo. Ở nhiều quốc gia châu Á, cúm A/H1N1 đang lan rộng, phù hợp với xu hướng theo mùa.
Tại Pháp và Anh, số ca cúm cũng đang gia tăng nhanh chóng, khiến chính quyền phải cảnh báo về nguy cơ bùng phát dịch nghiêm trọng. Tại Hong Kong (Trung Quốc), đến cuối tháng 1.2025, đã có 18 ca cúm nghiêm trọng ở người trẻ tuổi, trong đó có bốn trường hợp tử vong. Chính quyền địa phương đã áp dụng các biện pháp giãn cách trong trường học để ngăn chặn sự lây lan.
Qua đó, các chuyên gia kêu gọi đây là lúc tất cả các quốc gia phải kiên trì thực hiện lại các chiến dịch tiêm chủng và phòng ngừa đang trì trệ và thậm chí đã dần chủ quan. Các khuyến cáo về du lịch phải được tuân thủ bất kể những bất tiện về kinh tế. Những người dễ bị tổn thương nhất - người già, người suy giảm miễn dịch và trẻ rất nhỏ - đòi hỏi sự bảo vệ tối đa của xã hội. Việc giám sát chặt chẽ, chia sẻ dữ liệu minh bạch giữa các quốc gia và đầu tư liên tục vào công tác chuẩn bị y tế công cộng không thể được phép dao động thêm lần nào nữa. Các quan chức y tế tiếp tục thúc giục tiêm vaccine, cảnh báo rằng các chủng cúm khác nhau vẫn có thể lây lan. Du khách đến Nhật Bản cũng được khuyến cáo nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bao gồm đeo khẩu trang và theo dõi chặt chẽ sức khỏe của mình.
