Theo đó, kết luận nêu rõ, thực hiện thẩm quyền kiểm tra văn bản được Chính phủ giao, Cục Kiểm tra văn bản QPPL đã tiến hành kiểm tra Thông tư số 06/2023/TT-NHNN ngày 28.6.2023 của Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30.12.2016 quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng.
Căn cứ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020), Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14.5.2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 154/2020/NĐ-CP ngày 31.12.2020), Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản QPPL kết luận kiểm tra đối với Thông tư số 06/2023/TT-NHNN như sau:
Nội dung trái pháp luật của Thông tư số 06/2023/ΤΤ-ΝΗΝΝ như sau:
Tại điểm c khoản 6 Điều 1 Thông tư số 06/2023/TT-NHNN (sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 2 Điều 22 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN) quy định quy trình thẩm định, phê duyệt và quyết định cho vay trong quy định nội bộ về cho vay của tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam yêu cầu tổ chức tín dụng “phải có biện pháp phong tỏa số tiền giải ngân vốn cho vay tại tổ chức tín dụng cho vay theo quy định của pháp luật, thỏa thuận của các bên tại thỏa thuận cho vay cho đến khi chấm dứt nghĩa vụ bảo đảm”.
Tuy nhiên, pháp luật về biện pháp bảo đảm (Bộ luật Dân sự năm 2015, Nghị định số 21/2021/NĐ-CP ngày 19.3.2021 của Chính phủ quy định thi hành Bộ luật Dân sự về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ) chỉ quy định việc gửi tiền vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ trong trường hợp ký quỹ, không có biện pháp phong tỏa số tiền giải ngân vốn cho vay tại tổ chức tín dụng cho vay như quy định nêu trên của Thông tư số 06/2023/TT- NHNN.
Đồng thời, theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22.11.2012 của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 80/2016/NĐ-CP ngày 1.7.2016 của Chính phủ) thì tài khoản thanh toán bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số tiền trên tài khoản trong 03 trường hợp: (i) Khi có quyết định hoặc yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; (ii) Khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phát hiện có nhầm lẫn, sai sót về chuyển tiền. Số tiền bị phong tỏa trên tài khoản thanh toán không vượt quá số tiền bị nhầm lẫn, sai sót; (iii) Khi có tranh chấp giữa các chủ tài khoản thanh toán chung.
Như vậy, việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định biện pháp phong tỏa số tiền giải ngân vốn cho vay tại tổ chức tín dụng cho vay để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ là không phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, cũng như hạn chế quyền lựa chọn biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong quan hệ dân sự giữa các bên liên quan.
Trước thực trạng nêu trên, Cục Kiểm tra văn bản QPPL kiến nghị Ngân hàng nhà nước Việt Nam khẩn trương xử lý các nội dung trái pháp luật tại Thông tư số 06/2023/TT-NHNN đã nêu tại Mục 1 Kết luận này; 2.2. Rà soát quá trình thực hiện Thông tư số 06/2023/TT-NHNN để có biện pháp khắc phục hậu quả do việc thực hiện các quy định trái pháp luật gây ra (nếu có); xem xét, xử lý trách nhiệm đối với cơ quan, người đã tham mưu xây dựng, ban hành văn bản theo quy định tại Điều 134 Nghị định số 34/2016/NĐ-CP.
Thông báo kết quả xử lý văn bản cho Cục Kiểm tra văn bản QPPL, Bộ Tư pháp trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được Kết luận này theo quy định của Chính phủ.
