Cục diện châu Á sau vụ thử hạt nhân của Triều Tiên

Cho đến nay, không ai biết các đặc tính kỹ thuật của vụ thử hạt nhân lần thứ ba của Triều Tiên. Trong khi đó, Bình Nhưỡng tuyên bố đã thu nhỏ thành công bom hạt nhân. Như vậy, đối với Hàn Quốc, Triều Tiên đang tiến thêm một bước trong việc sở hữu các loại vũ khí hạt nhân. Điều mà Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ gọi là “mối đe dọa” từ Bình Nhưỡng kể từ giờ xem ra sẽ mang màu sắc khác, nhất là nếu trong vụ thử vừa qua, Triều Tiên đã sử dụng chất uranium được làm giàu. Tác động của vụ việc sẽ rất khó lường, và việc giải trừ hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên sẽ không còn nằm trong chương trình nghị sự.

Theo các chuyên gia quân sự Hàn Quốc, đầu nổ hạt nhân mà Triều Tiên sử dụng lần này nhỏ gọn nhưng có sức công phá tương đương 6.000 - 7.000 tấn thuốc nổ TNT, bằng 1/3 công suất quả bom nguyên tử mà Mỹ ném xuống Hiroshima năm 1945. Với đầu nổ này, Triều Tiên có thể lắp cho các tên lửa đạn đạo. Như vậy, sau khi đã thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo tầm xa hồi cuối năm 2012, hiện Triều Tiên đã có khả năng chế tạo tên lửa hạt nhân tầm xa và cứ đà này sớm muộn cũng sẽ chính thức gia nhập “câu lạc bộ hạt nhân” cùng với Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh, Ấn Độ và Pakistan.

Báo chí Hàn Quốc nhận định thành công của vụ thử vừa qua không đủ để quốc tế công nhận Triều Tiên là một cường quốc hạt nhân, song cộng đồng quốc tế cũng phải nhìn nhận rằng hiện Bình Nhưỡng đang nắm trong tay công nghệ thật sự đủ để sản xuất vũ khí hạt nhân. Do đó, các nước láng giềng cần phải thay đổi cách tiếp cận đối với Triều Tiên. Giải trừ hạt nhân không đơn giản như mục đích ấn định ban đầu khi tiến hành các vòng đàm phán sáu bên vào năm 2002. Giờ đây phải ngăn chặn Triều Tiên phát triển các khả năng hạt nhân và xuất khẩu vũ khí hạt nhân sang các nước khác.

Nữ Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đang đứng trước hai sự lựa chọn khó khăn là trừng phạt hay đối thoại với người láng giềng Triều Tiên. Sau vụ thử hạt nhân vừa qua của Triều Tiên, dường như bà Park Geun - hye ngày càng ngả theo chiến lược bao vây chống lại Bình Nhưỡng. Theo nhiều chuyên gia Hàn Quốc chuyên nghiên cứu về Triều Tiên, việc gia tăng trừng phạt sẽ không giúp giải quyết vấn đề giải trừ hạt nhân vì Triều Tiên luôn phản ứng lại bằng những hành động mạnh mẽ hơn. Trái lại, Chính phủ Hàn Quốc cần triển khai một chính sách dựa trên sự hòa hợp và hợp tác trong việc giải quyết các vấn đề trên bán đảo Triều Tiên.

Tại Nhật Bản, báo giới nước này cho rằng quả bom hạt nhân được thu nhỏ của Triều Tiên đang trở thành một mối nguy hiểm thật sự. Hiện tại, Triều Tiên sở hữu khoảng 100 - 300 tên lửa đạn đạo tầm trung Nodong. Nếu đúng như thông báo của Bình Nhưỡng là đã thu nhỏ thành công bom hạt nhân, điều đó cho phép họ có thể trang bị đầu đạn hạt nhân cho các tên lửa Nodong. Như vậy, Nhật Bản buộc phải thiết lập hệ thống phòng thủ chống tên lửa hiện đại hơn để đủ sức chống trả Triều Tiên, trong trường hợp Nhật Bản bị tấn công trên diện rộng. Nếu bị tấn công bằng vũ khí hạt nhân, Nhật Bản có thể dựa vào một điều khoản trong Hiến pháp quy định cho phép đáp trả với điều kiện tự vệ hợp pháp. Trong trường hợp đó, lại phát sinh thêm một khó khăn khác là các tên lửa Nodong của Triều Tiên là các tên lửa di động, do đó Nhật Bản khó có thể định vị được các bệ phóng. Trong bối cảnh đó, Washington và Tokyo phải “thuyết phục” được Bình Nhưỡng hiểu rõ tính vững chắc của “chiếc ô hạt nhân” mà Mỹ trao cho Nhật Bản và cả Hàn Quốc.

Hãng thông tấn Triều Tiên KCNA khẳng định vụ thử hạt nhân vừa qua là một phần trong các biện pháp nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ (của Triều Tiên), song các nước trong khu vực không khỏi lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới ở Đông Bắc Á. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera tuyên bố sự kiện Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ 3 đã đưa nước này tiến tới ranh giới đỏ, do đó Nhật Bản có quyền phát triển khả năng để thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu nhằm chống lại một cuộc tấn công có thể xảy ra trong bối cảnh an ninh thay đổi như hiện nay.

Về phía Trung Quốc, có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc sẽ để tâm hơn tới những chỉ trích của Mỹ về thái độ của của Triều Tiên. Tuy vậy, họ vẫn không có vẻ sẽ ủng hộ bất kỳ hành động nào có thể đẩy Triều Tiên tới nguy cơ sụp đổ. Nếu Mỹ tìm mọi cách lật đổ chế độ Bình Nhưỡng, kể cả thông qua con đường hợp pháp là tìm kiếm một nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ cho phép tấn công quân sự, Trung Quốc sẽ phải hứng chịu thảm họa từ dòng người tị nạn từ biên giới phía Bắc.

Giới chuyên gia nhận định cộng đồng quốc tế có lẽ phải chấp nhận một sự thật rằng không thể ngăn Triều Tiên trở thành một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân. Trong bối cảnh thế cân bằng ở Đông Bắc Á bị phá vỡ đó, các bên liên quan cần tìm một phương án mới mang tính thực tế để tháo ngòi nổ ở Triều Tiên.