Đây là một số điểm mới nổi bật được thông tin tại Hội nghị quán triệt, triển khai thực hiện Luật Công đoàn 2024, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 do Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vừa tổ chức hôm qua, 5.2 với hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với gần 100 điểm cầu.

Hành trang pháp lý quan trọng

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang khẳng định: Nghị quyết Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XIII đã xác định công tác tham gia xây dựng chính sách, pháp luật là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong thực hiện chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền lợi đoàn viên, người lao động. Là trách nhiệm của toàn hệ thống, nhiệm vụ thường xuyên để chăm lo, bảo vệ tốt nhất quyền lợi người lao động. Năm 2024 là thời điểm đánh dấu nhiều sự kiện quan trọng của Công đoàn Việt Nam trong tham gia xây dựng, hoàn thiện pháp luật. Đó là tập trung xây dựng và tham gia xây dựng các dự án luật quan trọng trong lĩnh vực lao động, an sinh xã hội như: Luật Bảo hiểm Xã hội, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, Luật Việc làm. Đặc biệt là Luật Công đoàn (sửa đổi) - đạo luật mang tính chính trị, pháp lý cao - do Tổng Liên đoàn là cơ quan đề nghị và chủ trì soạn thảo.

Quá trình xây dựng và tham gia xây dựng các đạo luật nêu trên, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam luôn nhận được sự quan tâm, phối hợp của các cơ quan có thẩm quyền trong việc lắng nghe, ghi nhận những nguyện vọng, kiến nghị của người lao động; phản ảnh kịp thời thực tiễn đời sống công nhân lao động và hoạt động công đoàn vào trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật. Nhiều kiến nghị, đề xuất của người lao động, tổ chức công đoàn đã được tiếp thu, ghi nhận và thể hiện trong các dự án luật.

Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang nhấn mạnh: việc Quốc hội thông qua Luật Công đoàn 2024, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 - 2 đạo luật quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của đoàn viên, người lao động và tổ chức Công đoàn đã tạo hành trang pháp lý quan trọng để cán bộ công đoàn, tổ chức công đoàn các cấp thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động; tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động công đoàn đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Trong đó, nắm vững những quy định của Luật Công đoàn 2024, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 và sớm có hành động thiết thực, cụ thể đưa quy định của pháp luật vào cuộc sống là nhiệm vụ của mỗi cán bộ công đoàn và tổ chức công đoàn các cấp.

Hội nghị nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ công đoàn về nội dung của Luật Công đoàn 2024, Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Thể hiện vai trò, trách nhiệm của Tổng Liên đoàn trong triển khai thi hành Luật, bảo đảm các quy định của Luật được triển khai kịp thời, hiệu quả trên thực tế.

Bổ sung nhiều quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội

Tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu thông tin một số điểm mới của Luật Công đoàn 2024. Theo đó, Luật Công đoàn 2024 gồm 6 chương, 37 điều (tăng 4 điều so với Luật hiện hành), có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2025. Luật tiếp tục quy định duy trì mức đóng kinh phí công đoàn là 2%. Sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm làm rõ nguyên tắc quản lý, sử dụng tài chính công đoàn; sửa đổi, bổ sung các nhiệm vụ chi của tài chính công đoàn...

Đặc biệt, Luật Công đoàn 2024 có một số điểm mới nổi bật như: mở rộng quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người làm việc không có quan hệ lao động; mở rộng quyền gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động là công dân nước ngoài; bổ sung quyền gia nhập Công đoàn Việt Nam của tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp; bổ sung nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam và làm rõ hơn nguyên tắc, nội dung hợp tác quốc tế về công đoàn; quy định cụ thể hơn quyền, trách nhiệm đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn và người lao động; bổ sung quyền giám sát, phản biện xã hội của Công đoàn; bổ sung các trường hợp miễn, giảm, tạm dừng đóng kinh phí công đoàn…

Trong đó, quy định cụ thể hơn quyền, trách nhiệm đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn và người lao động (Điều 11) như: đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, công trình văn hóa, thể thao, hạ tầng kỹ thuật liên quan để phục vụ đoàn viên công đoàn, người lao động theo quy định của pháp luật; tổ chức các hoạt động chăm lo, nâng cao đời sống, văn hóa, tinh thần; động viên, khen thưởng, hỗ trợ khi ốm đau, thai sản, khó khăn, hoạn nạn và các hoạt động chăm lo khác cho đoàn viên công đoàn và người lao động... Đồng thời, khẳng định “Công đoàn Việt Nam là tổ chức duy nhất đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động”. Bổ sung một số quyền của đoàn viên công đoàn như: được thụ hưởng chính sách thuê nhà ở xã hội của Tổng Liên đoàn…

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 gồm 11 chương, 141 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2025 cũng có nhiều thay đổi lớn, nhất là bổ sung nhiều quyền lợi cho người tham gia. Theo đó, Luật đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội; mở rộng đối tượng được tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện; thay đổi quy định hưởng chế độ ốm đau; bổ sung chế độ thai sản và chế độ tai nạn lao động vào chính sách BHXH tự nguyện; bổ sung quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung; bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; bảo đảm quyền tham gia và thụ hưởng BHXH với lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam... Gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu của người tham gia BHXH thông qua việc giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm...