Cống hiến và trưởng thành

Ngày 29.12, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hội thảo quốc gia Báo chí 30 năm đổi mới - Những vấn đề lý luận và thực tiễn. Các đại biểu khẳng định, 30 năm qua, báo chí đóng góp quan trọng vào công cuộc đổi mới đất nước. Đồng thời, chính trong quá trình đó, báo chí và đội ngũ những người làm báo đã không ngừng phát triển và trưởng thành.

Đội quân chủ lực

Có thể thấy, báo chí Việt Nam đã có bước tiến vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông Lưu Đình Phúc cho biết, tính đến tháng 12.2016, cả nước đã có 934 cơ quan báo chí, với 1.111 ấn phẩm từ Trung ương đến địa phương. Các cơ quan báo chí đều có tôn chỉ, mục đích hoạt động rõ ràng, được pháp luật bảo hộ để bảo đảm quyền được thông tin, tự do ngôn luận, tự do báo chí cho mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi trong xã hội. Trên 18.000 nhà báo (được cấp thẻ nhà báo) cùng đội ngũ cộng tác viên đã thường xuyên bám sát thực tiễn cuộc sống, có mặt trên mọi vùng miền của Tổ quốc và một số địa bàn trọng điểm trên trường quốc tế...

Thời gian qua, những người làm báo tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Báo chí còn tích cực tham gia giám sát, phản biện, đóng góp ý kiến xây dựng các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Chính báo chí cũng được hưởng từ những thành quả của sự nghiệp đổi mới đất nước. Nguyên Trưởng ban Công tác Hội, Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Uyển cho rằng: Nhờ đổi mới, báo chí Việt Nam lớn mạnh vượt bậc về phương tiện và công nghệ thông tin, về số lượng thông tin, chất lượng thông tin. Đặc biệt trên các lĩnh vực: Kinh tế - Chính trị - Văn hóa - Xã hội - Quốc phòng - An ninh - Ngoại giao... báo chí có khối lượng thông tin ngày một đồ sộ, chất lượng thông tin ngày một nâng cao; phản ánh đa dạng cuộc sống phong phú, nhiều chiều, tích cực nêu gương cái mới, nhân tố mới, điển hình tiên tiến ở các vùng miền đất nước, ở mọi thời điểm khác nhau trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời đấu tranh quyết liệt với tiêu cực, tham ô, lãng phí, bảo vệ lẽ phải và sự công bằng...

Lấy cuộc sống làm điểm tựa

Tuy nhiên, cũng trong quá trình đổi mới, mở cửa, tư tưởng chạy theo cơ chế thị trường, thương mại hóa báo chí bắt đầu xuất hiện. Do đó, quá trình vận hành báo chí và tác nghiệp của nhà báo thời gian qua đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết, thậm chí vi phạm luật pháp, vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp. Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ khẳng định: “Trong một thời gian dài, chúng ta chưa làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển và quản lý báo chí. Đất nước ta có trên 92 triệu dân và có trên 900 cơ quan báo chí thì chưa hẳn đã nhiều. Nhưng chúng ta có quá nhiều kênh truyền hình, nhiều ấn phẩm phụ của cơ quan báo chí không vì lợi ích chung, không vì công chúng mà chạy theo lợi ích cá nhân và “thương mại hóa””.

Tình trạng hoạt động báo chí ngày càng khó khăn, phức tạp, PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ cho rằng, yêu cầu cấp thiết hiện nay là đổi mới công tác chỉ đạo, quản lý báo chí: Phải không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực, chất lượng, hiệu quả công tác lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với báo chí; đổi mới nội dung, tư duy, phong cách và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác báo chí. Việc chỉ đạo, quản lý, định hướng báo chí hoạt động, dù ở tầm vĩ mô hay vi mô, cũng phải xuất phát từ thực tế cuộc sống, lấy thực tế cuộc sống làm điểm tựa. Ví dụ, nếu kinh tế đất nước không phát triển tốt, thậm chí trì trệ, yếu kém; công cuộc xây dựng chỉnh đốn Đảng và bộ máy nhà nước không thực sự có bước tiến mạnh mẽ, vững chắc; cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, thói vô cảm, vô trách nhiệm không đạt được kết quả nhất định, thì dù có định hướng sát sao bao nhiêu, có tuyên truyền mạnh mẽ bao nhiêu cũng rất khó được sự đồng thuận và tuân thủ một cách tự giác, đầy đủ từ phía cơ quan báo chí và dư luận xã hội. Bên cạnh đó, nhiều cái chúng ta ngại nói, ngại thông tin công khai trên báo chí chính thống thì mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác trên internet sẽ “nói hộ”, thậm chí nói sai, nói theo kiểu xuyên tạc, vu khống...

Trước yêu cầu và nhiệm vụ mới trong giai đoạn hiện nay, báo chí Việt Nam cũng cần chuyển mình mạnh mẽ hơn, đẩy mạnh khai thác công nghệ thông tin và bắt kịp xu thế hiện đại của thế giới. Theo Phó Chủ tịch thường trực Liên chi Hội Nhà báo Thông tin và Truyền thông Trần Bình Tám: Để nâng cao chất lượng đội ngũ báo chí hiện nay, cần tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ, đẩy mạnh giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức người làm báo. Bên cạnh đó, xem xét lại chế độ nhuận bút, chế độ lương, thưởng, tạo điều kiện cho nhà báo có cuộc sống tốt để cống hiến cho nghề; đồng thời, kiên quyết loại các nhà báo không đủ phẩm chất đạo đức, trình độ nghiệp vụ ra khỏi cơ quan báo chí. Siết chặt kỷ luật nghề nghiệp, thực thi pháp luật nhà nước, thực hiện dân chủ trên cơ sở đặt trách nhiệm và nghĩa vụ của nhà báo trước đất nước, nhân dân - tất cả vì mục đích dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.