Cô và cháu (Phần một)

      Thế là cực chẳng đã, Miền đành phải cất tiếng kêu rên: Dóm ơi! Tao đau đầu nhức óc quá rồi. Mày có thương tao lấy một tí không? Nhưng, kêu rên như thế có ông đùng bà đoàng quát tháo nữa thì cũng như nước đổ đầu vịt thôi. Thằng Dóm nó có nghe thấy đâu. Mà có nghe nó cũng giả tảng không biết hoặc dạ, vâng lấy lệ thôi. Nó cứ đá bóng bình bịch ở ngay cạnh sân cạnh buồng Miền nằm. Nó còn rủ thêm bọn trẻ con hàng xóm tới chia đôi bên để đá. Đá chán nó mới nghỉ. Nghỉ nó mới mò vào nhà phanh ngực, bật quạt máy. Dóm ơi, cô đang gai cả người đây, mày cho quạt đứng yên và bật số nhỏ đi. Đáp lời Miền, nó cười hì rồi nhón một quả cam trên cái bàn cạnh giường Miền nằm. Miền bảo nó: Quà cô Luận bác sỹ bạn cô gửi cho cô đấy. Cháu ăn đi, rồi ra cất quần áo phơi. Chiều tắt nắng là có hơi sương rồi. Cất quần áo xong thì đem bài tập ra mà làm. Cô giáo bảo tiếng Anh học đến bài chín rồi mà mày chỉ biết mỗi chữ “No” là “không”. Bố mày mà biết thì mày chết đòn đấy!

      Nói thật tha thiết và nói đi nói lại mà không hiểu nó có nghe không. Chỉ thấy mặt nó đơ đơ và hai cái tai vểnh của nó nghênh nghênh như đón gió. Rồi vứt tọt cái vỏ quả cam vào cái bô nhựa, nó đứng dậy, chép lưỡi: “Cháu tưởng cam ông Mệnh cho bác”. Mệnh nào? Trả lời câu hỏi Miền hỏi vặn, nó toét miệng: “Mệnh lùn, Mệnh lé, Mệnh ky bo ấy”. Rồi chẳng để Miền kịp gắt: “Mày đi đâu đấy, Dóm! Ở nhà bố mẹ mày về còn sai bảo chứ!”, nó đã tót ra cửa rồi.
      Nó tót ra cửa thì có mà trời tìm. Biết nó ở giời nam bể bắc nào mà tìm? Nó ra công viên chơi đá cầu. Chơi chán nó nhảy xuống hồ bơi ùm ùm. Bị bảo vệ gọi lên, nó lấy đinh ba đi men hồ, đâm cá chơi. Bị công an đuổi, nó chạy đi xem chọi gà, chọi chim ở tận Văn Miếu. Tối mịt vẫn còn thấy nó la cà ở cửa hàng chơi điện tử. Chết chết, sao trẻ con nó mê cái trò chơi này thế. Cứ nhoay nhoáy, chít chít, bùng bùng, đinh tai nhức óc suốt. Mà có rẻ đâu. Mỗi giờ là ba ngàn bốn ngàn. “Mày lại muốn ngứa đít hả? Ở nhà, ra cụ Thứ mua tao bao thuốc lào”. Thấy nó tay nắm nắm, chắc là cầm tiền, lấm lét đi ra cổng, bố nó lừ mắt gằn. Chẳng lâu la gì, bố nó đã ra ngõ, xách tai nó về. Ái ái, lần sau con không chơi nữa ạ. Mặc nó kêu, bố nó cứ dằn nó ra phản. Bụp! Bụp! Cứ cán chổi, giá quạt, bố nó quật. Mỗi cái quật kèm một câu vấn tội. Dóm, mày đi chơi, bỏ việc nhà cho ai! Bố nó dữ đòn lắm. Tính đã vậy, lại gặp hồi xí nghiệp không có việc, đồng lương không đủ đút miệng, buồn tình giải khuây bằng đề lô, cá cược vận bĩ lại gặp số đen, nên động về đến nhà là cáu kỉnh, giận cá chém thớt. Giận cá chém thớt với cả mẹ nó. Mẹ nó buôn hoa quả. Buôn phải lớp táo Tàu, báo chí tố cáo là phun thuốc bảo vệ thực vật quá liều lượng nên tươi ngoài thối trong, rất độc, do vậy mà đổ đi cả thúng cả thùng. Lại gặp hôm trượt con đề mất ăn triệu bạc, mẹ nó quát lại bố nó, i om cả nhà.
      Cả nhà, không lúc nào yên, cứ i om ỏm tỏi, mắng mỏ quát tháo nhau. Mà khởi đầu câu chuyện thường bao giờ cũng là từ thằng Dóm. Thằng Dóm đần dại, ham chơi, học dốt, hỗn láo. Thằng Dóm đứa bé nhất nhà, kẻ chịu sự sai khiến của mọi người, luôn là nỗi buồn phiền của mọi người. Bố nó sai nó đi mua rượu, nó vác chai đi gặp đám đá cầu, lăn vào chơi, nửa ngày mới về với hai bàn tay không. Mẹ nó sai nó mua trăm bạc hành, nó vác cả búi hành tướng về. Ầm ĩ đến mức nhiều lúc điện thoại gọi đến chẳng nghe thấy gì. Gọi đi thì đầu dây đằng kia người ta phải thúc: nói to nữa lên. Đầu dây đằng kia thường là Luận bác sỹ, bạn từ thời học cấp một, cấp hai với Miền. Luận hỏi: Mày đau thế nào, Miền? Sao đang từ cẳng lại đau lên đến đầu? Nghe Miền nói, Luận ừ ừ rồi tán thưởng: Có khi đúng đấy, hẹn đi chùa rồi không đi dễ sinh ra rắc rối lắm. Mà mày mệnh thủy, tháng này tháng hỏa, bị xe nó tông vào què chân thì cũng dễ hiểu thôi. Bó bột rồi, cần nhất là phải nằm yên một chỗ. Khổ đau cũng phải chịu. Còn cái đầu đau rấm rứt nhức buốt một bên thì thử xem có phải là triệu chứng đầu tiên của dịch sốt siêu vi trùng không? Ừ, để tao gửi thuốc đến cho. Nhưng tao nghi đó là dấu hiệu của thời... tiền mãn kinh đấy, Miền ạ.
      Ôi, thời tiền mãn kinh! Mới ngày nào đủ tuổi đi bầu cử, thi tuyển vào đoàn ca kịch, lần đầu tiên đóng vai nàng Nam Hậu trong vở Khuất Nguyên thành công, khán giả ồ lên xem mặt, còn ngượng ngùng, trốn biệt như trẻ nhỏ. Chưa kịp lấy chồng, chưa kịp đẻ con, mà tuổi bốn mươi đã xồng xộc tới, đã rời khỏi sân khấu, đứng ở cái bên kia dốc của đời người phụ nữ rồi.
      Luận kê cho một danh sách dài tên thuốc. Đã Hoạt huyết dưỡng não, Cảm xuyên hương lại cả Đềcôngien và Paraxêtamôn. Và dặn thêm: cơm phải có rau, ốm đau phải có thuốc! Đừng có nghe lão Mệnh lùn, Mệnh lé, Mệnh ki bo như thằng Dóm vẫn gọi nhé. Lão Mệnh tròn trùng trục, cả đời không uống qua một viên thuốc, chê cười tất cả các dược phẩm của loài người. Vẽ! Lão bảo: ốm no bò dậy. Tôi thấy mền mệt, ra Hàng Bột làm bát sốt vang và một bát ăn cơm rượu thuốc là vã mồ hôi, khỏe liền! Ai có thể như cái lão kỹ sư địa chất, người đã một mẩu, mắt lại le lé, nhưng rượu uống bát lớn, thịt chém miếng to, dáng đi sùng sục, mặt to mũi nở như hảo hán Thủy Hử ấy được. Cũng chẳng ai ki kiết như lão. Tính xấu này thằng Dóm phát hiện ra. Vì lão đến chơi với Miền chẳng bao giờ cho nó tiền để nó chơi điện tử. Đã thế lại còn hứa với nó là sẽ mua cho nó một cái đầu máy, rẻ thối ra ấy mà, lão nói, để nó chơi, rồi quên tịt. Mệnh không thể so sánh được với ông Tuần, ông Siêu, ông Quản... những người đàn ông hiện còn cảm mến Miền, đang ngấp nghé Miền. Các ông này đến thăm cô ruột của Dóm là có cả một túi quà xách đi theo. Và hễ gặp Dóm là móc ví ngọt ngào:
      - Này, cho Dóm tiền đi chơi điện tử!
      Thằng Dóm, cháu ruột Miền, khi mới còn là cái bào thai trong bụng mẹ đã cùng với mẹ bị một trận cúm kéo dài, nên ra đời mất mấy năm ấu nhi sài đẹn liên miên, nay lên sáu, đi học lớp một, sức đã hồi, nhưng gầy vêu như con bọ ngựa và lắm lúc ngất ngơ như thằng dở người. Thằng Dóm thích tiền lắm. Nó giao hẹn mỗi lần ra phố mua thuốc cho Miền, Miền phải chi cho nó ba nghìn để nó chơi điện tử. Giời không chịu đất thì đất phải chịu giời vậy. Thế là tay nó trao thuốc cho Miền, tay nó nhận tiền của Miền. Nhưng lần này đưa tiền cho nó xong, Miền liền giữ tay nó:
      - Này, bây giờ Dóm giúp cô việc này nữa nhé.
      - Gì nữa, cô?
      - Ở bên tay phải đầu ngõ có quán sách ông Tiêu. Có biết không?
      - Cháu đọc Bảy viên ngọc rồng ở đó, hay cực!
      - Cháu nói với ông Tiêu: cho cô cháu mượn một bộ sách thật hay. Cô cháu bị xe máy nó tông, chân phải bó bột không đi được. Đây, hai chục nghìn đặt cược đưa ông ấy. Cầm khéo không lại rơi.
      - Cô phải cho cháu ba nghìn nữa cơ!
      - Ơ, thằng này, mày hơi bị quá đáng đấy.
      - Ki bo thế! Y ông Mệnh lùn, ông Mệnh lé.
      - Thôi đi đi, rồi về tao cho.
      Thằng Dóm cầm tiền đi. Gần hai tiếng đồng hồ sau nó mới về, trước bụng con bọ ngựa là bốn tập Những người khốn khổ dầy cộm của Vichto Huygô. Miền giẫy nẩy: Ba bộ sách này tao đọc từ tám hoánh rồi. Đem ra bảo ông Tiêu đổi cho bộ khác, đi đi! Mà sao mày đi những đẩu những đâu hơn một giờ đồng hồ giờ mới về!
Lần này thằng Dóm về sớm hơn. Mặt xụng xịu, nó lẳng cả bảy quyển Hải đảo tình yêu, truyện kiếm hiệp vừa rách nát vừa lấm lem bụi đất, lên giường Miền. Miền nhổm nửa người dậy, nhăn nhó bứt đầu bứt tai: Chờ hết nước hết cái để mày đem những quyển thổ tả đả địa này về đấy hả Dóm?
      Thằng Dóm quay lại, xịt mũi.
      - Cháu biết đâu đấy. Cháu đi ra hồ tắm đây!
      - Ở nhà! Ở nhà, đem sách ra bảo ông Tiêu đổi cho bộ khác, bộ này cô cháu không đọc. Ở nhà, bố mày sắp về rồi đấy.
      - Xì!
      - Sao?
      - Ở nhà để lại sai bảo á! Hết mua thuốc lào, mua rượu, mua hành lại mượn sách!
      - Chứ còn gì nữa. Không sai mày thì còn sai ai, hả!
      Đã quá ngưỡng chịu đựng rồi. Mặt Dóm lì lì, hai mắt nó trợn trừng trợn trạc. Cái cổ ngẳng của nó giần giật. Nó cúi xuống, đưa hai tay vơ chồng sách, rồi bất thình lình ném lịch bịch xuống đất, miệng mếu xệch:
      - Sai gì mà sai lắm thế! Cái gì cũng sai. Sao không đẻ con ra mà sai nó!
      - Mày nói gì?
      Miền giật giọng. Thằng Dóm đưa tay lên quét mắt, vùng vằng.
      - Động ốm là sai. Sao cô không lấy chồng đẻ con mà sai nó, lại cứ đi sai cháu!
      - Trời ơi!
      Không thể có cái bất ngờ nào hơn thế! Không thể tin là một thằng cháu ruột lại có thể văng ra một câu nói phũ phàng đến như thế! Tung cái chăn mỏng, Miền rụt cái chân lành chống tay phắt dậy trong một phản ứng tức thời. Chẳng còn biết đến tình cảnh, vừa chống cái chân trái bó bột ở ống đồng to ụ như đi ủng xuống đất, Miền liền thót người bật ngửa lên thành giường, mồ hôi túa đầy mặt. Đau quá, đau nhói như có mũi kim xuyên từ chân lên tới óc. Cắn răng, Miền gục mặt xuống gối, nước mắt ứa tràn mi, rên rỉ:
      - Dóm! Mày rủa tao đấy à? Ốm đau là cái sự bất đắc dĩ. Tao đã đau đớn, đã khổ sở vì phải nhờ vả cả mấy tháng nay rồi. Nhục nhã lắm rồi. Mày đã không thương tao phải lúc thế này, mày lại còn rủa tao hả. Mày rủa tao hả, cái thằng bạc nghĩa kia!
      Ngẩng lên, mặt tái nhợt vì nén chịu cả cái đau thân xác và nỗi khổ tâm, như một kẻ cố chấp vô cùng cay cú, Miền nhìn thằng cháu, nhễ nhại nước mắt, gào tiếp thật đớn đau:
      - Được! Được! Mày đã nói thì được rồi, tao sẽ lấy chồng. Tao sẽ đẻ con để tao sai nó. Tao sẽ không nhờ mày nữa. Tao sẽ lấy đúng cái ông Mệnh mà mày gọi là lùn, là lé, là ki bo ấy. Khổ thân tôi, ấy là tôi chưa nhờ nó bưng bô đổ vịt đấy, giời ơi!

Truyện ngắn của  Ma Văn Kháng