Có nên miễn thuế kinh doanh chứng khoán không?

Theo Luật thuế Thu nhập cá nhân, khi chuyển nhượng chứng khoán, cá nhân phải nộp thuế thu nhập cá nhân với thuế suất 25% tính trên tổng giá bán trừ đi tổng giá mua và tất cả chi phí hợp lý liên quan đến quá trình đầu tư vốn, hoặc nộp 0,1% tính trên giá bán chứng khoán sau mỗi giao dịch. Tuy nhiên, do cách tính thuế suất 25% phức tạp và cá nhân cũng không thể chứng minh được các chi phí liên quan đến hoạt động đầu tư, nên phần lớn các nhà đầu tư đều chấp nhận nộp thuế theo mức thuế suất 0,1% cho dù thu nhập bị âm. Với những nhà đầu tư lâu dài, mức thuế suất 0,1% tính trên giá bán không lớn, vì cả năm nhà đầu tư chỉ thực hiện một vài giao dịch. Nhà đầu tư Phạm Quang Minh ở Ba Đình, Hà Nội nêu ý kiến: Thị trường chứng khoán Việt Nam có những biến động không theo quy luật, chịu tác động của tình trạng đầu cơ. Do đó, việc điều chỉnh giảm, miễn thuế đối với chứng khoán là hợp lý trong một giai đoạn nhất định, tuy nhiên về lâu dài, cần tính toán cách tính thuế phù hợp.

Một luồng ý kiến khác từ các nhà đầu tư bám sàn, thực hiện mua - bán hàng ngày với giá trị giao dịch rất lớn, thì khoản thuế này không nhỏ, nhất là trong những giai đoạn thị trường rơi vào khó khăn, lãi suất vay vốn đầu tư cao, nhà đầu tư bị lỗ, việc đóng thêm thuế càng khiến nhà đầu tư lỗ hơn. Theo nhiều nhà đầu tư, quy định đánh thuế trên cổ tức là không công bằng khi so sánh với lãi suất gửi tiết kiệm vì lãi suất tiết kiệm không bị đánh thuế. Trong khi đó, thuế chuyển nhượng chứng khoán đang là áp lực đối với doanh nghiệp, nhất là trong lúc thị trường chứng khoán đang ở giai đoạn khó khăn như hiện nay. Khi thị trường ảm đạm thì không nên áp thuế. Khi chia cổ tức cũng không nên bắt nhà đầu tư nộp thuế cổ tức 0,5% nữa vì khi chia lợi nhuận đã trừ tất cả các thuế. Nếu lợi nhuận chia cho các cổ đông lại chịu thuế nữa có nghĩa cổí đông phải đóng thuế 2 lần.

Cũng với thuế suất 5% đối với cổ tức, nhiều ý kiến cho là bất hợp lý, cần sửa đổi bổ sung Luật Thuế thu nhập cá nhân và bãi bỏ hẳn việc thu thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức, thay vì miễn có thời hạn trong điều kiện thị trường gặp khó khăn như hiện nay và thu thuế trở lại khi thị trường phục hồi.

Theo một số chuyên gia tài chính, việc thu thuế đối với thu nhập từ cổ tức là chính sách thuế chồng lên thuế, lý do là vì doanh nghiệp chỉ được dùng lợi nhuận sau thuế với mức thuế suất 25% để trả cổ tức cho cổ đông, cổ đông lại phải trả thêm một lần thuế nữa cũng từ khoản thu nhập này là bất hợp lý. Nếu dùng việc miễn thuế để kích thích các dòng vốn vào thị trường thì đó cũng không phải nguyên nhân chính, cũng không phải vấn đề mà thị trường đối mặt bây giờ. Tất nhiên phải làm tất cả các biện pháp để giúp cho thị trường phục hồi. Nhưng dùng những biện pháp như thế không hẳn đã tốt trong thời điểm hiện tại đối với cả nhà đầu tư và Chính phủ. Chính phủ sẽ mất một nguồn thu thuế đáng kể trong khi các nhà đầu tư không vì thuế mà không giao dịch.

Có chuyên gia đưa ra gợi ý sử dụng khái niệm cổ tức đã hoàn thành nghĩa vụ thuế đang được nhiều nước áp dụng. Theo đó, giả sử doanh nghiệp có lợi nhuận trước thuế 100 triệu đồng, sau khi đóng thuế thu nhập doanh nghiệp với thuế suất 25%, lợi nhuận sau thuế còn 75 triệu đồng dành để chia cổ tức. Nếu Luật thuế thu nhập cá nhân quy định thuế suất đối với thu nhập từ đầu tư vốn là 25%, thì nhà đầu tư không phải đóng thuế. Nếu thuế suất thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn là 30%, thì nhà đầu tư phải đóng thêm 5% nữa. Và nếu thuế suất thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn dưới 25%, thì nhà đầu tư không những không phải nộp thêm thuế, mà ngân sách có nghĩa vụ hoàn trả phần chênh lệch giữa số thuế mà doanh nghiệp đã nộp và số thuế mà cá nhân phải nộp từ hoạt động đầu tư vốn...