Cơ hội và những hiểm họa của đồng tiền ảo bitcoin

Bitcoin hoạt động không thông qua bất kỳ một ngân hàng trung ương nào mà qua ví điện tử hoặc một trang web. Bởi vậy, các giao dịch của bitcoin sẽ không phải chịu những loại phí giao dịch trung gian. Bitcoin được tạo ra và vận hành bởi một hệ thống máy tính ngang hàng do máy tính của người dùng lập nên. Các máy tính kết nối với hệ thống sẽ triển khai nhiều bước xử lý số liệu phức tạp. Quá trình này được gọi là mining (trong tiếng Anh có nghĩa là đào mỏ). Có lẽ thuật ngữ này được chọn cũng bởi quá trình tạo ra Bitcoin có nhiều điểm tương đồng so với quá trình khai thác mỏ. Các thuật toán trong hệ thống tạo ra Bitcoin được thiết lập sao cho ngày càng khó để có thể đào được Bitcoin. Khi đã có ví điện tử và tài khoản đăng nhập, chỉ với 1 cú click chuột là bạn đã có thể giao dịch với hàng hóa dịch vụ có giá trị tương đương chỉ trong vòng 5 giây. Giao dịch của bạn sẽ được bảo mật và xóa đi ngay sau đó.

Nguồn cung Bitcoin cũng hạn chế như bất cứ loại tiền nào. Mỗi giờ có khoảng 300 đồng tiền Bitcoin được tạo ra, nhưng cứ 4 năm tỷ lệ này lại giảm một  nửa và tổng lượng cung Bitcoin không vượt quá 21 triệu đồng tiền vào năm 2030. Quy tắc này được đưa ra để không ai có thể phát hành Bitcoin ồ ạt và giảm giá trị của những đồng tiền đang lưu thông. Đây là sự khác biệt của đồng bitcoin so với các đồng tiền ảo khác.

Trên thế giới, sự phát triển của đồng bitcoin là rất mạnh mẽ. Càng ngày càng có nhiều tổ chức, công ty đã chấp nhận thanh toán bằng đồng bitcoin. Trong đó có cả những phòng thu âm, cửa hàng bán hoa, hay khách sạn, thậm chí người ta có thể nộp tiền học phí ở trường đại học Nicosia, mua dầu olive ở Tây Ban Nha hay rượu vodka ở Nga. Ở thị trấn Vicco, bang Kentucky, Mỹ còn có trường hợp cảnh sát trưởng xin được trả lương bằng bitcoin và đã được chấp thuận. Ở Đức, bitcoin còn được công nhận như một loại tiền tệ chính thức. Theo ước tính của trang Bitcoincharts, hiện có khoảng 12,2 triệu bitcoin đang được lưu thông.

Giá trị của đồng bitcoin giao dịch cũng lên xuống rất chóng vánh. Tháng 4.2013 giá trị một đồng bitcoin là 257 USD. Nhưng đến tháng 11.2013, giá của một đồng bitcoin đã lên tới hơn 1.200 USD. Giá trị hiện tại của một đồng bitcoin rơi vào khoảng 742 USD. Chính vì giá trị của một đồng bitcoin lớn như vậy nên hiếm khi chúng được thấy ở các giao dịch hàng ngày. Tuy nhiên đây lại là cơ hội để các nhà đầu tư đầu cơ và kiếm lời.

Sở dĩ giá trị của đồng bitcoin lên xuống chóng vánh như vậy có lẽ cũng nhờ  nhiều vào những câu chuyện thêu dệt xung quanh nó. Điển hình như câu chuyện của anh chàng Kristoffer Koch mua 5.000 Bitcoin với giá 27 USD vào năm 2009. Bây giờ số bitcoin này có trị giá 850.000 USD. Cộng với những tin đồn như người giàu Trung Quốc đang tìm mua bitcoin để làm phương tiện chuyển tiền ra nước ngoài mà không để lại dấu vết. Chủ tịch Fed Ben Barnanke úp mở việc coi Bitcoin như một sáng kiến tiền tệ. Hay như Patrick Byrne, giám đốc điều hành (CEO) của một trong những nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ Overstock đã tiết lộ việc sẽ chấp nhận thanh toán bằng bitcoin. Tất cả những điều này đã giúp dân đầu cơ làm giá khiến giá đồng bitcoin tăng vọt.

Cùng với sự gia tăng nhanh chóng thì hiểm họa từ đồng bitcoin là vô cùng lớn. Vì bitcoin là đồng tiền phi chính phủ, phi ngân hàng nên việc quản lý và có những bảo đảm cho người sở hữu nó là chuyện rất khó khăn. Đồng nghĩa với khả năng mất mát, thậm chí là mất trắng của người sở hữu cũng cao hơn bình thường. Giả sử hệ thống bitcoin ngừng hoạt động, người sở hữu sau cùng sẽ là người chịu thiệt thòi nặng nhất bởi theo luật pháp sẽ không ai có trách nhiệm bồi hoàn. Ngoài ra, nó cũng là nơi lý tưởng để các tổ chức tội phạm  rửa tiền hay buôn lậu ma túy. Trước khi trở thành cơn sốt, giao dịch của đồng Bitcoin chủ yếu với trang web buôn bán ma túy và các loại hàng hóa không giấy phép The Silk Road. Chính vì vậy mà tháng 9.2013 vừa qua, chính phủ Mỹ đã quyết định đóng cửa The Silk Road và tịch thu số bitcoin trị giá 3,6 triệu USD.

Chính phủ Mỹ đã nghe điều trần về bitcoin và sẽ có những biện pháp siết chặt nó. Chính phủ nhiều nước khác như Pháp, Ấn Độ, hay như cả ngân hàng trung ương châu Âu cũng đã có những cảnh báo về đồng tiền ảo này. Mạnh tay hơn như Trung Quốc, hồi đầu tháng 12.2013, đã quy định cấm giao dịch đồng bitcoin. Chính vì những lý do này đã làm đồng bitcoin bị xuống giá.

Sự ra đời của đồng tiền bitcoin đúng vào thời điểm bắt đầu khủng hoảng kinh tế trên toàn thế giới như một lời thách thức với những tài phiệt ngân hàng. Nó là tiền đề cho các loại tiền tệ khác ra đời, là đòn cảnh báo với những quốc gia còn coi việc sử dụng quyền in tiền là hình thức thu thuế của người dân. Bởi nếu lựa chọn đồng tiền này, người dân sẽ không phải trả bất cứ một loại thuế hay chi phí ngân hàng nào cả.