Cơ hội của Iran

Khả năng một cuộc gặp cấp thượng đỉnh Mỹ - Iran sẽ diễn ra tại Hội nghị

Nguồn: The australian

Cuộc họp sẽ diễn ra ngay tại trụ sở của Liên Hợp Quốc (LHQ) vào ngày hôm nay, 26.9 với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, tân Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cùng những người đồng cấp thuộc nhóm P5+1 gồm Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Đức. Sau các cuộc thảo luận với Ngoại trưởng Iran Zarif, Cao ủy phụ trách đối ngoại châu Âu Catherine Ashton cho hay, cuộc gặp ngày 26.9 sẽ diễn ra “một cách ngắn gọn”. Bà sẽ đại diện cho nhóm P5+1 trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Iran tại Geneva vào tháng 10 tới. Bà cũng đánh giá cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với tân Ngoại trưởng Iran là “một cuộc thảo luận đầy tích cực và mang tính xây dựng”.

Khi được hỏi về khả năng phương Tây có nới lỏng các biện pháp trừng phạt Iran hay không, điều mà một số nhà phân tích cho là động lực khiến chính quyền mới ở Iran điều chỉnh cách tiếp cận theo hướng ôn hòa hơn, bà Ashton chỉ tỏ ý hoan nghênh “các nỗ lực và quyết tâm của Ngoại trưởng Zarif cũng như Chính quyền mới tại nước này nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán”. Tuy nhiên, bà cho biết các cường quốc chưa nghiên cứu các chi tiết xung quanh vấn đề hạt nhân của Iran, kể cả yêu cầu Iran ngừng hoạt động làm giàu uranium của HĐBA LHQ.

Tân Ngoại trưởng Iran, người được hưởng nền giáo dục Mỹ và có kiến thức về văn hóa phương Tây - một trong những nhân tố khiến các nhà ngoại giao nước ngoài khá có thiện cảm với ông, mới đây đã lên tiếng khẳng định về cuộc gặp ngày 26.9 trên trang facebook cá nhân. Ngoại trưởng Zarif cho biết, ông đã nói với bà Ashton về “mục tiêu chính trị cũng như các kế hoạch của Iran nhằm tìm kiếm một giải pháp giúp bảo đảm quyền lợi của người dân Iran cũng như nới lỏng các biện pháp trừng phạt quốc tế”.

Trước khi tới New York, Tổng thống Iran Rouhani, người từng là nhà đàm phán hạt nhân dưới thời cựu Tổng thống ôn hòa Mohammad Khatami, cho biết, ông sẽ nhân cơ hội tham dự cuộc họp tại LHQ lần này để thể hiện rõ “ý định và bản chất thực sự của Iran”. Ông nói: “Thật không may là trong những năm gần đây, người ta đã hiểu sai về Iran, một quốc gia dân chủ và tuyệt vời. Tôi và các đồng sự sẽ cùng nắm lấy cơ hội này để thể hiện rằng Iran là một đất nước giàu văn hóa, yêu chuộng hòa bình”.

Ngoại trưởng Anh William Hague, người đã có dịp nói chuyện với người đồng cấp Zarif, bày tỏ hy vọng thận trọng: “Chúng tôi hoan nghênh các tuyên bố của Iran về nguyện vọng thúc đẩy quan hệ với phương Tây. Giờ là lúc Iran có những hành động cụ thể để hiện thực hóa những tuyên bố đó. Nếu mọi chuyện thực sự diễn ra như vậy, tôi tin các bên có thể sẽ xây dựng được một mối quan hệ tốt hơn”.

Trước cuộc gặp giữa Tổng thống Pháp Francois Hollande với Tổng thống Iran Rouhani hôm 24.9, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cũng bày tỏ chung quan điểm với Ngoại trưởng Anh William Hague: “Những phát biểu và hành động ban đầu của tân lãnh đạo Iran đã cho thấy sự chuyển biến rõ rệt và khác biệt so với những gì đã diễn ra dưới thời người tiền nhiệm. Mọi chuyện giờ sẽ được đánh giá bằng những hành động cụ thể”.

Tuy nhiên, cựu Tổng thống Khatami đã cảnh báo về những hệ lụy khó lường nếu những nỗ lực hiện nay của Iran không thu được kết quả: “Thất bại trong việc tạo dựng lòng tin và tổ chức các cuộc đối thoại có ý nghĩa sẽ càng kích thích các phần tử cực đoan ở tất cả các bên, đặc biệt sẽ là cơ hội để Israel hạ uy tín chính quyền mới Iran”. Tuần trước, Bộ trưởng Tình báo Israel Yuval Steinitz đã không ngớt lưu ý Mỹ và phương Tây rằng, Tổng thống Iran đang tiến hành “chiến dịch mỉm cười” và “nếu không đạt được điều gì, ông ta sẽ cười theo cách của mình suốt chặng đường cho tới khi sản xuất được bom hạt nhân”. Đây là lúc Iran đang mang lại hy vọng lớn nhất, nếu thất bại, họ sẽ để lại thất vọng lớn nhất.