Có gì trong “Dự luật vĩ đại, tuyệt vời” của Tổng thống Trump?

Sau nhiều tuần tranh cãi trong nội bộ Đảng Cộng hòa, vào sáng 22/5 theo giờ Mỹ (chiều tối cùng ngày giờ Việt Nam), Hạ viện Mỹ đã có bước tiến lớn trong chương trình nghị sự của Tổng thống Donald Trump khi thông qua một gói dự luật siêu khổng lồ, kết hợp các khoản giảm thuế, cắt giảm chi tiêu, tài trợ an ninh biên giới và các ưu tiên khác. Gói dự luật được Tổng thống Donald gọi là "One Big Beautiful Bill Act" (Dự luật vĩ đại và tuyệt vời) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự về thuế và nhập cư của ông.

Chiến thắng của những người Cộng hòa

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho biết, gói biện pháp này được Hạ viện Mỹ, nơi Đảng Cộng hòa chiếm đa số, thông qua với chỉ 1 phiếu bầu duy nhất: 215 phiếu ủng hộ và 214 phiếu chống.

Việc thông qua dự luật là một chiến thắng lớn cho các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa, những người đã dành 2 tháng qua để soạn thảo dự luật và 2 ngày qua để thực hiện những thay đổi vào phút chót, thậm chí chạy đua với thời gian vào tối muộn ngày 22/5 để dự luật đảm bảo nhận được đủ sự ủng hộ từ mọi phe phái trong đảng.

Hơn 1.000 trang luật và 42 trang sửa đổi là một "nghiên cứu điển hình" về cách thuyết phục cả những nhà lập pháp ôn hòa và những người bảo thủ cứng rắn trong Đảng.

Bản thân Chủ tịch Johnson đã phải vật lộn để hoàn thành công việc trước hạn chót mà ông tự đặt ra vào Ngày tưởng niệm ở Mỹ (là ngày thứ Hai cuối cùng của tháng 5, năm nay rơi vào ngày 26/5). Sau cuộc tranh luận kéo dài suốt đêm 21/5 và sáng sớm ngày 22/5, cuộc bỏ phiếu là khoảnh khắc chiến thắng đối với ông Johnson, người đã vượt qua những chia rẽ sâu sắc trong hội nghị của mình để đưa những ưu tiên của Tổng thống Mỹ tiến về phía trước.

Ông Trump đã ăn mừng việc thông qua dự luật mà ông gọi là "Đạo luật vĩ đại tuyệt vời" trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, gọi đó là "đạo luật quan trọng nhất từng được thông qua trong lịch sử đất nước chúng ta!".

Tổng thống Trump cho biết, gói biện pháp này đã thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là "không đánh thuế tiền boa và không đánh thuế tiền làm thêm giờ". Ông cũng công nhận các khoản khấu trừ thuế khi người tiêu dùng mua xe do Mỹ sản xuất, tài trợ cho hệ thống phòng thủ Golden Dome và "Tài khoản tiết kiệm TRUMP" được đưa vào đạo luật.

"Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và các lãnh đạo Hạ viện đã làm rất tốt, và cảm ơn mọi đảng viên Cộng hòa đã bỏ phiếu CÓ cho Dự luật lịch sử này!", ông Trump viết.

"Bây giờ, đã đến lúc những người bạn của chúng ta tại Thượng viện Mỹ bắt tay vào làm việc và gửi dự luật này đến bàn làm việc của tôi càng sớm càng tốt!", ông Trump nói thêm.

Sau khi vượt qua "ải" Hạ viện với tỷ số cực kỳ sít sao, dự luật sẽ tiếp tục được gửi tới Thượng viện Mỹ, nơi Đảng Cộng hòa chiếm đa số. Sau đây là nội dung của gói dự luật.

Giảm thuế cho cá nhân và doanh nghiệp

Đảng Cộng hòa muốn áp dụng vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế thu nhập cá nhân và thuế bất động sản được thông qua trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump vào năm 2017, đồng thời thực hiện các lời hứa mà ông đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử năm 2024 là không đánh thuế tiền boa, tiền làm thêm giờ và lãi suất đối với một số khoản vay mua ô tô.

Để bù đắp một phần doanh thu bị mất, đảng Cộng hòa đề xuất bãi bỏ hoặc loại bỏ nhanh hơn các khoản tín dụng thuế năng lượng sạch, được áp dụng trong nhiệm kỳ Tổng thống của Joe Biden, giúp giảm tổng chi phí cho phần thuế xuống còn khoảng 3,8 nghìn tỷ USD.

Ngoài ra, dự luật cũng miễn thuế bất động sản lên tới 15 triệu USD và được điều chỉnh theo lạm phát trong tương lai.

Một trong những vấn đề gai góc nhất trong các cuộc đàm phán là tăng mức khấu trừ thuế của tiểu bang và địa phương (SALT), hiện được giới hạn ở mức trần là 10.000 USD. Đó là ưu tiên của các nhà lập pháp New York. Dự luật tăng mức trần "SALT" lên 40.000 USD cho thu nhập lên tới 500.000 USD, với mức trần giảm dần đối với những người có thu nhập cao hơn. Ngoài ra, mức trần và ngưỡng thu nhập sẽ tăng 1% hàng năm trong 10 năm.

Một số điều khoản mà Trump hứa trong chiến dịch sẽ được áp dụng tạm thời, kéo dài trong suốt nhiệm kỳ của ông. Các khoản giảm thuế cho tiền boa, tiền làm thêm giờ và lãi suất vay mua ô tô sẽ hết hạn vào cuối năm 2028. Điều đó cũng đúng với mức tăng 4.000 USD trong khoản khấu trừ tiêu chuẩn cho người cao tuổi.

Trong số các điều khoản về thuế doanh nghiệp khác, các doanh nghiệp nhỏ được khấu trừ 23% thu nhập kinh doanh đủ điều kiện.

Các doanh nghiệp sẽ tạm thời được chi trả toàn bộ chi phí nghiên cứu và phát triển trong nước và chi phí máy móc, thiết bị và các tài sản đủ điều kiện khác. Điều này khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư nâng cao năng suất.

Siết chặt điều kiện trợ cấp lương thực cho người cao tuổi

Đảng Cộng hòa sẽ cắt giảm chi tiêu cho trợ cấp lương thực, còn được gọi là Chương trình Hỗ trợ và Dinh dưỡng bổ sung, trị giá khoảng 267 tỷ USD trong 10 năm.

Các tiểu bang sẽ gánh chịu 5% chi phí phúc lợi, bắt đầu từ năm tài chính 2028, và 75% chi phí hành chính. Hiện tại, các tiểu bang không trả bất kỳ khoản phúc lợi nào và chỉ trả một nửa chi phí hành chính.

Đảng Cộng hòa cũng đang mở rộng yêu cầu về công việc để nhận được viện trợ thực phẩm. Theo luật hiện hành, người lớn khỏe mạnh không có người phụ thuộc phải đáp ứng các yêu cầu về công việc cho đến khi họ 54 tuổi. Tuy nhiên, luật mới sẽ yêu cầu kéo dài tới 64 tuổi.

Ngoài ra, một số phụ huynh hiện được miễn yêu cầu công việc cho đến khi con họ 18 tuổi; điều này sẽ thay đổi theo hướng chỉ những cha mẹ có con dưới 7 tuổi mới được miễn.

Điều kiện mới đối với Medicaid

Trọng tâm của gói dự luật này là cắt giảm gần 700 tỷ USD chi tiêu cho chương trình Medicaid.

Để đủ điều kiện tham gia Medicaid, đối tượng tham gia sẽ phải đáp ứng "yêu cầu sinh hoạt cộng đồng" ít nhất 80 giờ mỗi tháng liên quan đến công việc, giáo dục hoặc dịch vụ dành cho người lớn khỏe mạnh không có người phụ thuộc. Các yêu cầu mới sẽ được áp dụng từ ngày 31/12/2026. Mọi người cũng sẽ phải xác minh đủ điều kiện tham gia chương trình hai lần một năm, thay vì chỉ một lần.

Đảng Cộng hòa đang tìm cách tạo ra khoản tiết kiệm với các yêu cầu công việc mới. Nhưng đảng Dân chủ cảnh báo rằng hàng triệu người Mỹ sẽ mất bảo hiểm.

Theo ước tính sơ bộ từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái, các đề xuất này sẽ làm giảm 8,6 triệu người có bảo hiểm y tế trong thập kỷ này.

Miễn thuế bộ giảm thanh súng, cắt viện trợ cho Planned Parenthood…

Đảng Cộng hòa cũng đang sử dụng gói dự luật này để “thưởng” cho các đồng minh và gây bất lợi cho đối thủ chính trị.

Cụ thể, gói dự luật này sẽ xóa bỏ khoản thuế 200 USD đối với bộ giảm thanh súng, được áp dụng sau khi Quốc hội thông qua Đạo luật Vũ khí Quốc gia năm 1934. Việc xóa bỏ khoản thuế này được Hiệp hội Súng trường (NRA), một đơn vị vô cùng quyền lực ở Mỹ, ủng hộ.

Các nhóm vận động phản đối bạo lực súng đạn cho biết ,việc sử dụng bộ giảm thanh khiến nhận biết âm thanh của tiếng súng và xác định nguồn phát ra tiếng súng trở nên khó khăn hơn, làm suy yếu khả năng ứng phó của lực lượng thực thi pháp luật với những kẻ xả súng. Do vậy, đánh thuế là một trong những biện pháp để hạn chế sử dụng bộ giảm thanh.

Đảng Cộng hòa cũng đang tìm cách cắt nguồn viện trợ cho Planned Parenthood, một tổ chức phi lợi nhuận cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản cả ở Hoa Kỳ và trên toàn cầu. Đảng Dân chủ cho rằng, việc cắt nguồn quỹ cho tổ chức này sẽ khiến hàng triệu bệnh nhân khó được sàng lọc ung thư, xét nghiệm Pap và kiểm soát sinh sản hơn.

Khuyến khích các bậc phụ huynh mở “Tài khoản Trump”

Dự luật ban đầu đặt tên là tài khoản “MAGA”, viết tắt cho câu nói đặc trưng của Tổng thống Trump, “Make America Great Again - Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Nhưng trong lần sửa đổi phút chót, dự luật đã đổi tên thành tài khoản “Trump”.

Đối với cha mẹ hoặc người giám hộ mở tài khoản “Trump” cho con mình, chính phủ liên bang sẽ đóng góp 1.000 USD cho những đứa trẻ sinh từ ngày 1/1/2024 đến ngày 31/12/2028. Trước khi con họ 18 tuổi, họ có thể truy cập tới 50% số tiền để chi trả cho giáo dục đại học, đào tạo và mua nhà lần đầu. Ở tuổi 30, những người giữ tài khoản có quyền truy cập vào toàn bộ số dư của tài khoản cho bất kỳ mục đích nào.

Tài trợ cho chiến dịch trục xuất hàng loạt

Dự luật này sẽ cung cấp 46,5 tỷ USD để tài trợ cho dự án xây dựng bức tường dọc biên giới Hoa Kỳ-Mexico của Tổng thống Donald Trump và cung cấp thêm ngân sách chương trình trục xuất người di cư bất hợp pháp. Trong số đó, 4 tỷ USD dùng để thuê thêm 3.000 nhân viên Biên phòng, 5.000 nhân viên hải quan và 2,1 tỷ USD chi cho tiền thưởng. Ngoài ra còn có quỹ cho 10.000 nhân viên và điều tra viên của Cơ quan Thực thi di trú và hải quan.

Nhìn chung, kế hoạch này là nhằm trục xuất 1 triệu người nhập cư mỗi năm và đưa 100.000 người vào các trung tâm giam giữ.

Chi thêm cho Lầu Năm Góc và lá chắn tên lửa “Vòm vàng”

Khoảng 150 tỷ USD sẽ được chi cho Bộ Quốc phòng và dự án an ninh. Cụ thể, 25 tỷ USD chi để phát triển lá chắn phòng thủ tên lửa có tên "Vòm vàng cho nước Mỹ" của ông Trump; 21 tỷ USD để bổ sung kho vũ khí đạn dược của quốc gia; 34 tỷ USD để mở rộng hạm đội hải quân bằng cách đóng thêm tàu ​​và khoảng 5 tỷ USD cho an ninh biên giới.

Ngoài ra còn có 9 tỷ USD dành cho các vấn đề liên quan đến chất lượng cuộc sống của quân nhân, bao gồm nhà ở, chăm sóc sức khỏe và lương đặc biệt.

Tăng thuế đối với quỹ tài trợ của trường đại học

Việc cải tổ toàn diện chương trình cho vay sinh viên là chìa khóa của luật này, giúp cắt giảm và tiết kiệm ngân sách 330 tỷ USD. Đề xuất này sẽ thay thế tất cả các kế hoạch trả nợ cho sinh viên hiện tại chỉ bằng hai kế hoạch: một tùy chọn tiêu chuẩn với các khoản thanh toán hàng tháng được trải dài trong vòng 10 đến 25 năm và một kế hoạch "hỗ trợ trả nợ" thường ít hào phóng hơn so với các kế hoạch mà nó sẽ thay thế.

Trong số những thay đổi khác, dự luật sẽ bãi bỏ các quy định thời Tổng thống Biden giúp người vay dễ dàng hủy khoản vay hơn nếu trường đại học của họ lừa đảo hoặc đóng cửa đột ngột.

Ngoài ra, sẽ đánh thuế lên tới 21% đối với một số quỹ tài trợ của trường đại học.

Cho phép khai thác nhiều hơn

Để tạo ra doanh thu, dự luật sẽ cho phép cho thuê đất công để khai thác mỏ và khai thác gỗ trong khi dọn đường cho nhiều hoạt động phát triển hơn bằng cách đẩy nhanh quá trình phê duyệt của chính phủ.

Mức thuế mà các công ty phải trả để khai thác dầu, khí đốt và than sẽ bị được cắt giảm, đảo ngược nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm hạn chế nhiên liệu hóa thạch để góp phần giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.