Tại địa bàn Đồng Nai, HĐND 3 cấp đã giám sát 100% kết quả giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri, báo cáo kết quả giám sát tại các kỳ họp thường lệ và phân loại, đánh giá kết quả trả lời ở 3 mức độ. Ngoài xem xét 5 báo cáo chuyên đề theo Luật tại kỳ họp, HĐND tỉnh còn xem xét bổ sung 4 báo cáo chuyên đề khác qua hình thức: các Ban HĐND nghiên cứu báo cáo, kết hợp với kết quả giám sát thường xuyên để có nhận định, đánh giá trong báo cáo thẩm tra; đại biểu nghiên cứu báo cáo từ đó có ý kiến thảo luận, chất vấn...
Đó là những điểm nhấn nổi bật sau 7 năm thực thi luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
Xem xét bổ sung báo cáo chuyên đề tại kỳ họp
Trong hoạt động xem xét báo cáo thuộc thẩm quyền của HĐND. Điều 59 quy định về trách nhiệm xem xét báo cáo của HĐND bao gồm các báo cáo thường kỳ 6 tháng, cả năm của HĐND, UBND, TAND, VKSND, cơ quan Thi hành án dân sự và các báo cáo mang tính chất chuyên đề; quy định này đã được HĐND 3 cấp tỉnh Đồng Nai chấp hành nghiêm túc. Riêng HĐND tỉnh, ngoài 5 báo cáo chuyên đề theo Luật, xuất phát từ thực tế, HĐND còn xem xét bổ sung 4 báo cáo chuyên đề khác như: tình hình thực hiện chính sách, pháp luật an toàn, vệ sinh lao động; kết quả thực hiện quyền trẻ em, giải quyết các vấn đề về trẻ em; công tác bảo vệ môi trường của năm và tổng quan về hiện trạng môi trường trên địa bàn tỉnh, báo cáo vào kỳ họp cuối năm của năm cuối của nhiệm kỳ HĐND.
Chủ tịch HĐND tỉnh Thái Bảo phát biểu tại buổi họp xem xét dự thảo báo cáo trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri sau Kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh. Ảnh: Trang Thư
Việc xem xét được tiến hành thông qua hình thức: các Ban HĐND nghiên cứu báo cáo, kết hợp với kết quả giám sát thường xuyên để có nhận định, đánh giá trong báo cáo thẩm tra của Ban; đại biểu HĐND nghiên cứu báo cáo từ đó có ý kiến thảo luận, chất vấn đối với vấn đề mình quan tâm. Các nội dung đặt ra trong quá trình thẩm tra, thảo luận, chất vấn đều được UBND giải trình, tiếp thu.
Từ khi Nghị quyết 594/NQ-UBTVQH15 được ban hành với những quy định mới và cụ thể (Quy định về quyền tranh luận của đại biểu trong phiên họp chất vấn; tiêu chí chọn nhóm vấn đề chất vấn) đã giúp cho hoạt động chất vấn sôi nổi, chất lượng, hiệu quả hơn. Qua kết quả giám sát việc thực hiện các nội dung đã được chất vấn, các đại biểu HĐND tiếp tục tái chất vấn đối với các nội dung chưa được UBND và các cơ quan triển khai thực hiện hiệu quả.
Giám sát song trùng giúp để đánh giá toàn diện, khách quan
Trong hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Tại địa bàn Đồng Nai, HĐND 3 cấp đã giám sát 100% kết quả giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri, báo cáo kết quả giám sát tại các kỳ họp thường lệ và phân loại, đánh giá kết quả trả lời ở 3 mức độ: (1). Đã được các cơ quan giải quyết hoàn thành; (2). Đang được các cơ quan chức năng tiếp tục chỉ đạo giải quyết do cần có lộ trình để triển khai thực hiện (3). Những ý kiến, kiến nghị cơ quan trả lời cho rằng đã thực hiện theo quy định nhưng cử tri chưa đồng thuận và đề nghị cần rà soát, điều chỉnh cho kịp thời. Đối với những nội dung trả lời ở mức độ 2 và 3 sẽ được Thường trực HĐND chuyển UBND cùng cấp đề nghị tiếp tục giải quyết và HĐND tiếp tục giám sát, đôn đốc để có kết quả trả lời đến cử tri.
Trong các chủ thể có chức năng giám sát chuyên đề, Ban HĐND các cấp đảm đương khối lượng công việc nhiều nhất. Việc giám sát chuyên đề kết hợp với khảo sát để nắm bắt tình hình phục vụ cho giám sát; việc chọn lựa nội dung giám sát căn cứ tình hình thực tế, kết quả triển khai thực hiện các nghị quyết thuộc lĩnh vực của Ban và theo chỉ đạo của các cấp ủy và của Thường trực HĐND. Ngoài chủ động xây dựng chương trình và tổ chức giám sát, các Ban còn phối hợp với Ban HĐND cấp dưới thông qua 2 hình thức: Ban HĐND cấp trên giám sát tại một số địa bàn, các địa bàn còn lại đề nghị Ban HĐND cấp dưới giám sát sau đó tổng hợp kết quả chung; Ban HĐND cấp dưới giám sát chuyên đề mời Ban HĐND cấp trên cùng tham gia để hỗ trợ, nâng cao chất lượng giám sát.
Về hình thức giám sát do Thường trực HĐND thực hiện sau khi có kết quả thẩm tra của các Ban HĐND. Riêng đối với cấp tỉnh, Thường trực HĐND giao các Ban HĐND giám sát theo lĩnh vực chuyên môn, Tổ đại biểu giám sát theo địa bàn ứng cử sau đó Văn phòng tổng hợp kết quả; đối với những nội dung còn ý kiến khác nhau thì Thường trực HĐND có ý kiến sau cùng. Theo sự phân công này, các chủ thể xem xét, xây dựng kế hoạch giám sát và tổ chức các hoạt động giám sát theo hình thức phù hợp; đồng thời, báo cáo kết quả về Thường trực HĐND.
Trong trường hợp việc trả lời chưa thỏa đáng, rõ ràng, Thường trực HĐND tổ chức giám sát, tiếp tục đề nghị cơ quan có trách nhiệm trả lời cử tri hoặc đề nghị đưa ra phiên giải trình hoặc chất vấn trực tiếp tại kỳ họp. Trong trường hợp ý kiến có nhiều bức xúc, Thường trực HĐND trực tiếp hoặc phân công cho các Ban của HĐND tổ chức Đoàn giám sát, khảo sát để trả lời với cử tri và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền. Theo kinh nghiệm của HĐND tỉnh Đồng Nai, việc giám sát được tiến hành song trùng giúp cho việc đánh giá được toàn diện, khách quan và cũng là cách thức để tác động đối với việc nâng cao chất lượng giải quyết, trả lời ý kiến cử tri của cơ quan có trách nhiệm.
