Chuyển giao và tiếp nối

      Hôm nay, nước Nga sẽ chào đón vị Tổng thống trẻ tuổi nhất trong lịch sử kể từ thời Sa hoàng Nicolas II. Cho tới nay, cá tính của Dmitry Medvedev vẫn là điều bí ẩn. Tuy nhiên, ông cũng thể hiện những khác biệt mang tính cốt yếu với người tiền nhiệm: Đó là sự mềm mỏng, thân thiện, sự hiểu biết giới kinh doanh... Thế nhưng, ông chèo lái đất nước nằm vắt ngang hai lục địa Á-Âu này theo hướng nào? Ông Putin cũng đã khẳng định: “Dmitry Medvedev là một người yêu nước. Ông sẽ đại diện cho những lợi ích quốc gia của nước Nga”. Còn bản thân Medvedev, trong một cuộc vận động cử tri ở Nizhny Novgrod, miền Trung nước Nga, ông đã tuyên bố rằng: “Tôi có trách nhiệm phải tiếp tục thực hiện những chính sách đã phát huy hiệu quả trong 8 năm qua. Tôi sẽ tiếp tục đi theo con đường của ông Putin”.
      Thế nhưng, việc đi tiếp con đường đó cũng hứa hẹn không ít khó khăn. Về kinh tế, mặc dù nước Nga đã từ một nền kinh tế bị suy sụp thảm hại, nợ nần chồng chất đã đạt được tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc với GNP tăng 70% từ năm 2000 - 2007, thu nhập bình quân đầu người tăng và tỷ lệ nghèo đói giảm. Thế nhưng, cùng với đó là tình trạng phân hóa xã hội rõ nét hơn bao giờ hết. Tờ Mặt trời 24 giờ của Italy cho rằng ông Medvedev có thể sẽ không quan tâm một cách đúng mức tới vấn đề này. Năm 2000, thu nhập trung bình của những người thuộc tầng lớp giàu có ở Nga cao gấp 14 lần so với thu nhập trung bình của những người nghèo. Đến năm 2007, khoảng cách này đã tăng lên 16 lần. Năm 2000 khi Tổng thống Putin mới lên nhậm chức, nước Nga mới chỉ có 7 tỷ phú. Sau 8 năm, con số này đã tăng lên 78 người. Bên cạnh đó, ông cũng sẽ phải tiếp tục giữ vững con tàu kinh tế Nga trước cơn xoáy của khủng hoảng tín dụng, khủng hoảng lương thực và suy thoái của kinh tế toàn cầu, đồng thời phải tiếp tục thực hiện cam kết của Tổng thống Putin về củng cố an sinh xã hội. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng tăng trưởng của Nga hiện nay không bền vững. Tăng trưởng kinh tế Nga chủ yếu dựa vào nguyên liệu thô chứ không phải từ sức sản xuất nội địa, nên một khi cơn sốt giá dầu hạ nhiệt, ông Medvedev và nước Nga sẽ phải đối mặt với không ít khó khăn.
      Về lĩnh vực đối ngoại, chắc chắn ông Medvedev sẽ phải đương đầu với một chương trình nghị sự không nhẹ nhàng. Bởi nếu 8 năm cầm quyền của Putin đã lấy lại cho chú gấu Misa vị thế của một cường quốc, thì cũng trong những năm đó, những thách thức đối ngoại của Nga ngày càng đậm nét: Đó là trạng thái “hòa bình lạnh” với Washington, là căng thẳng với EU, là những bất ổn ở không gian hậu Xô Viết... Ông Medvedev đã thông báo, chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông là tới Kazkhstan và Trung Quốc. Đây có thể coi là một sự điều chỉnh nhẹ so với chính sách dưới thời Putin. Tổng biên tập tạp chí Russia in Global Affairs, Fiodor Loukianov cho rằng: “Có thể trong vòng 5 đến 7 năm tới, Nga sẽ phải trăn trở với câu hỏi: Làm thế nào để giữ được thế cân bằng về chính trị với Trung Quốc. Về khía cạnh kinh tế, điều đó càng rõ ràng bởi chúng ta đang bị Trung Quốc bỏ rất xa”. Tuy nhiên, ông cho rằng nước Nga dưới thời Medvedev sẽ không làm đổi hướng chính sách đối ngoại mà có thể chỉ thay đổi đối sách. Có thể tại Hội nghị Thượng đỉnh Nga-EU sắp tới, phái đoàn của Nga do ông Medvedev dẫn đầu sẽ mang lại cho EU nhiều hợp đồng quan trọng cũng như lời cam kết mở cửa thị trường đầu tư, nhưng việc hy vọng sẽ có sự điều chỉnh trong vấn đề về NATO, các vùng ly khai của Gruzia hay Kosovo, là một ảo tưởng.
      Thế nhưng, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, ông cũng cần thoát khỏi cái bóng của Putin để để xây dựng vinh quang cho riêng mình trên cơ sở tiếp nối những thành công của người tiền nhiệm.

Hồng Quang