Chuyển biến cả về lượng và chất

Tăng dần số lượng đơn vị được thanh tra

Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, trong 5 năm qua (2016 - 2020), ngành BHXH chủ trì và phối hợp thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 75.785 đơn vị, trong đó thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) tại 35.060 đơn vị. Qua thanh tra chuyên ngành, đã phát hiện và yêu cầu đơn vị lập hồ sơ đăng ký tham gia, đóng bổ sung thời gian cho 106.590 lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian với số tiền truy thu BHXH, BHTN, BHYT là 405,6 tỷ đồng; đóng bổ sung mức đóng cho 133.655 lao động với số tiền truy thu BHXH, BHTN, BHYT là 258,4 tỷ đồng; yêu cầu khắc phục số tiền nợ BHXH, BHTN, BHYT hơn 8.955 tỷ đồng.

Qua từng năm, công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT đã có chuyển biến mạnh mẽ cả chất và lượng, số đơn vị được thanh tra tăng dần theo từng năm, chủ yếu tập trung vào các đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT. Từ năm 2016 đến năm 2020, thông qua công tác thanh tra chuyên ngành, toàn ngành BHXH đã ban hành và gửi hồ sơ đề nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành 2.103 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền xử phạt là 114,5 tỷ đồng, số đã thu hồi thông qua việc các đơn vị chấp hành quyết định xử phạt là 30,3 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, qua công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT, ngành đã phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Đơn cử như đề xuất với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội bổ sung, sửa đổi một số hành vi vi phạm trong Nghị định số 95/2013/NĐ-CP (nay là Nghị định số 28/2020) về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH và đưa người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài; đề xuất Bộ Y tế bổ sung, sửa đổi một số nội dung về hành vi và mức xử phạt về BHYT trong Nghị định số 176/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (nay là Nghị định số 117/2019/NĐ-CP)…

Tiếp tục phát huy hiệu quả

Nhằm phát huy hiệu quả của công tác thanh tra chuyên ngành, BHXH Việt Nam còn ban hành nhiều văn bản đôn đốc BHXH các địa phương tổ chức thực hiện nhiệm vụ rà soát, bổ sung các tính năng trong phần mềm nghiệp vụ để cảnh báo, hạn chế sai sót trong thực hiện nghiệp vụ của BHXH địa phương. Bên cạnh đó, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra chuyên ngành, đầy đủ điều kiện, năng lực, đáp ứng yêu cầu, bảo đảm không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT mà còn trong việc giải quyết, chi trả các chế độ bảo hiểm liên quan.

Là một trong những địa phương thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra có hiệu quả trong năm 2020, đại diện BHXH Điện Biên cho hay, năm qua, đã thực hiện 42 cuộc thanh tra chuyên ngành, kiểm tra tại 96 đơn vị. Trong đó, thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch 61 đơn vị (đạt 108,9% kế hoạch); thanh tra chuyên ngành đột xuất 32 đơn vị và thanh tra, kiểm tra liên ngành tại 3 đơn vị. Đối tượng được thanh tra, kiểm tra tập trung vào những đơn vị có dấu hiệu vi phạm quy định về đóng và chi trả, thanh toán các chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Qua đó, BHXH tỉnh đã phát hiện 69 người lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian; 19 trường hợp đóng sai đối tượng, đóng thừa thời gian và 70 trường hợp đóng không đúng mức quy định; truy thu 794 triệu đồng.

Trong khi đó, tại tỉnh Bình Thuận, năm 2020, BHXH tỉnh đã tổ chức thanh tra chuyên ngành đóng BHXH tại 87 đơn vị, doanh nghiệp; thực hiện kiểm tra tại 45 đơn vị, doanh nghiệp; phối hợp thanh tra, kiểm tra liên ngành đột xuất tại 9 đơn vị, doanh nghiệp có biểu hiện vi phạm pháp luật. Qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện và yêu cầu các đơn vị khắc phục gần 24 tỷ đồng nợ BHXH, BHYT; thu hồi về quỹ BHXH, BHYT trên 19 tỷ đồng; yêu cầu các đơn vị truy đóng BHXH, BHYT cho 344 người lao động với tổng số tiền trên 3,4 tỷ đồng; thu hồi 69,3 triệu đồng chế độ BHXH và trên 1,2 tỷ đồng chi phí khám, chữa bệnh BHYT sai quy định.

Ngoài ra, BHXH tỉnh Bình Thuận cũng ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 đơn vị với số tiền 52,8 triệu đồng; chuyển hồ sơ đề nghị cơ quan công an khởi tố hành vi trốn đóng BHXH, BHYT của 8 đơn vị, doanh nghiệp đã được thanh tra chuyên ngành năm 2019… Những kết quả đó đã góp phần giúp BHXH tỉnh thu BHXH, BHYT được trên 2.400 tỷ đồng, đạt 100,37% kế hoạch năm; tỷ lệ nợ giảm còn 2,01% so với số phải thu, thấp hơn 0,5% so với chỉ tiêu BHXH Việt Nam giao...

Theo đại diện BHXH Việt Nam, trong năm 2021, BHXH các địa phương cần tiếp tục bám sát chỉ đạo của Chính phủ và BHXH Việt Nam về công tác thanh tra, kiểm tra trong bối cảnh phòng, chống dịch Covid-19 và tình hình thực tế tại địa phương để có biện pháp triển khai phù hợp, bảo đảm hiệu quả cao. Điều đó đòi hỏi, các sở, ban, ngành, đoàn thể và UBND các cấp cần phối hợp chặt chẽ với BHXH tỉnh đề ra các giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả chính sách bảo hiểm.