Tham dự hội nghị có: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Hầu A Lềnh; Thứ trưởng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr. Cùng đại diện các bộ ngành trung ương; Lãnh đạo UBND tỉnh và Ban Dân tộc 16 tỉnh, thành khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Khu vực miền Trung - Tây Nguyên gồm 16 tỉnh, thành phố, bao gồm 445 xã khu vực I, 66 xã khu vực II và 476 xã khu vực III, với 3.243 thôn đặc biệt khó khăn, chiếm 24.53% thôn đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi (DTTSMN) của cả nước. Phần lớn khu vực là miền núi, điều kiện tự nhiên, địa hình phức tạp, bị chia cắt, dân cư sống thưa thớt, không tập trung với nhiều thành phần dân tộc khác nhau, sinh kế còn nhiều khó khăn. Việc triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án của chương trình gặp không ít khó khăn, thách thức; đặc biệt là về cơ chế và bộ máy tổ chức thực hiện đã tác động không nhỏ đến tiến độ thực hiện, giải ngân của chương trình. Tỷ lệ giảm nghèo DTTS đến năm 2024 ước giảm bình quân 5,2%/năm.
Tính đến thời điểm 30.9.2024, kết quả thực hiện giải ngân chương trình trong khu vực đạt hơn 12.933 tỷ đồng, tương đương 60,6% cao hơn tỷ lệ bình quân chung của cả nước hiện nay là 57,7%. Trong đó, các tỉnh Ninh Thuận, Khánh Hoà, Bình Định đạt tỷ lệ giải ngân nguồn vốn giai đoạn 2021-2023 cao lần lượt là 76,5%, 76,3% và 69,5%.
Chương trình 1719 đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của khu vực. Các nguồn lực, chính sách của chương trình đã và đang tập trung đầu tư phát triển các công trình hạ tầng thiết yếu phục vụ dân sinh như kết nối đường giao thông, các công trình tưới tiêu phục vụ sản xuất, các công trình tạo điều kiện tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản về y tế, giáo dục, nhà ở, sinh hoạt văn hoá...
Cùng với việc thực hiện các chính sách dân tộc và các CTMTQG giai đoạn 2021-2025, các địa phương đã thực hiện tốt công tác xoá đói, giảm nghèo, đào tạo nghề, giải quyết việc làm; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào được nâng cao; công tác chăm sóc sức khoẻ, giáo dục - đào tạo có những chuyển biến tích cực.
Mặc dù chương trình 1719 được tổ chức thực hiện chính thức từ nửa cuối năm 2022, song với sự nỗ lực và tính chủ động của địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện và lồng ghép nguồn lực từ các chương trình, dự án khác. Một số chỉ tiêu ước đến 31.12.2024 đã hoàn thành, vượt mục tiêu kế hoạch được giao như tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào DTTS của 16 tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên, trong đó một số địa phương đã vượt mục tiêu được Thủ tướng Chính phủ giao ở mức cao như Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Khánh Hòa, Đắk Nông...
Bên cạnh những kết quả đạt được, chương trình vẫn tồn tại một số khó khăn hạn chế như công tác rà soát, xây dựng, ban hành một số nội dung quy định về quản lý, tổ chức thực hiện chương trình tại một số địa phương còn chậm; việc phân bổ vốn theo tinh thần Nghị quyết số 111/2024/QH15 của một số địa phương còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu về tiến độ thời gian; nhiều địa phương gặp khó khăn trong cân đối nguồn lực đối ứng từ ngân sách địa phương thực hiện chương trình do đa số là các tỉnh có nguồn thu ngân sách thấp, phần lớn phụ thuộc nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ; việc giải ngân vốn có nhiều chuyển biến; tuy nhiên kết quả giải ngân còn chưa được như mong muốn, đặc biệt là nguồn vốn sự nghiệp…
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, qua 4 năm thực hiện chương trình, các tỉnh đã có những kết quả tiến bộ nhất định về các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ; kết quả giải ngân các nguồn vốn của chương trình. Để đánh giá kết quả thực hiện chương trình 1719 giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ 2021 đến năm 2025 và đề xuất nội dung chương trình giai đoạn II từ năm 2026 đến năm 2030 khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Phó Thủ tướng đề nghị tập trung đánh giá công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp trong tổ chức thực hiện chương trình. Đánh giá kết quả thực hiện từng dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần trong đó chú trọng về kết quả thực hiện các mục tiêu phải đạt được của giai đoạn 2021-2025; kết quả giải ngân các nguồn vốn thuộc chương trình, trong đó vốn đầu tư, vốn sự nghiệp ngân sách trung ương, vốn ngân sách đối ứng của khu vực, vốn chính sách tín dụng đã huy động giải ngân, các nguồn vốn đóng góp của doanh nghiệp, người dân và vốn huy động hợp pháp khác để thấy được toàn cảnh về thực trạng huy động, phân bổ, giải ngân nguồn vốn chương trình; các kết quả nổi bật đã đạt được; các tồn tại hạn chế trong tổ chức thực hiện chương trình, những nguyên nhân và giải pháp thực hiện.
Về đề xuất nội dung chương trình giai đoạn II từ năm 2026-2030 khu vực miền Trung - Tây Nguyên, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đề nghị các đại biểu tập trung trọng tâm một số nội dung như thiết kế về mục tiêu tổng quát, các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể của chương trình giai đoạn II; cơ cấu của chương trình giai đoạn II, tập trung thảo luận để đề xuất xây dựng cơ cấu các dự án, tiểu dự án của giai đoạn II gồm bao nhiêu dự án, bao nhiêu tiểu dự án; đề xuất về nguồn lực và huy động các nguồn lực thực hiện chương trình giai đoạn II; đề xuất về giải pháp chủ yếu, nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Sau các hội nghị vùng và hội nghị toàn quốc, giao cho cơ quan chủ chương trình là Ủy Ban Dân tộc chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính và các bộ, cơ quan trung ương liên quan khẩn trương tổng hợp, xây dựng báo cáo đánh giá kết quả chương trình giai đoạn I, đề xuất nội dung chương trình giai đoạn II để kịp thời tham mưu cho Ban chỉ đạo trung ương các CTMTQG, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ báo cáo với Quốc hội về nội dung chương trình giai đoạn II.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ mong muốn hội nghị sẽ nhận được nhiều ý kiến góp ý có giá trị, các hiến kế hiệu quả trong việc thực hiện chương trình để giúp giải quyết cơ bản các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của vùng đồng bào DTTS. Đồng thời, Phó Thủ tướng tin tưởng trí tuệ tập thể sẽ được phát huy cao độ tại hội nghị khu vực này.
