Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp chỉ tập trung phục vụ tinh gọn tổ chức bộ máy

Tiếp tục Kỳ họp thứ Chín, sáng nay, 5/5, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tổ về đề nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú tham dự phiên họp tại Tổ 13 gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Bắc Ninh, Hậu Giang, Đắk Lắk và Lào Cai.

Các ĐBQH Tổ 13 thống nhất cao việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Sau hơn 10 năm triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, ĐBQH Sùng A Lềnh (Lào Cai) cho rằng, một số quy định đã không còn phù hợp với thực tiễn, đặc biệt là trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị. Nhiều mô hình tổ chức mới đã được thí điểm và triển khai trên thực tế nhưng lại chưa có cơ sở hiến định vững chắc, gây khó khăn cho quá trình tổ chức thực hiện.

"Việc sửađổi bổ sung Hiến pháp năm 2013 thể hiện sự chủ động của Quốc hội trước những thay đổi lớn trong tổ chức bộ máy nhà nước và yêu cầu ngày càng cao của công cuộc cải cách thể chế", đại biểu Sùng A Lềnh nhấn mạnh.

Nhất trí cao các yêu cầu, định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, các đại biểu cũng nhấn mạnh nội dung sửa đổi, bổ sung phải căn cứ vào chủ trương, định hướng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật; đồng thời phải dựa trên kết quả rà soát, đánh giá thực tiễn việc thi hành quy định cụ thể của Hiến pháp năm 2013 và các đạo luật có liên quan, nhất là các đạo luật về tổ chức bộ máy nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp lần này chỉ tập trung phục vụ việc tiếp tục thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18 của Trung ương, không mở rộng sang các lĩnh vực khác.

Theo đó, nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung tập trung vào hai nhóm: Một là, các quy định liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội. Hai là, các quy định tại Chương IX để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời, có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện.

Cụ thể, sẽ sửa đổi, bổ sung 8 điều trong tổng số 120 điều của Hiến pháp năm 2013.

Với việc sửa đổi, bổ sung Chương IX của Hiến pháp về chính quyền địa phương, tới đây, chính quyền địa phương sẽ được tổ chức thành 2 cấp gồm: cấp tỉnh và cấp xã. Dự kiến, Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trước ngày 30/6 để có hiệu lực ngày 1/7/2025.

Sau đó, sẽ có khoảng 1,5 tháng là thời gian chuyển tiếp để hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhập tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, tiến hành Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

Đại biểu Sùng A Lềnh cũng nhất trí cao việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội để sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. "Cách làm này phù hợp với thông lệ luật pháp quốc tế, vừa linh hoạt, vừa bảo đảm chặt chẽ về quy trình, tránh xáo trộn toàn văn Hiến pháp khi phạm vi điều chỉnh tương đối hẹp".

Về thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị giao rõ đầu mối chịu trách nhiệm tổng hợp, tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân, các ngành, các cấp bởi đây là giai đoạn quyết định chất lượng, tính đồng thuận của các nội dung sửa đổi, bổ sung.

Cùng với đó, cần có quy định về việc báo cáo định kỳ về tiến độ để Quốc hội có thể giám sát chặt chẽ quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết.

Hiến pháp là đạo luật gốc, có giá trị nền tảng nên bất kỳ sửa đổi nào cũng cần được cân nhắc rất kỹ lưỡng và thận trọng nhưng cũng phải nhanh và kịp thời để không làm lỡ nhịp cải cách thể chế. Nhấn mạnh điều này, đại biểu tin tưởng với tinh thần trách nhiệm cao và sự đồng thuận, khoa học trong tổ chức, Quốc hội sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ sửa đổi Hiến pháp lần này, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho bộ máy nhà nước hoạt động hiệu năng, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn.