Chọn chuyên môn hay năng lực quản lý?

Tiêu chuẩn cao, trách nhiệm nặng

Ở Mỹ, để trở thành tổng giám đốc (CEO) bệnh viện, ứng cử viên phải cần 15 năm kinh nghiệm làm việc ở bệnh viện, trong đó phải kinh qua vị trí quản lý từ 3 - 5 năm. Ngoài ra, họ phải cần những kỹ năng phát triển kinh doanh theo quy định của các bang và chính phủ liên bang. Nói chung, đây là quan chức cấp cao nhất trong các bệnh viện, đồng nghĩa với “một núi” trách nhiệm.

Thông thường, các CEO phải chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động của bệnh viện hàng ngày, đóng vai trò như những nhà lãnh đạo tinh thần có tầm nhìn và khả năng vạch ra chiến lược phát triển cho bệnh viện. Có quá nhiều việc có thể khiến các CEO phải “đau đầu”, từ việc làm sao xây dựng được văn hóa bệnh viện đến tuyển chọn được đội ngũ bác sĩ, nhân viên giỏi hay quản lý tài chính sao cho hiệu quả… Vì thế, các CEO thường xuyên làm việc cùng với một ban gồm các CNO (Giám đốc điều dưỡng), CMO (Giám đốc y tế), COO (Giám đốc điều hành) và CFO (Giám đốc tài chính). Đây chính là đội ngũ cốt lõi vận hành bệnh viện.

Theo các nhà nghiên cứu, hầu hết các tổng giám đốc bệnh viện ở Mỹ đều có điểm chung là từng kinh qua vị trí COO. Đây là những người được ủy nhiệm điều hành các hoạt động hàng ngày, sau đó báo cáo cho CEO. Ngoài ra, các CEO luôn có bằng quản trị chăm sóc y tế, bằng quản trị kinh doanh hoặc quản trị điều dưỡng từ những trường đại học được thừa nhận. Họ cũng từng kinh qua các vị trí lãnh đạo điều hành, kinh doanh, quản lý chiến lược (điều này có nghĩa là chuyên môn y tế không phải là tất cả những gì mà các CEO bệnh viện cần).

Do trách nhiệm điều hành và phát triển bệnh viện rất nặng nề, nên mức lương dành cho các nhân vật quan trọng này thường rất hậu hĩnh. Theo như Công ty Tư vấn Chiến lược Y tế Mỹ, lương của các CEO bệnh viện ở Mỹ vào khoảng 482.300 USD  mỗi năm và lên tới 539.200 USD nếu tính cả tiền thưởng.

Ai tốt hơn ai?

Hồi đầu thế kỷ thứ XIX, hầu như các CEO bệnh viện đều là các bác sĩ. Tuy nhiên, phần lớn các bệnh viện ở Mỹ lại đang tuyển dụng những nhà quản trị tốt để đảm đương vị trí đó. Vào năm 1970, một bài viết trên tạp chí Forbes cho rằng, không thể phó mặc việc điều hành bệnh viện cho các bác sĩ không có khả năng quản trị. Một thập kỷ sau, nhiều người lại tỏ ra lo lắng rằng các tổng giám đốc không phải là bác sĩ sẽ không chú tâm vào nâng cao sức khỏe bệnh nhân mà chỉ là “chăm chăm” thu được bao nhiêu tiền.

Đến năm 2012, một số nhà nghiên cứu lại tái xác nhận việc quản lý bệnh viện là một vấn đề rất phức tạp nên cần phải nằm dưới sự chèo lái của bác sĩ hoặc ít nhất có sự tham gia của bác sĩ. Điều đó đó đã tạo thành xu hướng và là cơ hội để các bác sĩ bước chân vào vai trò quản lý. Theo số liệu của Tạp chí Y học Mỹ năm 2009, trong số gần 6.500 bệnh viện ở nước này, chỉ có 235 bệnh viện có tổng giám đốc là bác sĩ. Tuy nhiên gần đây, để nâng cao chất lượng, nhiều nơi đang bổ nhiệm các bác sĩ giỏi vào làm người đứng đầu bệnh viện.

Một trong những lợi thế của một CEO là thầy thuốc chính là uy tín đối với các bác sĩ khác. Một kết quả nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Y học và Khoa học xã hội Mỹ cũng cho thấy, họ có sự kết nối tổng thể tốt hơn đối với việc chăm sóc bệnh nhân cũng như vận hành bệnh viện. Phát hiện này được đưa ra sau khi nhà nghiên cứu gạo cội Amanda Goodall của Viện Nghiên cứu Lao động tại Bonn, Đức so sánh hoạt động của 300 bệnh viện chuyên khoa hàng đầu của Mỹ.

Cụ thể là, xét về chất lượng, bệnh viện có lãnh đạo là bác sĩ đạt điểm cao hơn 25% so với các bệnh viện khác. Thậm chí, nếu so sánh giữa các bệnh viện chuyên khoa ung thư, các bác sĩ làm CEO ghi được điểm cao hơn tới 33%. Goodall cho biết, phát hiện trên khá tương tự với những nghiên cứu khác của bà trên lĩnh vực giáo dục và thể thao. Các trường đại học hoạt động hiệu quả hơn nếu nằm dưới sự điều hành của các học giả xuất sắc cũng như các đội bóng rổ sẽ thi đấu tốt hơn nếu được các huấn luyện viên là những cựu vận động viên cừ khôi dẫn dắt.

Mặc dù không đưa ra được bằng chứng nào giải thích cho thực tế trên nhưng bà Goodall nhận định rằng, các bác sĩ thường sẽ nhận thức sâu sắc hơn về cốt lõi kinh doanh trên lĩnh vực y tế. Vì có chuyên môn, họ hiểu rõ những điều kiện làm việc nào tốt nhất và phù hợp nhất đối với đội ngũ bác sĩ, y tá và nhân viên của bệnh viện, cắt đặt họ vào những vị trí có thể phát huy hiệu quả làm việc.  Hơn nữa, y đức sẽ được coi trọng hơn vì đây là giá trị nằm trong tim các CEO ngay từ khi họ còn ngồi trên ghế các trường y cũng như lăn lộn phục vụ người bệnh trên cương vị bác sĩ.

Có thể, nhận định trên không có nghĩa là bác sĩ sẽ quản lý tốt hơn những người không có chuyên môn. Dẫu vậy, ngày càng nhiều bác sĩ Mỹ đang nhận ra rằng, vị trí CEO sẽ giúp tạo ra động lực để thay đổi hệ thống y tế. Vì thế, số bác sỹ đang nộp đơn và học thêm ngành quản trị bệnh viện đang tăng đáng kể.