Chiều 25.9, giờ địa phương, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Bulgaria, tại Đại học Kinh tế quốc tế và quốc gia Sofia, Chủ tịch Quốc hội, GS.TS. Vương Đình Huệ đã thăm và có bài phát biểu chính sách quan trọng về tình hình thế giới, khu vực hiện nay và quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Bulgaria. Sự kiện thu hút sự tham dự của khoảng 300 giảng viên, sinh viên, nghiên cứu sinh, các học giả Bularia và quốc tế, cùng Lãnh đạo một số Ủy ban của Quốc hội Bulgaria, lãnh đạo các Bộ ngành như Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục và Đào tạo, đại diện một số ngành, hiệp hội doanh nghiệp Bulgaria, Hội hữu nghị Bulgaria - Việt Nam và đặc biệt là sự tham dự của nhiều Đại sứ, đại biện các nước và đại diện các tổ chức quốc tế tại Bulgaria.

Trong lời giới thiệu về GS.TS, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ, GS. Dimitar Dimitrov, Hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc tế và quốc gia Sofia đã dành những tình cảm trân trọng nhất và bày tỏ cảm ơn sâu sắc Chủ tịch Quốc hội đã dành thời gian đến thăm và có bài phát biểu chính sách quan trọng về tình hình thế giới, khu vực hiện nay và quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Bulgaria.

Hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc tế và quốc gia Sofia cho biết, Đại học Kinh tế quốc tế và quốc gia Sofia là ngôi trường kinh tế bậc cao nổi tiếng có chiều dài lịch sử hơn một thế kỷ - cái nôi đào tạo nhiều lãnh đạo cấp cao của Bulgaria và thế giới, các nhà khoa học được giải thưởng quốc tế, trong đó có giải Nobel danh giá, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng từng là sinh viên của trường.

Mối quan hệ hữu nghị thủy chung, son sắt

Phát biểu tại sự kiện, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, với những nét tương đồng về lịch sử, Việt Nam và Bulgaria đã gắn bó với nhau bằng mối quan hệ hữu nghị thủy chung, son sắt. Hơn 7 thập kỷ qua, kể từ khi Bulgaria là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới sớm công nhận nền độc lập và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, quan hệ Việt Nam - Bulgaria đã được các thế hệ Lãnh đạo và nhân dân hai nước không ngừng vun đắp và phát triển. Chuyến thăm hữu nghị tới Bulgaria của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng 8.1957 đã đặt nền móng và là dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước.

Trải qua nhiều biến cố và thăng trầm lịch sử, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, nhân dân Việt Nam luôn ghi nhớ và biết ơn sâu sắc đối với sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu mà nhân dân Bulgaria đã dành cho Việt Nam. Người dân Việt Nam vẫn còn lưu giữ sâu đậm hình ảnh hàng nghìn học sinh, sinh viên Bulgaria đã xuống đường biểu tình phản đối chiến tranh; công nhân trong nhiều xí nghiệp, nhà máy Bulgaria đã trích 1-2 ngày lương để ủng hộ, giúp đỡ nhân dân Việt Nam; hàng loạt chuyên gia, kỹ sư Bulgaria đã sang Việt Nam để hỗ trợ Việt Nam xây dựng Bệnh viện Việt - Bun tỉnh Thái Bình, Trường Mầm non Việt - Bun tại Thủ đô Hà Nội…

Phân tích tình hình khu vực và thế giới hiện nay, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, hơn bao giờ hết, chúng ta mong muốn các quốc gia đoàn kết, hợp tác và thống nhất, cùng chung tay ứng phó với những thách thức mang tính chất toàn cầu vì một thế giới tốt đẹp hơn. Chúng ta kêu gọi các bên nhanh chóng chấm dứt chiến tranh, xung đột, ngồi vào bàn đàm phán, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, tìm giải pháp hòa bình cho các tranh chấp, bất đồng, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế. Đồng thời, chúng ta cũng cần có những cam kết mạnh mẽ và hành động thiết thực đề cao chủ nghĩa đa phương, trật tự dựa trên luật pháp quốc tế. Chúng ta cần nỗ lực vượt bậc, nêu cao trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế để tạo dựng hoà bình và hợp tác, coi đó là xu thế chủ đạo, là dòng chảy chính của thời đại chúng ta.

“Thế giới chưa bao giờ bước vào thời kỳ thay đổi nhanh chóng, sâu sắc và phức tạp như hiện nay, nhưng hoà bình, hợp tác và phát triển vẫn là dòng chảy chính. Một thế giới không có chiến tranh, nhân loại không còn đói nghèo là nguyện vọng và ước mơ cháy bỏng của mọi dân tộc và quốc gia trên thế giới. Đó là mẫu số chung cho mọi quan hệ hợp tác song phương và đa phương ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Trong bối cảnh chiến tranh, xung đột diễn ra ở nhiều nơi, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt và phức tạp, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, Việt Nam ủng hộ giải quyết mọi tranh chấp, xung đột bằng các biện pháp hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế. Việt Nam chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế đa phương khu vực và Liên Hợp Quốc, đặc biệt là ASEAN, AIPA, Liên Hợp Quốc, APEC, ASEM, Phong trào Không liên kết..., tích cực đóng góp có trách nhiệm cùng các đối tác, góp phần xây dựng một trật tự quốc tế hòa bình, ổn định, đảm bảo lợi ích chính đáng của tất cả các dân tộc, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp quốc.

4 Định hướng lớn đưa quan hệ Việt Nam - Bulgaria lên tầm cao mới

Chủ tịch Quốc hội đồng thời nêu rõ, trong chính sách đối ngoại của Việt Nam, khu vực Trung Đông Âu đóng một vai trò rất quan trọng, là cửa ngõ, cầu nối để Việt Nam tăng cường hợp tác với Liên minh Châu Âu (EU). Việt Nam ưu tiên thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với các quốc gia trong khu vực, trong đó Bulgaria là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu.

Với hành trang là một lịch sử quan hệ hữu nghị, hợp tác chân thành, hiệu quả, hướng tới nâng quan hệ lên tầm cao mới, Chủ tịch Quốc hội đã nêu một số định hướng hợp tác lớn trong quan hệ song phương Việt Nam - Bulgaria thời gian tới.

Thứ nhất là, làm sâu sắc quan hệ chính trị - ngoại giao. Để đẩy mạnh tin cậy chính trị giữa hai nước, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thúc đẩy tiếp xúc và trao đổi đoàn các cấp, nhất là cấp cao, trên tất cả các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và giao lưu nhân dân; Tăng cường hiệu quả hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau giữa Quốc hội hai nước trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh việc xây dựng nhà nước pháp quyền, hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao vai trò của Quốc hội và cơ quan dân cử. Bên cạnh hợp tác song phương, các cơ quan lập pháp của hai nước cần đẩy mạnh hợp tác, trao đổi quan điểm, phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn liên nghị viện như Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Đối tác nghị viện Á-Âu (ASEP)...

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan của hai bên tiếp tục triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, đồng thời nghiên cứu, thúc đẩy hợp tác chuyên ngành trong các lĩnh vực mới hai bên cùng quan tâm và có thế mạnh. Việt Nam mong muốn Bulgaria với tư cách là nước bạn bè hữu nghị truyền thống là cầu nối thúc đẩy quan hệ Việt Nam với EU. Việt Nam sẵn sàng làm cửa ngõ để Bulgaria tăng cường hơn nữa hợp tác với ASEAN.

Thứ hai là mở rộng hợp tác kinh tế - đầu tư - thương mại trở thành trụ cột quan trọng trong quan hệ song phương thời gian tới. Trên tinh thần đó, theo Chủ tịch Quốc hội, hai bên cần tích cực triển khai các thỏa thuận, biện pháp thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ cơ chế Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Bulgaria về hợp tác kinh tế nhằm tháo gỡ vướng mắc, tạo đột phá về đầu tư - thương mại, từ đó đóng góp cho phục hồi, phát triển kinh tế bền vững.

Với vị thế, vai trò và vị trí địa chính trị chiến lược của mình ở mỗi khu vực, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hai nước hoàn toàn có thể tận dụng lợi thế này để đưa hàng hóa và sản phẩm cạnh tranh vào thị trường khu vực. Bên cạnh đó, cùng với các Hiệp định thế hệ mới mà hai nước là thành viên như EVFTA, EVIPA… doanh nghiệp hai nước có thể tìm hiểu hợp tác trong các lĩnh vực, ngành nghề có thế mạnh cũng như tận dụng các chính sách ưu đãi để tạo ra các sản phẩm có giá trị và tính cạnh tranh cao. Cùng với đó, cần đẩy mạnh hợp tác giữa các địa phương có nét đặc thù và tương đồng về kinh tế, xã hội nhằm hướng tới mục tiêu thiết lập quan hệ đối tác, kết nghĩa trên các lĩnh vực hai bên có thế mạnh để tăng cường thu hút đầu tư, thương mại và phát triển du lịch.

Thứ ba, kết nối hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hai nước cần nắm bắt những cơ hội to lớn mà các xu hướng chuyển đổi số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo… đang mang đến. Theo đó, phải đẩy nhanh các sáng kiến liên kết, hợp tác kinh tế mới ở các cấp độ khu vực và toàn cầu. Đồng thời, tiếp tục nỗ lực thúc đẩy xây dựng hình thái toàn cầu mới công bằng, bền vững hơn đối với tất cả các nước và các nền kinh tế.

Theo Chủ tịch Quốc hội, thử thách là rất lớn, song cũng là động lực để tất cả các quốc gia đổi mới mạnh mẽ và phát triển. Bulgaria là nước trong khu vực có lợi thế cạnh tranh trong các lĩnh vực như điện toán đám mây, dữ liệu lớn, tự động hóa, blockchain….Việt Nam cũng đang trên con đường chuyển đổi số mạnh mẽ, thông qua Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến 2025, định hướng đến 2030. Việt Nam cũng đã xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và sẽ khánh thành vào cuối tháng 10.2023 - được kỳ vọng sẽ là Trung tâm về công nghệ, khoa học, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp lớn nhất khu vực, tập trung số lượng lớn chuyên gia, trí thức, nhà khoa học, doanh nghiệp hàng đầu thế giới nhằm thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, cũng là nơi thường xuyên tổ chức các triển lãm, diễn đàn, hội thảo khoa học chuyên ngành quy mô quốc gia và khu vực. Tôi hy vọng Việt Nam và Bulgaria sẽ có hợp tác cụ thể trong lĩnh vực có nhiều đột phá và mới mẻ này.

Thứ tư, đẩy mạnh hợp tác hiệu quả trên các lĩnh vực truyền thống. Trong đó, về giáo dục - đào tạo, hai bên tăng cường hợp tác đào tạo và nghiên cứu khoa học giữa các trường đại học, trung tâm nghiên cứu trong lĩnh vực thế mạnh của Bulgaria và Việt Nam có nhu cầu như: y tế, công nghệ sinh học, nông nghiệp, môi trường và quản lý tài nguyên thiên nhiên.

Về văn hóa, hai bên tiếp tục phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật như Ngày văn hóa, triển lãm tranh, tuần lễ phim, biểu diễn nghệ thuật… tạo điều kiện để công chúng hai nước hiểu biết hơn về văn hóa hai nước.

Về hợp tác lao động, hai bên thúc đẩy triển khai hiệu quả Thỏa thuận hợp tác lao động ký năm 2018 với sự điều phối của Chính phủ hai nước. Thời gian qua, đã ký được một số hợp đồng đưa lao động sang Bulgaria làm việc, tuy nhiên số lượng còn rất khiêm tốn. Được biết Bulgaria có nhu cầu tiếp nhận lao động nước ngoài có tay nghề về nông nghiệp, công nghiệp và xây dựng. Với lực lượng lao động trẻ dồi dào, được đào tạo, cần cù, đang làm việc tại nhiều nước trên thế giới, Chủ tịch Quốc hội nhận định, đây sẽ là cơ sở để hai bên có thể tạo bước đột phá hợp tác trong lĩnh vực này.

Dẫn lại những vần thơ sâu sắc và nhân văn của Phó Tổng thống kiêm nữ văn sĩ Bulgaria Bờ-la-ga Đi-mi-tơ-rốp-va viết năm 1969 sau nhiều lần đến thăm Việt Nam giữa khói lửa của cuộc chiến tranh ác liệt: “Tôi là khách đến thăm nhà/ Khi bạn nhà mình gianh tre đang cháy/ Bạn đón tiếp tôi/ Một tay gạt lệ/ Tay nữa nắm chặt tay tôi…”, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ, hình ảnh đầy xúc động đó sẽ mãi mãi lắng đọng trong trái tim như một biểu tượng tuyệt vời của tình đoàn kết anh em gắn bó thuỷ chung giữa Việt Nam và Bulgaria dẫu thời cuộc đổi thay vẫn vẹn nguyên và toả sáng.

Văn hoá và con người là nguồn lực quan trọng nhất

Bài phát biểu của Chủ tịch Quốc hội kết thúc trong những tràng pháo tay kéo dài của đông đảo các học giả, sinh viên và đại biểu tham dự sự kiện. Nhiều sinh viên, giảng viên đã bày tỏ ngưỡng mộ về những thành tựu phát triển của Việt Nam thời gian qua và những chính sách đúng đắn đã đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia hàng đầu ở châu Á về tăng trưởng kinh tế và thành tích đối ngoại ấn tượng, nhất là trong bối cảnh thế giới đầy biến động và chịu tác động của nhiều vấn đề mới nổi chưa có tiền lệ như dịch bệnh, biến đổi khí hậu... Các đại biểu đồng thời cho rằng, chính điều này đã giúp Việt Nam đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, trở thành nước đang phát triển và hội nhập quốc tế mạnh mẽ, sâu rộng với vị thế ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Nhiều câu chuyện xúc động về tình hữu nghị, sự gắn bó với Việt Nam cũng đã được chia sẻ tại sự kiện.

Tiếp đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã có cuộc trao đổi cởi mở, thẳng thắn với các giảng viên và sinh viên Đại học Kinh tế quốc tế và quốc gia Sofia về những bài học của Việt Nam, làm thế nào để Việt Nam có thể vượt qua mọi khó khăn sau khi chiến tranh kết thúc và đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện, trở thành nguồn cảm hứng cho các quốc gia khác như hiện nay? Những lĩnh vực hợp tác tiềm năng nhất giữa Việt Nam và Bulgaria trong thời gian tới là gì?...

Cho rằng, mỗi quốc gia sẽ có một con đường, cách thức phát triển, Chủ tịch Quốc hội cũng đã chia sẻ cụ thể về những bài học kinh nghiệm của Việt Nam qua hơn 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới; khẳng định, Việt Nam đã kiên định thực hiện công cuộc Đổi mới toàn diện và đồng bộ do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo.

Trong đó, về đối ngoại, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Việt Nam thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hoá, đa phương hoá, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế một cách toàn diện, sâu rộng và hiệu quả, là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

"Theo tinh thần đó, Việt Nam sẵn sàng khép lại quá khứ, thu hẹp bất đồng, tăng cường sự hoà đồng, hiểu biết lẫn nhau để tăng cường hợp tác vì mục tiêu chung trên thế giới", Chủ tịch Quốc hội nói. Đồng thời cho biết, đến nay, Việt Nam có quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, trong đó có 30 đối tác chiến lược, đối tác toàn diện. Gần đây nhất, ngày 10.9.2023, trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Joe Biden theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Việt Nam và Hoa Kỳ đã xác lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Việt Nam đã có quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với 5 nước, trong đó có các quốc gia là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Quốc hội Việt Nam có quan hệ với hơn 140 nghị viện trên thế giới.

Về đối nội, Chủ tịch Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh bài học về "lấy dân làm gốc". Mọi quyết sách của Quốc hội, Chính phủ đều phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm. "Chúng tôi coi sự tham gia của người dân trong công cuộc đổi mới vừa là động lực, vừa là mục tiêu. Nếu không có sự tham gia của người dân thì sự nghiệp đổi mới không thể thành công được. Và bản thân sự nghiệp đổi mới cũng không có ý nghĩa nếu thành quả của đổi mới mà người dân không được thụ hưởng. Việt Nam cũng xác định văn hoá và con người là nguồn lực quan trọng nhất để phát triển đất nước", Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Nhiều câu chuyện xúc động về tình hữu nghị, sự gắn bó với Việt Nam cũng đã được chia sẻ tại sự kiện. Chủ tịch Quốc hội cũng đã truyền cảm hứng cho các sinh viên - thế hệ trẻ Bulgaria bằng chính những chia sẻ về thời tuổi trẻ sống và học tập cũng như những bước trưởng thành và đóng góp cho đất nước, cho xã hội dù ở bất kỳ cương vị nào.

Nhiều sinh viên, nghiên cứu sinh cũng xúc động chia sẻ, phát biểu của Chủ tịch Quốc hội đã truyền cảm hứng không chỉ về con đường phát triển của một quốc gia mà còn về những nỗ lực nhằm hướng đến một thế giới hoà bình, ổn định và phát triển cho mọi người dân.