Phân bổ ngân sách trung ương năm 2022: phải cân đối, hài hòa

Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công rất chậm

Với sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét việc bổ sung kế hoạch ngân sách trung ương năm 2022 trong nước phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương.

Trình bày báo cáo thẩm tra về việc bổ sung dự toán ngân sách trung ương năm 2022  cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, theo khoản 4 Điều 6 quy định của Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã giao “Chính phủ khẩn trương rà soát, hoàn thiện danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phân bổ vốn”.  Tuy nhiên, tại tờ trình, Chính phủ mới trình số bổ sung dự toán năm 2022 là 18.349,447 tỷ đồng, chưa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là chưa đầy đủ, chưa kịp thời, thiếu đồng bộ. Đề nghị Chính phủ cần khẩn trương hoàn thiện, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định danh mục dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình.

Về phương thức thực hiện điều hòa vốn, Ủy ban Tài chính – Ngân sách, việc “điều hòa” nguồn vốn Chương trình để bổ sung cho các dự án trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 sử dụng trước nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân của các dự án đã đủ thủ tục đầu tư, có khả năng triển khai, giải ngân trong 2 năm 2022-2023; đồng thời, dành phần vốn Kế hoạch đầu tư công trung hạn cho các dự án trong Chương trình sử dụng vào các năm sau tạo dư địa để triển khai thực hiện các dự án thuộc Chương trình theo Nghị quyết số 43/2022/QH15. Việc điều hòa này đảm bảo sử dụng nguồn vốn linh hoạt, hiệu quả và khả thi. Trong khi danh mục dự án sử dụng vốn của Chương trình chưa được hoàn thiện, có thể xem xét việc điều hòa, bổ sung vốn cho các dự án đang triển khai thực hiện để đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành dự án và đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 rất chậm. Năm 2021, số giải ngân vốn ngân sách nhà nước thanh toán đến 31.1.2022 là 437.963,18 tỷ đồng, nếu so với tổng nguồn vốn đầu tư công năm 2021 thì tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 78,74%. Năm 2022, theo tờ trình của Chính phủ cho thấy, số vốn ngân sách nhà nước các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đến nay chưa phân bổ chi tiết cho các nhiệm vụ, dự án là 38.686,425 tỷ đồng, bằng 7,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Vốn ngân sách nhà nước năm 2022 ước thanh toán đến 31.3.2022 là 61.536,05 tỷ đồng, đạt 11,88% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Đa số ý kiến Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, cần tính toán kỹ khả năng hấp thụ vốn, không để tình trạng bổ sung vốn nhưng không bảo đảm tiến độ giải ngân số vốn tăng thêm, phải chuyển nguồn, kéo dài sang năm sau, sử dụng vốn không hiệu quả.

Một số ý kiến cho rằng, việc xem xét điều hòa vốn cần được thực hiện đi đôi với xem xét, quyết định Danh mục các dự án sử dụng vốn của Chương trình, do đó đề nghị Chính phủ trình đồng thời 2 nội dung để Ủy ban Thường vụ Quốc hội có đầy đủ căn cứ xem xét, quyết định.

Có ý kiến cho rằng, việc xem xét bổ sung dự toán đầu tư công tại thời điểm hiện nay là chưa phù hợp do vẫn còn 38.578,624 tỷ đồng chưa phân bổ hết dự toán được giao; 17 bộ cơ quan trung ương chưa giải ngân. Trong đó, đặc biệt lưu ý qua thẩm tra quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm, số chuyển nguồn vốn đầu tư công tiếp tục gia tăng rất lớn. Đề nghị Chính phủ xem xét cắt giảm toàn bộ số vốn các bộ, ngành, địa phương chưa phân bổ, điều chỉnh tăng vốn cho các dự án cần đẩy nhanh tiến độ. Đến hết quý II đánh giá cụ thể khả năng thực hiện giải ngân và sau khi có danh mục cụ thể Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội mới báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung dự toán để bảo đảm tính khả thi và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn này.

Cần rà soát kỹ lưỡng

Tại phiên họp, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính – Ngân sách.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, số bổ sung dự toán năm 2022 là 18.349,447 tỷ đồng liên quan đến 265 danh mục dự án, trung bình mỗi dự án là 69 tỷ đồng, như vậy là rất manh mún, dàn trải. Thứ hai, nguyên tắc của gói kích thích kinh tế là phải có vốn đưa ra thị trường để kích hoạt nền kinh tế phát triển.  

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, mục tiêu của năm 2022 phải giải ngân được phần lớn gói hỗ trợ phục hồi kinh tế quy mô 347 nghìn tỷ đồng, liên quan đến nhiều chính sách trong đó có đầu tư công. Và muốn thúc đẩy kinh tế đồng thời có sự điều hòa về vốn thì 18.349,447 tỷ đồng như đã nêu ở trên chỉ như “muối bỏ bể”. Trong khi yêu cầu Chính phủ trình dự kiến tổng thể bố trí gói hỗ trợ 347 nghìn tỷ đồng như thế nào thì hiện nay cũng chưa có. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chưa nên xem xét việc bổ sung kế hoạch ngân sách trung ương năm 2022 trong nước phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương. Chính phủ phải trình tổng thể bố trí các danh mục trong gói hỗ trợ 347 nghìn tỷ đồng ngoài chính sách tài khóa còn lại tổng đầu tư công là bao nhiêu, đầu tư cho y tế, giáo dục, giao thông,… thế nào. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát những dự án có vốn lớn có thể thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Đồng tình với tiêu chí phân bổ nguồn vồn ngân sách trung ương cho các bộ, ngành, địa phương, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đánh giá các công trình có tính kết nối, lan tỏa và tạo động lực. Tuy nhiên, cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét, rà soát lại và tính toán chung để có sự hài hòa, cân đối giữa các địa phương và các vùng miền, tránh trường hợp tỉnh thì có nhiều công trình, tỉnh lại không có hoặc rất ít.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chưa thực hiện bổ sung kế hoạch ngân sách trung ương năm 2022 trong nước phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương. Theo đó, đề nghị Chính phủ cần phải rà soát một cách kỹ lưỡng để phân bổ ngân sách thực sự có hiệu quả, tránh dàn trải, tập trung gắn kết với chương trình phục hồi kinh tế.