Chỉnh trang “ngã tư quốc tế”

Gắn với biệt danh “ngã tư quốc tế”, phố Tạ Hiện lúc nào cũng tấp nập khách du lịch nước ngoài thăm quan và ăn uống. Nằm trong khu vực trung tâm của khu phố cổ Hà Nội, giữa phố có rạp Quảng Lạc - nơi diễn tuồng nổi tiếng một thời, đây là tuyến phố du lịch và người dân ở đây cũng sinh sống bằng việc cung cấp các dịch vụ du lịch, thương mại. Do đó, ngay khi Dự án chỉnh trang một phần tuyến phố cổ Tạ Hiện được giới thiệu tại Trung tâm Thông tin du lịch phố cổ, 28 Hàng Buồm, đông đảo người dân và các đơn vị kinh doanh du lịch trong khu vực đến thăm quan.

Theo lời anh Lại Văn Quân, một hướng dẫn viên du lịch, thời Pháp, phố Tạ Hiện có tên là Géraud, dài khoảng 200m và đến nay vẫn có sức hút kỳ lạ với nhiều khách nước ngoài. Đến với Hà Nội, điểm đặt chân đầu tiên của họ là phố Tạ Hiện. Sau những ngày thăm thú, tận hưởng không khí cuộc sống Hà Nội, phố Tạ Hiện cũng là điểm nghỉ chân sau cùng của du khách trước lúc ra sân bay. Phó giám đốc Trung tâm lữ hành Hà Nội Red Tours Nguyễn Công Hoan cho rằng, hầu hết các ngôi nhà trong phố cổ Hà Nội đều đã cải tạo và khó giới thiệu với du khách một tuyến phố cổ điển hình. Có chăng chỉ giới thiệu được 1 hoặc 2 điểm là nhà cổ truyền thống, nhưng xung quanh đều là những công trình hiện đại, rất khó thuyết phục du khách. Chính vì vậy, có tuyến phố cổ, không gian phố cổ mới thực sự hấp dẫn khách du lịch và tạo sản phẩm đặc trưng cho du lịch Hà Nội.

Không chỉ giới kinh doanh du lịch, người dân cũng đồng ý với chủ trương cải tạo tuyến phố cổ Tạ Hiện. Bà Ngô Ái Ngọc, ở nhà 17 Tạ Hiện, cho biết: “Tôi gần 70 tuổi nên rất ngại đập phá, xây dựng, nhưng đây là chủ trương và kinh phí của Nhà nước nên tôi đồng ý tiến hành sửa chữa. Nhưng nên làm đồng nhất, một phố cổ dài hơn 200m không nên chỉ làm 55m, trong khi đoạn còn lại đến tận Hàng Buồm, là đoạn xấu nhất, bẩn nhất... lại không được cải tạo. Bên cạnh đó, thời gian thi công cần nhanh, tránh ảnh hưởng tới công việc kinh doanh và sinh hoạt của người dân”.

Dự án chỉnh trang tuyến phố cổ Tạ Hiện là một phần trong dự án hợp tác giữa Hà Nội và thành phố Toulouse (Pháp) do Ban Quản lý phố cổ Hà Nội làm chủ đầu tư, Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô thị và Nông thôn tư vấn, thiết kế, với tổng kinh phí gần 15 tỷ đồng. Lý do phía Pháp chọn phố Tạ Hiện bởi theo bản thiết kế gốc thì nơi đây có kiến trúc tổng thể hài hòa, gồm những mặt tiền kiểu Pháp thuộc địa, nhiều ngôi nhà có kiến trúc giống nhau nên sẽ dễ dàng trong việc chỉnh trang và không tốn quá nhiều thời gian.

Theo đồ án thiết kế do Ban Quản lý phố cổ Hà Nội giới thiệu, phạm vi chỉnh trang được là một phần của phố Tạ Hiện (dài 55m), trong đó cải tạo mặt đứng và mái dãy số lẻ từ nhà số 5 đến 27, gồm 10 ngôi nhà liền khối, quy mô 2 tầng, mái ngói dốc, giống nhau, mang ảnh hưởng của kiến trúc Pháp. Còn dãy chẵn, cải tạo lớp nhà ngoài, mặt đứng từ nhà số 8 đến số 18B, là những ngôi nhà có kiến trúc truyền thống Việt Nam. Mặt đứng của 2 dãy nhà sẽ được tu bổ theo đúng kiến trúc ban đầu. Toàn bộ mái hiên và kích thước cửa, mái vẩy, màu sơn sẽ được thiết kế đồng bộ. Vị trí lắp đặt điều hòa, biển quảng cáo cũng theo quy chuẩn... Đồng thời, dự án sẽ cải tạo mặt đường, hệ thống thoát nước, lòng đường và hè đường, hệ thống điện sinh hoạt, điện chiếu sáng công cộng...

Đại diện phía Toulouse, kiến trúc sư Romain Orfeuvre nhận xét: “Những ngôi nhà hình ống hay là nhà nhiều gian phổ biến ở những nơi đất chật hẹp và sâu của khu phố cổ. Có lẽ đây là kiến trúc đặc trưng thấy duy nhất tại Hà Nội. Toàn bộ khu nhà gồm nhiều gian gắn liền với nhau và được nối với nhau qua các khoảng sân ở bên trong. Người buôn bán sử dụng phần mặt phố để kinh doanh. Mọi sinh hoạt được diễn ra ở các gian nhà nằm cuối sân. Ngoài cải tạo bề ngoài, chúng tôi cũng tư vấn để người dân ở các ô phía trong cải tạo nhà vệ sinh, môi trường để tạo không gian sống hợp lý”.

Tạ Hiện là một trong số ít những phố còn giữ được kiến trúc đồng nhất ban đầu, nên Ban Quản lý phố cổ Hà Nội đã lựa chọn một đoạn của công trình này làm thí điểm để rút kinh nghiệm cải tạo mặt đứng của các tuyến phố cổ sau này. Sau khi giới thiệu phương án chỉnh trang, Ban Quản lý phố cổ Hà Nội sẽ tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân và trình các cấp duyệt trước khi khởi công.