Ba tuần sau, chính xác là ngày 20.4, Bộ Xây dựng ban hành văn bản số 1551/BXD-QLN hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện vay ưu đãi của gói tín dụng này.
Đáng chú ý, để giảm bớt thủ tục, đầu mối, khẩn trương triển khai Đề án, Bộ Xây dựng đã ủy quyền cho UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm xem xét, kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục dự án xây dựng nhà ở xã hội; công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay.
Tại hội nghị triển khai Đề án 1 triệu nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng vừa tổ chức, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, 4 ngân hàng thương mại nhà nước tham gia chương trình (Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank) đã có văn bản hướng dẫn triển khai chương trình thống nhất trên toàn hệ thống. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa nhận được danh mục các dự án theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng tại Công văn số 1551/BXD-QLN nên đến nay chưa phát sinh dư nợ thuộc chương trình cho vay 120.000 tỷ đồng.
Tính toán chi li, từ khi Ngân hàng Nhà nước có văn bản hướng dẫn các ngân hàng triển khai đến nay chưa đầy hai tháng. Còn từ khi Bộ Xây dựng hướng dẫn việc xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đến nay cũng mới tròn một tháng. Trong thời gian ngắn ngủi như vậy, việc chưa giải ngân đồng nào trong gói hỗ trợ này cũng không quá bất ngờ!
Tuy vậy, diễn biến này cũng dấy lên mối lo ngại về hiệu quả giải ngân của chương trình tín dụng vốn được kỳ vọng sẽ hỗ trợ người dân cải thiện chỗ ở và tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản. Làm thế nào không để chính sách này đi vào vết xe đổ của chính sách hỗ trợ lãi suất 2% hoặc tránh bị “ế vốn” như gói 15.000 tỷ đồng cũng cho cá nhân vay để mua, thuê nhà ở xã hội trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội là câu hỏi đặt ra lúc này.
Để giải ngân hiệu quả gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, điều kiện cần là phải nhanh chóng cải thiện nguồn cung nhà ở xã hội thông qua việc giảm bớt thủ tục và tháo gỡ các khó khăn trong triển khai dự án. Nếu địa phương cứ mất 1 - 2 năm mới chọn được chủ đầu tư thì tiến độ giải ngân chắc chắn sẽ bị chậm theo. Cùng với đó, cần rà soát lại những quy định về điều kiện được mua nhà ở xã hội, sửa đổi cho phù hợp với thực tế hơn. Ví dụ, điều kiện về cư trú và điều kiện về thu nhập thuộc diện không phải đóng thuế thu nhập cá nhân không còn phù hợp trong bối cảnh giá nhà ngày một tăng cao như hiện nay. Điều kiện đủ quan trọng không kém, đó là thủ tục cho vay của các ngân hàng phải đơn giản, gọn nhẹ và thuận tiện cho cả doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội và người mua.
Nếu không có các điều kiện cần và đủ này thì gói tín dụng 120.000 tỷ đồng nhiều khả năng sẽ rơi vào cảnh “cá treo mèo nhịn đói”. Mục tiêu có 1 triệu nhà ở xã hội vào năm 2030 cũng khó thành hiện thực và giấc mơ an cư lạc nghiệp của người lao động mãi mãi xa vời. Kéo theo đó, hiệu lực, hiệu quả của liều thuốc này với thị trường bất động sản chắc chắn không được như kỳ vọng!
