Chỉ công nhận lưu hành phân bón mới có hiệu quả vượt trội

Không quản chặt từ đầu sẽ “loạn”

Theo Cục Bảo vệ thực vật, hiện năng lực nội địa cung cứng phân bón đã vượt quá xa, gấp hơn 3 lần so nhu cầu. Các nhà máy hiện có công suất hơn 30 triệu tấn phân bón/năm, chưa kể nhập khẩu trên 4 triệu tấn nữa, trong khi nhu cầu chỉ 10 - 11 triệu tấn. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả sử dụng phân bón, bảo vệ quyền và lợi ích cho người nông dân, các doanh nghiệp làm ăn chân chính, đồng thời lập lại thị trường phân bón trong lúc này, Nghị định 108/2017/NĐ-CP đưa ra phương thức kiểm soát hiệu quả tất cả các khâu từ công nhận, khảo nghiệm, sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và quản lý chất lượng phân bón.

Việc khảo nghiệm phân bón được thực hiện một cách căn cơ, bài bản và chặt chẽ

Khác với cách quản lý phân bón như Nghị định 202/2013/NĐ-CP quản lý bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn trong khi chưa một quy chuẩn nào được ban hành, các tiêu chuẩn và văn bản quy phạm pháp luật chưa được hoàn thiện; Nghị định 113/2003/NĐ-CP và 191/2007/NĐ-CP quản lý phân bón bằng danh mục hiện không còn phù hợp. Nghị định 108/2017/NĐ-CP được xây dựng trên quan điểm vừa kế thừa các quy định trước đây vẫn còn phù hợp, khắc phục các tồn tại, bất cập không phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước về phân bón giai đoạn hiện nay và định hướng phát triển của ngành giai đoạn tiếp theo. Với định hướng phân bón mới được phép lưu hành không tràn lan, không phát triển ồ ạt mà phải được thẩm định tính khoa học, xác thực về hiệu quả nông học, hiệu quả kinh tế cũng như giá trị sử dụng của phân bón.

Cục Bảo vệ thực vật cho rằng, nếu chỉ quản lý hậu kiểm mà thiếu các thông tin, dữ liệu đầu vào với khoảng 20.000 sản phẩm phân bón sẽ rất tốn kém, không khả thi do lượng sản phẩm đã quá lớn. Hơn nữa, rất khó trong việc truy xuất và không ngăn chặn được ngay từ gốc các hành vi sản xuất, buôn bán phân bón giả, kém chất lượng, không giấy phép. Vì vậy quan điểm của Cục là quản lý chặt ngay từ đầu vào.

Nhiều chuyên gia đánh giá, việc kiểm soát chất lượng khảo nghiệm phân bón hiện nay được thực hiện căn cơ, bài bản và chặt chẽ. Việc khảo nghiệm được tiến hành tại các tổ chức đã được công nhận đủ điều kiện; quá trình thực hiện khảo nghiệm được giám sát, kiểm tra và đánh giá của cơ quan quản lý chuyên ngành địa phương nơi tiến hành khảo nghiệm; kết quả khảo nghiệm được xem xét, đánh giá và phê duyệt khách quan, khoa học bởi hội đồng chuyên môn am hiểu, chuyên sâu, uy tín. Như vậy, chỉ những phân bón thực sự hiệu quả, vượt trội mới được công nhận lưu hành để đưa vào sản xuất, lưu thông và sử dụng.

Không phải tất cả phân bón mới đều phải khảo nghiệm

Cần phải khẳng định rằng, việc phân bón phải khảo nghiệm trước khi được công nhận lưu hành không phải quy định mới. Nghị định 113/2003/NĐ-CP, Nghị định 191/2007/NĐ-CP và cả Nghị định 202/2013/NĐ-CP đều quy định phân bón chưa có trong danh mục phải khảo nghiệm trước khi công bố hợp quy. Việc khảo nghiệm phân bón mới được sản xuất, nhập khẩu lần đầu nhằm xác định hiệu quả nông học, hiệu quả kinh tế cũng như giá trị sử dụng đối với cây trồng. Đây được xem là khâu kỹ thuật quan trọng để tổ chức, cá nhân có phân bón chứng minh công dụng phân bón bằng khoa học, thực tiễn, đưa ra hướng dẫn để người dân dùng phân bón hợp lý, cân đối và hiệu quả.

Báo cáo thẩm tra dự án Luật Trồng trọt tại Kỳ họp thứ Năm, Quốc hội Khóa XIV, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng tán thành quy định cần phải khảo nghiệm phân bón trước khi được công nhận lưu hành. Tuy nhiên, không phải tất cả phân bón mới đều phải khảo nghiệm. Theo Nghị định 108/2017/NĐ-CP cũng như dự thảo Luật Trồng trọt, các loại phân bón không phải khảo nghiệm như phân bón đơn, phân bón phức hợp, phân bón hữu cơ, phân bón là kết quả các công trình, đề tài nghiên cứu cấp nhà nước, cấp tỉnh, cấp bộ đã được công nhận là tiến bộ kỹ thuật theo quan điểm kế thừa các kết quả nghiên cứu, khảo nghiệm đã tiến hành trước đây để tiết kiệm chi phí, thời gian.

Theo quy định chuyển tiếp tại Khoản 1, Điều 47, Nghị định 108, phân bón có tên trong thông báo tiếp nhận hợp quy được tiếp tục sản xuất kinh doanh và sử dụng trong 12 tháng kể từ ngày Nghị định có hiệu lực thi hành. Nghĩa là đến thời điểm này các sản phẩm phân bón đã được tiếp nhận công bố hợp quy của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hoặc Sở Công thương mà chưa được cấp Quyết định công nhận lưu hành của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn  thì coi như không còn hợp lệ.