Bệnh Parkinson là một chứng thoái hoá của hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn vận động mãn tính. Người bị bệnh thường khó kiểm soát các chuyển động của cơ thể, run rẩy không chủ ý và mất thăng bằng. Parkinson ảnh hưởng đến gần một triệu người ở Hoa Kỳ. Mỗi năm, có khoảng 60.000 người Mỹ được chẩn đoán mắc Parkinson.

Bệnh xuất hiện khi não không sản xuất đủ dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh “khoái cảm” và giúp não gửi tín hiệu, kiểm soát, tạo sự phối hợp giữa các cử động.

Các chuyên gia dự đoán Parkinson thậm chí đang có xu hướng mở rộng đến những bệnh nhân trẻ tuổi. Thực tế đáng báo động như vậy khiến việc phát hiện sớm triệu chứng bệnh ngày càng trở nên cấp thiết cho việc điều trị.

Tuy nhiên, điều này không hề dễ dàng vì các triệu chứng của bệnh Parkinson giống với các rối loạn thần kinh khác.

Gần đây, các nhà nghiên cứu tại Đại học Manchester, Vương quốc Anh tuyên bố đã tìm ra cách phát hiện Parkinson thông qua kiểm tra dịch tiết trên da. Quy trình đơn giản kéo dài 3 phút, chỉ cần sử dụng tăm bông và khối phổ.

GS.TS Perdita Barran, người đứng đầu nghiên cứu tại Đại học Manchester, cho biết “việc xác định các dấu hiệu sinh học giúp bổ sung bằng chứng mạnh mẽ cho quá trình điều trị bệnh”. 

Chi tiết về khám phá này xuất hiện trên Tạp chí của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ.

Những thách thức trong việc chẩn đoán bệnh Parkinson

Hiện tại, không có xét nghiệm nào có thể xác định Parkinson. Để chẩn đoán bệnh, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe phải đánh giá các triệu chứng, tiền sử bệnh và quét não.

Tiến sĩ Mark Frasier, một chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực này đã giải thích thực trạng tiến thoái lưỡng nan trong chẩn đoán Parkinson.

Tiến sĩ cho biết, để chẩn đoán chính xác được Parkinson là cả một quá trình dài hơi, bởi vì các triệu chứng bệnh rất chung chung. Lão hóa có thể gây ra nhiều tình trạng suy nhược thần kinh phức tạp khác nhau, không nhất định phải là bệnh Parkinson. Cách thức chẩn đoán bệnh hiện nay thường là bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện các bài kiểm tra cử động, thao tác và đi bộ để đánh giá chuyển động của họ.

Việc đưa ra chẩn đoán phụ thuộc hoàn toàn vào bác sĩ thần kinh. Điều này không mấy lạc quan vì các triệu chứng bệnh sẽ dần trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn chỉ sau vài giờ. Theo tiến sĩ Frasier, bác sĩ thần kinh thường rất khó có thể đánh giá các triệu chứng đó trong 20 phút.

Mùi đặc biệt của Parkinson

Tăng sản xuất bã nhờn, một hiện tượng tự nhiên trên da, là một triệu chứng có thể kể đến của bệnh Parkinson, được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1927. 

Các phân tích Biofluid đã tiết lộ rằng sự khởi phát của Parkinson có thể tạo ra những thay đổi trong thành phần của các sợi bã nhờn.

Nghiên cứu hiện tại được lấy cảm hứng từ Joy Milne, một nữ y tá đã nghỉ hưu tại Scotland mắc chứng tăng huyết áp di truyền khiến bà nhạy cảm hơn với mùi hương. Nghiên cứu trước đây báo cáo, vào một ngày nọ, bà Milne nhận thấy mùi hương đặc trưng của chồng mình đã thay đổi trước khi ông xuất hiện các triệu chứng của bệnh Parkinson.

Cuối cùng, chồng của bà Milne, ông Les, được chẩn đoán mắc bệnh Parkinson hơn một thập kỷ sau đó. Sau khi được chẩn đoán chính thức, cặp đôi đã gặp những người khác trong nhóm hỗ trợ Parkinson ở Vương quốc Anh và bà Milne ngay lập tức nhận thấy họ có cùng một mùi đặc biệt. Mãi cho đến lúc đó, bà mới liên hệ mùi hôi này với bệnh Parkinson.

Bà Milne đã hợp tác với các nhà khoa học để nghiên cứu sâu hơn về khả năng nhạy bén với mùi của mình, giúp cải thiện việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

Phân tích bã nhờn để phát hiện bệnh Parkinson

Nhóm nghiên cứu ở Manchester đã tuyển chọn người từ 27 phòng khám trên khắp Vương quốc Anh, thu thập 150 mẫu bã nhờn từ những người tham gia. Trong đó, có 79 mẫu từ những người mắc bệnh Parkinson và 71 mẫu còn lại từ những cá nhân không mắc bệnh, được sử dụng làm đối chứng.

Các nhà nghiên cứu đã dùng tăm bông y tế để thu thập bã nhờn trên da ở lưng của người tham gia. Sau đó, họ chuyển các mẫu đến một cơ sở xét nghiệm.

Tiếp theo, các nhà hóa học đưa bã nhờn lên các mẩu giấy lọc được cắt thành các hình tam giác nhỏ. Thêm dung môi và áp dụng điện áp để chuyển các thành phần của bã nhờn vào một máy đo khối phổ.

Cuối cùng, 4.200 mẫu đã cho kết quả. Trong số này, 500 mẫu bã nhờn khác biệt so với mẫu của nhóm đối chứng không mắc bệnh.

Tiến sĩ, Giáo sư Monty Silverdale, nhà thần kinh học, trưởng nhóm nghiên cứu khẳng định: “Thử nghiệm này có khả năng cải thiện hàng loạt việc chẩn đoán và phát hiện những người mắc bệnh Parkinson”.

Giới hạn của nghiên cứu

Tiến sĩ Natalie Diaz, một nhà thần kinh học tại Trung tâm Rối loạn Chuyển động thuộc Viện Khoa học Thần kinh Thái Bình Dương ở Santa Monica (Mỹ) đã chỉ ra một số điểm hạn chế của nghiên cứu.

Đầu tiên, phát hiện của các nhà nghiên cứu tại Manchester cho thấy phương pháp của họ có thể xác định bệnh nhân Parkinson. Tuy nhiên, bà cho biết: “không có dữ liệu lâm sàng về các bệnh nhân Parkinson tham gia vào nghiên cứu này để xác định xem liệu phương pháp nhanh chóng và giá rẻ này có đủ nhạy để xác định bệnh nhân Parkinson ở giai đoạn sớm hay không”.

Tiến sĩ Diaz cũng đề cập: “Vì không có thông tin nào về cách chẩn đoán Parkinson, nên cũng không rõ liệu bã nhờn có vai trò như một dấu hiệu sinh học, giúp phân biệt bệnh nhân bị Parkinson sớm với các dạng Parkinson thoái hóa khác hay không”.

Tiến sĩ Diaz rất ấn tượng với thử nghiệm bã nhờn bởi phương pháp này không xâm lấn và chi phí rẻ. Tuy nhiên, bà đặt ra câu hỏi về độ nhạy và độ chính xác của phương pháp này so với các công cụ chẩn đoán hiện tại.

Ngoài ra, một số cá nhân có thể tiết ít hoặc nhiều bã nhờn hơn, ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Viêm da tiết bã nhờn ảnh hưởng đến khoảng 5% người trưởng thành. Các tác giả của nghiên cứu thừa nhận rằng hiệu quả thu thập mẫu có thể khác nhau ở mỗi người.

Các nghiên cứu hiện nay về bệnh Parkinson

GS. TS Barran tuyên bố trong một thông cáo báo chí: “Chúng tôi vô cùng vui mừng, những kết quả này giúp chúng tôi tiến gần hơn đến việc thực hiện một xét nghiệm chẩn đoán bệnh Parkinson được sử dụng trong phòng khám”.

Ông còn thành lập trung tâm có tên Sebomix, Ltd. để nghiên cứu việc sử dụng bã nhờn làm công cụ chẩn đoán bệnh Parkinson.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đang tìm cách hợp tác với các phòng thí nghiệm thuộc bệnh viện địa phương và thực hiện thử nghiệm trong khu vực Manchester trong 2 năm tới.

(Nguồn: https://www.medicalnewstoday.com)