EU lo ngại bị gạt ra khỏi đàm phán
“Mục tiêu chung của chúng ta là tạo dựng một vị thế mạnh mẽ cho Ukraine. Ukraine và châu Âu phải là một phần của bất kỳ cuộc đàm phán nào”, bảy quốc gia châu Âu và Ủy ban châu Âu cho biết trong một tuyên bố chung sau cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao tại Paris hôm 12.2.
“Ukraine cần được cung cấp các biện pháp bảo đảm an ninh mạnh mẽ. Một nền hòa bình công bằng và lâu dài ở Ukraine là điều kiện cần thiết cho một nền an ninh xuyên Đại Tây Dương vững mạnh”, tuyên bố của các nhà ngoại giao EU cho biết, đồng thời nói thêm rằng các cường quốc châu Âu đang mong muốn thảo luận về con đường phía trước với các đồng minh Hoa Kỳ.
Cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao EU được tiến hành sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông đã nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin và hai bên đã sẵn sàng bắt đầu đàm phán ngay lập tức để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Những diễn biến nhanh chóng này đã khiến châu Âu lo ngại rằng, dường như Nga và Mỹ đang đàm phán về tương lai an ninh của chính châu lục này mà không thông qua các nhà lãnh đạo châu Âu.
“Sẽ không có hòa bình công bằng và lâu dài ở Ukraine nếu không có sự tham gia của châu Âu”, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noel Barrot phát biểu tại cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao đến từ Pháp, Anh, Đức, Ba Lan, Italy, Tây Ban Nha, Ukraine và Ủy ban châu Âu hôm 12.2
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock và Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Manuel Albares Bueno cũng nhấn mạnh tại cuộc họp rằng, không thể đưa ra bất kỳ quyết định nào về Ukraine mà “không có Ukraine”; đồng thời kêu gọi các nước EU thể hiện sự thống nhất quan điểm về vấn đề này.
Ông Albares Bueno nói thêm: “Chúng tôi muốn hòa bình cho Ukraine nhưng chúng tôi muốn một cuộc chiến tranh phi nghĩa kết thúc bằng một nền hòa bình chính đáng”.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski cho biết "tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ" là chủ đề thảo luận tại cuộc họp. "Không có sự đảm bảo nào tốt hơn cho an ninh của lục địa chúng ta hơn là hợp tác chặt chẽ xuyên Đại Tây Dương", Sikorski nói.
Khi được hỏi liệu có quốc gia châu Âu nào tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình hay không, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: "Hiện không có quốc gia châu Âu nào tham gia để tôi có thể thông báo cho các bạn".
Mỹ không ủng hộ Ukraine gia nhập NATO
Cuộc họp của các ngoại trưởng tại Paris, được lên lịch từ nhiều tuần trước, nhằm vạch ra chiến lược phòng thủ của khối, thảo luận về cách củng cố an ninh cho Ukraine, lập kế hoạch cho các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai và thảo luận về cách tiếp cận các cuộc đàm phán với chính quyền Hoa Kỳ khi họ gặp nhau tại Hội nghị An ninh Munich vào cuối tuần này.
Nhưng mọi chuyện đã bị trật bánh sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hegseth đưa ra những tuyên bố thẳng thắn nhất từ chính quyền Trump về cách tiếp cận của họ đối với cuộc chiến kéo dài gần ba năm giữa Ukraine và Nga tại một cuộc họp với những người ủng hộ quốc tế của Ukraine tại Brussels hôm 12.3. Tại đây, ông khẳng định việc Ukraine muốn quay trở lại biên giới trước năm 2014 là không thực tế và Hoa Kỳ không coi tư cách thành viên NATO của Kiev là một phần của giải pháp cho cuộc chiến. "Theo đuổi mục tiêu viển vông này sẽ chỉ kéo dài chiến tranh và gây ra nhiều đau khổ hơn", ông nói.
Bình luận của Bộ trưởng Hegseth được đưa ra ngay sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Trump và người đồng nhiệm Nga Putin. Sau đó, ông Trump nói rằng nhóm của họ đã đồng ý bắt đầu đàm phán ngay lập tức. Các cường quốc châu Âu đã không biết thông tin về cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga ngay trước đó nên đã rất ngạc nhiên trước sự thẳng thắn trong lập trường của Bộ trưởng Hegseth về tư cách thành viên của NATO của Ukraine, các nhà ngoại giao cho biết.
NATO sẽ không chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh ở Ukraine
Sau khi bác bỏ khả năng Ukraine gia nhập NATO, Bộ trưởng Hegseth cho biết hòa bình được đảm bảo bởi "quân đội châu Âu và ngoài châu Âu có năng lực", những lực lượng mà ông nhấn mạnh sẽ không đến từ Hoa Kỳ. Ông Hegseth nói thêm rằng NATO sẽ không bảo đảm cho bất kỳ quân đội Anh hoặc châu Âu nào được triển khai tại Ukraine.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey cho biết London đã lắng nghe "lời kêu gọi hành động từ các quốc gia châu Âu. Chúng tôi đang và sẽ hành động". Sau cuộc họp song phương với Bộ trưởng Mỹ Hegseth vào đầu ngày, ông tuyên bố Anh sẽ chi 4,5 tỷ bảng Anh viện trợ quân sự cho Ukraine trong năm nay, tờ Times đưa tin.
Đầu tuần này, Tổng thống Ukraine Zelenskyy đã nói với The Guardian rằng châu Âu không thể cung cấp các bảo đảm an ninh tốt cho Kyiv nếu không có sự tham gia của Hoa Kỳ. "Bảo đảm an ninh nếu chỉ bằng lực lượng của châu Âu mà không có Hoa Kỳ là không thực tế", ông nói.
Theo ông Zelenskyy, lực lượng răn đe đa quốc gia đóng tại Ukraine sau khi ngừng bắn sẽ cần có quân số từ 100.000 đến 150.000 người, mặc dù con số này sẽ nhỏ hơn nhiều so với hơn 600.000 quân Nga ở Ukraine.
“Châu Âu không thể triển khai một lực lượng như thế này ngay bây giờ”, một nhà ngoại giao cấp cao của châu Âu thừa nhận với tờ Guardian. “Nhưng chúng ta không thể buộc Hoa Kỳ phải triển khai quân. Vì vậy, chúng ta phải chấp nhận điều này và tìm ra những gì chúng ta có thể làm”.
Một nhà ngoại giao cấp cao khác của châu Âu chỉ trích lập trường của Hoa Kỳ là một sự đầu hàng sớm trong các cuộc đàm phán với Nga. Nhà ngoại giao này cũng nói rằng việc Ukraine sẵn sàng đưa ra nhượng bộ sẽ khuyến khích Nga đòi hỏi nhiều hơn trong các cuộc đàm phán sắp tới.
