“Cây gậy” dẫn dắt công nghiệp nông thôn

Hướng đi đúng

Quyền Giám đốc Sở Công thương Hà Nội Trần Thị Phương Lan cho biết, dịch Covid-19 khiến cộng đồng doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp, cơ sở sản xuất CNNT gặp không ít khó khăn. Song, về cơ bản, Hà Nội không bị đứt gãy chuỗi cung ứng, doanh nghiệp CNNT vẫn duy trì được đơn hàng, nhất là đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, yếu tố đầu vào và chi phí dịch vụ hậu cần (logictis) rất cao khiến lợi nhuận gần như không có. Dù vậy, “việc tiếp tục hoạt động vẫn là niềm hạnh phúc của các doanh nghiệp CNNT trong lúc dịch bệnh”, bà Lan chia sẻ.

Nhìn nhận về công tác khuyến công thời gian qua, quyền Giám đốc Sở Công thương Hà Nội cho rằng đã phát huy hiệu quả quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh. Định hướng tập trung phát triển CNNT thông qua chính sách khuyến công là hướng đi đúng đắn, ví như “cây gậy” chính sách để chỉ đạo và dẫn dắt ngành nghề này phát triển. Thực tế, các địa phương cũng đã tích cực triển khai công tác này.

Riêng tại Hà Nội, từ đầu năm đến nay, Sở Công thương đã tổ chức 19 lớp tập huấn khuyến công, tư vấn thiết kế mẫu mã; cung cấp thông tin thị trường cho 55 doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ xuất khẩu bằng nhiều hình thức quảng bá giúp doanh nghiệp kết nối giao thương, thúc đẩy sản xuất tiêu thụ tại thị trường nội địa cũng như xuất khẩu… Bên cạnh đó, Hà Nội còn có 80 doanh nghiệp đăng ký sản phẩm CNNT tiêu biểu, dự kiến công bố 71 sản phẩm; có 6 sản phẩm tiêu biểu cấp quốc gia. Ngoài ra, Sở đều tổ chức thiết kế mẫu mã thủ công mỹ nghệ để khuyến khích doanh nghiệp thiết kế mới; hỗ trợ 18 đơn vị đầu tư máy móc công nghệ; triển khai các hỗ trợ cho làng nghề phát triển du lịch; đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử với 200 sản phẩm trên Amazon…

Còn tại Nghệ An, hoạt động khuyến công trong năm 2021 đã thu hút được nhiều nguồn lực đầu tư vào đổi mới ứng dụng máy móc thiết bị công nghệ tiên tiến, mở rộng quy mô sản xuất, tạo việc làm; đào tạo nguồn nhân lực; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, hoạt động khuyến công còn góp phần đẩy mạnh việc quảng bá, tiêu thụ sản phẩm CNNT tiêu biểu; thúc đẩy phát triển các cụm công nghiệp, khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Đến nay, Sở Công thương Nghệ An đã tham mưu phê duyệt kinh phí hơn 1,6 tỷ đồng để hỗ trợ thực hiện 21 đề án. Các đề án hỗ trợ ứng dụng máy móc, thiết bị tiên tiến từ nguồn kinh phí khuyến công quốc gia và kinh phí địa phương đã và đang phát huy hiệu quả, kịp thời giúp các doanh nghiệp, cơ sở CNNT cải tiến công nghệ, nâng cao năng suất, tối ưu hóa quy trình sản xuất; đồng thời, khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên bản địa, tạo việc làm cho lao động địa phương, gia tăng giá trị sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong nước và thị trường xuất khẩu.

Từ thực tế triển khai ở các địa phương cho thấy, hoạt động khuyến công đã góp phần thúc đẩy CNNT phát triển, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chỉ số sản xuất công nghiệp 11 tháng năm nay (ước tăng 3% so với cùng kỳ năm 2020).

Phải phân rõ ngành nghề quản lý, tránh chồng chéo

Năm 2022 và những năm tiếp theo, toàn hệ thống khuyến công từ Trung ương đến địa phương xác định triển khai các nội dung hoạt động khuyến công nhằm thực hiện tốt nhất kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm; tiếp tục bám sát các mục tiêu của Quyết định số 1881/QĐ-TTg ngày 20.11.2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình khuyến công quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 cũng như Nghị quyết 105/NQ-CP nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở CNNT trong bối cảnh dịch Covid-19.

Theo đó, nội dung khuyến công sẽ tiếp tục đánh giá phân tích bối cảnh tình hình để xây dựng kế hoạch hàng năm; tiếp tục nâng cao chất lượng khảo sát, xây dựng đề án khuyến công theo hướng hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm; hỗ trợ các ngành nghề, sản phẩm tiêu biểu phù hợp với tiềm năng, lợi thế cạnh tranh của từng địa phương. Hoạt động khuyến công cũng sẽ tập trung hỗ trợ các cơ sở CNNT thông qua những hoạt động như hỗ trợ xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, ứng dụng máy móc tiên tiến vào sản xuất; đào tạo nghề nghiệp theo nhu cầu của các cơ sở, giải quyết việc làm cho lao động chịu ảnh hưởng dịch Covid-19 di dân về nông thôn; tăng cường hoạt động tư vấn, trợ giúp thông tin, nâng cao năng lực sản xuất thích ứng bối cảnh dịch Covid-19.

Để công tác khuyến công đạt hiệu quả hơn nữa, quyền Giám đốc Sở Công thương Hà Nội Trần Thị Phương Lan cho rằng, trước tiên cần phân định rõ ngành nghề thuộc quản lý của ngành công thương và ngành nông nghiệp để có định hướng phát triển phù hợp chức năng, nhiệm vụ. Bởi Nghị định số 52/2018/NĐ-CP về phát triển ngành nghề nông thôn giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan quản lý nhà nước về làng nghề, ngành nghề nông thôn tại Trung ương là chưa sát thực tế, tạo sự chồng chéo trong thực hiện khi chương trình khuyến công hỗ trợ các cơ sở CNNT lại do Bộ Công thương phụ trách. Bộ Công thương phải là đầu mối triển khai số hóa ngành nghề CNNT và tiểu thủ công nghiệp để bảo đảm quản lý, hỗ trợ đồng bộ…

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Đỗ Thế Anh, Giám đốc Công ty Cổ phần Sao Khuê (Thanh Hóa) - doanh nghiệp có sản phẩm CNNT tiêu biểu cấp quốc gia năm 2021 đề xuất: Cần có nhiều chính sách hỗ trợ ứng dụng máy móc công nghệ cho doanh nghiệp có sản phẩm tiêu biểu để mở rộng sản xuất, nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm. Bởi thực tế, về cơ bản, các doanh nghiệp này đều có quy mô nhỏ, khó đầu tư mở rộng. Cùng với đó, Bộ Công thương và các địa phương cần đẩy mạnh hỗ trợ tuyên truyền cho các sản phẩm này để mở rộng thị trường, tiến gần hơn với người tiêu dùng, nhất là các thị trường Mỹ, EU… khi đó mới phát huy hiệu quả chứng nhận được trao.