Câu trả lời ở 2011

Quan hệ Mỹ - Trung được định nghĩa như thế nào?

Hai cường quốc hàng đầu thế giới vừa trải qua một năm không mấy suôn sẻ với những tranh cãi về chính sách đồng nội tệ yếu của Bắc Kinh, sự hiện diện của tàu chiến trên biển Đông, sự tréo ngoe trong chính sách đối ngoại đối với vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên và chương trình hạt nhân của Iran. Rõ ràng, quan hệ không mấy thuận buồm xuôi gió của nền kinh tế số 1 và số 2 thế giới sẽ chi phối hàng loạt vấn đề. Tờ The Economist cho rằng hai cường quốc đang tiến vào một kỷ nguyên của sự “nghi ngờ chiến lược” (“strategic mistrust”).

Ai kế nhiệm những nhà lãnh đạo “bát thập”?

Năm 2011 sẽ là năm của những biến động tại các nước mà nhà lãnh đạo đã bước sang tuổi 80 mà vẫn chưa có kế hoạch chuyển giao quyền lực rõ ràng. Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak đã 82 tuổi và sức khỏe khá yếu. Con trai của nhà lãnh đạo này đã củng cố vị thế, song không có gì đảm bảo chắc chắn ông có thể kế nhiệm người cha mình. Sự ra đi của Quốc vương Abdullah (nay đã 86 tuổi) chắc chắn sẽ là phép thử đối với chính quyền ở trong tay những chính khách già nua tại Ảrập Xêút. Giới quan sát lo ngại chính sách đối ngoại và dầu mỏ của quốc gia này sẽ bị tác động ít nhiều nếu Bộ trưởng Nội vụ, Thái tử Nayef theo đường lối bảo thủ giành quyền lực.

Trong khi đó, nếu thông tin do trang mạng WikiLeak tiết lộ là đúng, lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei đang mắc bệnh ung thư. Câu hỏi đặt ra là cái chết của ông sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với những cuộc chiến nội bộ tranh giành quyền lực?

Đến với đất nước Thái Lan đang bị chia rẽ sâu sắc, nếu như Nhà vua Bhumibol Adulyadej (83 tuổi) được người dân xứ sở nụ cười tôn kính, thì con trai của ông lại không nhận được sự kính trọng như vậy. Vậy nên, nhiều khả năng năm 2011 thế giới sẽ tiếp tục phải chứng kiến làn sóng phản đối chính phủ của người biểu tình áo đỏ cùng những hệ lụy của nó.

Trung Đông sẽ nóng tới mức nào?

Thế giới đang trăn trở với câu hỏi liệu có thể xảy ra một vụ không kích của Israel nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran để kiềm chế tham vọng phát triển hạt nhân của Tehran. Tuy không thể khẳng định nguy cơ này là bao nhiêu %, song chắc chắn những hành động quân sự của Nhà nước Do Thái chống Nhà nước Hồi giáo sẽ gây ra những tác động kinh tế không nhỏ. Trung Đông vẫn sẽ là một chảo lửa dù nguy cơ bùng nổ phong trào Intifada nhằm chấm dứt các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel - Palestine là không nhiều. Thêm vào đó, lực lượng Hồi giáo vũ trang Hezbollah tại Lebanon cũng sẽ không khoanh tay chờ đợi một cuộc tấn công của Israel từ miền Bắc, trong khi tình trạng bạo lực sắc tộc tại Iraq sẽ không thể được kiềm chế, nhất là sau khi lực lượng Mỹ đã rút hoàn toàn khỏi nước này.

Khủng hoảng ở khu vực eurozone?

Các nền kinh tế phương Tây sẽ đối mặt với một năm không thuận lợi với kinh tế tăng trưởng yếu và không đồng đều, nợ công cao khiến các nước buộc phải duy trì chính sách thắt lưng buộc bụng. Các chính khách đều ý thức được sự khó khăn khi phải đưa ra các quyết sách. Làn sóng phản đối các biện pháp khắc khổ, các bước đi chiến thuật nhằm đẩy nhanh tiến trình cải tổ là cần thiết nhưng phải trả giá bằng các cuộc tổng tuyển cử là những điều giới quan sát dự báo.

Nói một cách tổng thể, thời gian không có nhiều ý nghĩa đối với các nền kinh tế Eurozone, là các nước không thể trông chờ vào cắt giảm chi tiêu và tăng thuế để nhanh chóng lấp đầy lỗ hổng ngân sách. Trong khi nguy cơ vỡ nợ không còn rình rập khu vực này sau những quyết sách quan trọng của Liên minh châu Âu và Quỹ Tiền tệ quốc tế, theo giới phân tích, chỉ có ý chí chính trị của ban lãnh đạo các nước lớn trong khu vực, cụ thể là Đức, mới có thể giữ cho Eurozone thoát khỏi tình trạng không trả được nợ. Chính điều này sẽ tạo ra những bất ổn chính trị.

Chuẩn bị cho những cuộc đổi ngôi?

Một trong những hệ quả của việc các chính sách bị chệch hướng là triển vọng bầu cử ảm đạm. Trước tiên là tại Pháp. Tổng thống Nicolas Sarkozy đã phải nỗ lực hàn gắn hình ảnh của mình bị tổn hại nghiêm trọng sau khi đối đầu với các liên đoàn trong vấn đề cải cách hệ thống hưu trí và ông phải “vận công” hơn nhiều nếu muốn tái đắc cử vào tháng 3.2012. Những nỗ lực vận động ngầm sẽ diễn ra bên ngoài nước Pháp. Ông Sarkozy sẽ phải cố gắng thúc đẩy cải cách hệ thống tiền tệ toàn cầu trong khi đảm đương vai trò chủ tịch luân phiên Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G - 20) để đánh bóng hình ảnh trong nước. Câu hỏi là liệu Washington có đồng ý giảm bớt vai trò của đồng USD trong hệ thống tài chính quốc tế?

Đến với nước Mỹ, Tổng thống Barack Obama đang loay hoay tìm lời giải cho bài toán tạo việc làm mới và kích cầu tiêu dùng trong nước khi phải đối mặt với một Quốc hội mà phe Cộng hòa kiểm soát Hạ viện và thu hẹp khoảng cách tại Thượng viện. Thêm vào đó là khoản thâm hụt ngân sách hơn 1.000 tỷ USD và cùng món nợ 13.000 tỷ USD đang là hòn đá ngáng đường ông chủ Nhà Trắng.

Năm 2011, người dân xứ sở bạch dương sẽ được chứng kiến cỗ xe song mã Putin - Medvedev khởi động tranh cử vào Điện Kremlin năm sau. Đã có những tin đồn rằng Thủ tướng đương nhiệm Putin sẽ là ông chủ mới của Điện Kremlin.

Trung Quốc cũng đang chuẩn bị bầu ban lãnh đạo đất nước mới. Ông Tập Cận Bình được coi là ứng cử viên hàng đầu kế nhiệm Chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Để đảm bảo một tiến trình chuyển giao quyền lực êm thấm và ổn định kinh tế xã hội, theo giới quan sát, Bắc Kinh sẽ phải áp dụng các biện pháp cân bằng nền kinh tế dựa vào xuất khẩu với nhu cầu trong nước và chuyển đổi sang một cơ chế tiền tệ dựa nhiều hơn vào quy luật vận hành của thị trường.

Vụ nổ lớn trên bán đảo Triều Tiên?

Với những diễn biến căng thẳng trong những ngày cuối năm 2010, giới quan sát dự đoán Bán đảo Triều Tiên sẽ là sân khấu của khủng hoảng khu vực. Với việc nhà lãnh đạo Kim Jong - il của CHDCND Triều  Tiên dường như đang có các bước đi chuẩn bị trao quyền cho con trai cùng thái độ cứng rắn, quan hệ căng thẳng giữa hai nước đang được đẩy lên cao và các chuyên gia không loại trừ nguy cơ bùng nổ giao tranh giữa hai miền trong năm 2011. Những công bố mới nhất về cơ sở làm giàu uranium mới tại miền Bắc đã củng cố thêm vị thế hạt nhân của Bình Nhưỡng, tạo thuận lợi hơn cho nước này trên bàn thương lượng với các cường quốc phương Tây.

Chiến tranh giữa các vì sao trong thế giới ảo?

Virus Stuxnet, căng thẳng Mỹ - Trung về vụ Google, những tiết lộ gây choáng của WikiLeak, các vụ hacker đánh sập nhiều trang thông tin và xâm nhập hệ thống nội bộ của các hãng trong năm qua đã cho thấy sức mạnh của máy tính và các cơ chế truyền dữ liệu dựa trên Internet đối với đời sống chính trị - xã hội của thế giới. Chúng là lời cảnh báo xa về một chiến tranh giữa các vì sao trong thế giới ảo.