Cân nhắc việc mở rộng sửa đổi so với yêu cầu của Hiệp định CPTPP

Cụ thể, khoản 1 Điều 226 Bộ luật Hình sự quy định Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với cả nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý. Điểm g khoản 6 Điều 18.77 Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) quy định, các quốc gia thành viên cho phép cơ quan có thẩm quyền có thể chủ động thực hiện hành động pháp lý mà không cần có khởi kiện chính thức từ người thứ ba hay chủ thể quyền đối với hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp về nhãn hiệu, Hiệp định không đặt ra yêu cầu đối với chỉ dẫn địa lý. Như vậy, nếu sửa đổi, bãi bỏ nội dung dẫn chiếu đến toàn bộ khoản 1 Điều 226 của Bộ luật Hình sự như đề nghị của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thì sẽ mở rộng hơn so với yêu cầu của Hiệp định CPTPP.

Theo ĐBQH Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình), khi Hiệp định không yêu cầu mà chúng ta lại bãi bỏ thì cần hết sức cân nhắc. Trong khi đó, quy định như pháp luật của nước ta hiện nay trước hết là để bảo vệ lợi ích của người bị hại, bảo đảm để họ có quyền lựa chọn giữa thương lượng, hòa giải, yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc yêu cầu khởi tố vụ án. 

Thêm vào đó, chỉ dẫn địa lý là vấn đề rất đặc biệt, thuộc sở hữu của nhà nước và Nhà nước trao quyền cho UBND cấp tỉnh và cho một số tổ chức, hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất sử dụng. Như vậy, khi có hành vi xâm phạm thì tất cả các chủ thể này đều có quyền yêu cầu khởi tố, đặc biệt là UBND cấp tỉnh là cơ quan hoàn toàn có đủ điều kiện và có khả năng để thực hiện yêu cầu khởi tố vụ án. 

Ngoài ra, việc điều tra, chứng minh hành vi xâm phạm chỉ dẫn địa lý là vấn đề khó và phức tạp nếu không có yêu cầu, không có sự cộng tác của chủ sở hữu và người bị hại trong việc cung cấp các thông tin liên quan tới chỉ dẫn địa lý đã được đăng ký hay chưa, phạm vi đăng ký tới đâu… Vì thế, quy định như dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm vì không chứng minh được. 

ĐB Nguyễn Mạnh Cường cũng cho rằng, việc sửa đổi phải tuân thủ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là cần lấy các ý kiến chịu sự tác động, nhất là ý kiến của UBND các cấp, tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, thậm chí ý kiến của người tiêu dùng. Hiện nay cả Chính phủ, Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Công thương đều băn khoăn, thậm chí có ý kiến cho rằng nếu không thận trọng sẽ dẫn đến hình sự hóa quan hệ hành chính và quan hệ dân sự, thương mại. Vì vậy đề nghị Quốc hội chưa sửa đổi nội dung này tại Kỳ họp này.