Cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng việc bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh

Chiều 20/5, thảo luận tại Tổ 17 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Tuyên Quang, Nam Định, Quảng Ngãi, Cà Mau), các ĐBQH đã cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự; dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Đề nghị giữ nguyên hình phạt tử hình với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (sửa đổi) dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8 tội danh có khung hình phạt tử hình.

Cụ thể gồm các tội: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh; phá hoại hòa bình gây chiến tranh xâm lược; vận chuyển trái phép chất ma túy; gián điệp; tham ô tài sản; nhận hối lộ.

ĐBQH Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) nhất trí với việc bỏ hình phạt tử hình đối với 5 tội danh: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh; phá hoại hòa bình gây chiến tranh xâm lược; gián điệp.

Riêng đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, tham ô tài sản, nhận hối lộ, đại biểu Lương Văn Hùng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc giữ nguyên hình phạt tử hình đối với 3 tội danh trên.

Theo đại biểu, Bộ luật Hình sự hiện hành quy định hình phạt tử hình đối với vận chuyển trái phép chất ma túy ngoài mục đích răn đe, phòng ngừa tội phạm còn hướng tới mục tiêu không để Việt Nam trở thành địa bàn sản xuất, trung chuyển và tiêu thụ ma túy. Nếu bỏ hình phạt tử hình đối với tội danh này sẽ làm giảm tính răn đe, tạo kẽ hở để tội phạm ma túy phát triển phức tạp.

Đối với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, hiện nay tình hình tham nhũng đang diễn biến hết sức phức tạp. Do vậy, vẫn cần tiếp tục duy trì hình phạt này để bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước là xử lý nghiêm loại tội phạm này.

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đề nghị không bỏ hình phạt tử hình đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh, theo đó, nhân dân đang rất bức xúc với tội phạm này. Việc sản xuất thuốc chữa bệnh giả, thuốc phòng bệnh giả, tuồn vào các cơ sở y tế, bệnh viện, nhiều loại thuốc giả được sản xuất dành riêng cho đối tượng trẻ em, người già. Do vậy, không nên bỏ hình phạt tử hình đối với hành vi trục lợi trên nỗi đau của người bệnh.

Đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, nếu bỏ hình phạt tử hình, đại biểu Ma Thị Thúy lo ngại sẽ không bảo đảm sức răn đe, nhất là khi chúng ta đang đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy với mục tiêu giảm cung, giảm cầu, giảm hệ lụy về ma túy.

Đại biểu đề nghị không bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, đặc biệt trong bối cảnh tình hình tham nhũng vẫn diễn biến rất phức tạp. Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng được Đảng, Nhà nước ta xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị. Việc quy định hình phạt tử hình cho các tội về tham ô tài sản, nhận hối lộ vừa có tác dụng răn đe cao, vừa phải khắc phục hậu quả thiệt hại.

Đại biểu Ma Thị Thúy nhấn mạnh, việc bỏ hình phạt tử hình ở bất cứ tội danh nào cũng cần được xem xét, đánh giá kỹ lưỡng, tránh gây bất lợi tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm.

Chung thân không xét giảm án phải nhẹ hơn tử hình nhưng nặng hơn tù chung thân

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (sửa đổi) bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính đối với 8 tội danh dự kiến bỏ hình phạt tử hình và 10 tội danh vẫn duy trì hình phạt tử hình, đại biểu Lương Văn Hùng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc bởi các lý do.

Thứ nhất, hình phạt tù chung thân không xét giảm án về bản chất không khác biệt gì so với hình phạt tù chung thân. Bởi, người bị áp dụng hình phạt tù chung thân không xét giảm án vẫn được đại xá, ân giảm hoặc đặc xá.

Thứ hai, ân giảm là đặc quyền của Chủ tịch nước trao cho người bị kết án tử hình. Việc Chủ tịch nước có thẩm quyền ân giảm đối với các trường hợp người bị áp dụng hình phạt tù chung thân không xét giảm án là chưa phù hợp với vị thế, vai trò của người đứng đầu Nhà nước cũng như tính chất của hình phạt.

Thứ ba, quy định này sẽ làm tăng áp lực kinh tế cho nhà nước, vấn đề cần được cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá tác động cụ thể và xin ý kiến rộng rãi.

Thứ tư, đối với 10 tội danh vẫn giữ nguyên hình phạt tử hình thì bên cạnh hình phạt tử hình còn có hình phạt tù chung thân không xét giảm án, như vậy chính sách hình sự trong dự thảo luật nặng hơn so với Bộ luật Hình sự hiện hành.

Từ những phân tích trên, đại biểu Lương Văn Hùng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc về sự cần thiết bổ sung hình phạt này, vì đây là chính sách lớn, cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở tổng kết, đánh giá cả về lý luận và thực tiễn, đồng thời cần có sự tham khảo, học hỏi kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có sự tương đồng về hệ thống pháp luật.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) nêu rõ, án tử hình là hình phạt nghiêm khắc nhất trong pháp luật hình sự. Đây là hình phạt tước đi mạng sống của con người. Xu hướng của nhiều nước trên thế giới là bỏ hình phạt tử hình, một số nước giữ hình phạt tử hình nhưng không áp dụng hoặc không thi hành trên thực tế; một số nước bỏ hình phạt tử hình thay bằng hình phạt chung thân hoặc hình phạt chung thân không xét giảm án.

Đại biểu cho biết, quyền sống là quyền thiêng liêng nhất của con người, không ai có quyền cướp đi quyền sống của con người, dù là nhân danh công lý. Tuy nhiên, đối với một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, tội ác có tính chất dã man, ghê rợn, tước đi mạng sống của nhiều người thì nước ta và một số nước trên thế giới vẫn duy trì hình phạt tử hình với các loại tội phạm này. Song về lâu, về dài, như Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị có nêu là tiến tới giảm hình phạt tử hình, thay bằng hình phạt không tước mạng sống.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề nghị nên quy định hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Bởi nếu tiến tới giảm hình phạt tử hình thì phải có hình phạt thay thế để bảo đảm tính nghiêm khắc, răn đe cao. Việc bỏ hình phạt tử hình với một số tội thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án là thể hiện tính nhân đạo của Đảng, Nhà nước ta.

Tuy nhiên, theo quy định của dự thảo luật, tù chung thân không xét giảm án vẫn gần giống tù chung thân và vẫn được xét giảm án đối với một số trường hợp: đặc xá, đại xá, ân giảm. Vì vậy, đại biểu đề nghị, quy định tù chung thân không xét giảm án phải nhẹ hơn tử hình nhưng nặng hơn tù chung thân.

Bên cạnh đó, “pháp luật nên rõ ràng minh định, khi nào chuyển thành chung thân không xét giảm án, khi nào chuyển thành chung thân”, đại biểu Mai Thị Phương Hoa nhấn mạnh.