Thách thức phát triển xanh, bền vững
Sở Công Thương tỉnh Bình Dương nhận định, vào những tháng cuối năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sẽ tăng mạnh do có nhiều lễ hội, là cơ hội để ngành dệt may, giày da gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Tháng 9 năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dệt may ước đạt 329,8 triệu USD, tăng 3,5% so tháng trước, tăng 57,7% so cùng kỳ 2023. Lũy kế 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 2.341,9 triệu USD, tăng 12,8% với cùng kỳ 2023, chiếm tỷ trọng 9,1% kim ngạch xuất khẩu cả tỉnh.
Ngành giày da trong tháng 9 năm 2024, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 176,4 triệu USD, tăng 4,3% so tháng trước, tăng 66,1% so cùng kỳ 2023. Lũy kế 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 1.380,8 triệu USD, tăng 18,7% so cùng kỳ 2023, chiếm tỷ trọng 5,6% kim ngạch xuất khẩu cả tỉnh.
Theo đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam trở thành nước sản xuất giày dép đứng thứ 3 thế giới, sau Trung Quốc và Ấn Độ và đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu. Trong khi đó, ngành dệt may Việt Nam đang tận dụng cơ hội từ sự dịch chuyển đơn hàng toàn cầu. Nhờ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA), các doanh nghiệp đã chủ động mở rộng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, và cuối cùng là gia tăng quy mô xuất khẩu.
Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thái Bình (TBS Group) Nguyễn Anh Tuấn cho biết, TBS Group đã có đủ đơn hàng xuất khẩu cho toàn bộ năm 2024. Các dây chuyền sản xuất đang hoạt động hết công suất để bảo đảm tiến độ giao hàng cho các đối tác quốc tế. Mục tiêu của công ty là tăng giá trị xuất khẩu năm 2024 lên ít nhất 20% so với năm trước.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Bình Dương Phạm Thị Xuân Trang, thách thức lớn hiện hữu đó là liên quan đến phát triển xanh, phát triển bền vững, đặc biệt yêu cầu minh bạch và tự chủ nguyên liệu sản xuất đầu vào nhằm gia tăng giá trị xuất khẩu, tận dụng tốt hơn lợi thế từ các FTA. Các thị trường nhập khẩu lớn đều đã áp dụng các quy định yêu cầu truy xuất nguồn gốc sản phẩm và nguyên phụ liệu sản xuất trong chuỗi cung ứng dệt may. Trước áp lực này, ngành dệt may cần phải thúc đẩy thị trường cung ứng nguyên phụ liệu theo hướng quy mô, chuẩn hóa và minh bạch.
Cần có những giải pháp đột phá
Ngành dệt may, giày da Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại tự do, nhưng việc có thể tận dụng được hay không cần phải phát triển công nghiệp hỗ trợ, nguyên phụ liệu trong nước.
Trên thực tế, hiện các thị trường lớn như EU và Mỹ đã siết chặt quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm và nguyên phụ liệu nhằm hướng tới một ngành công nghiệp bền vững hơn. Nếu không đáp ứng được các yêu cầu này, doanh nghiệp sẽ đối mặt với rủi ro bị đánh thuế và mất đi thị trường xuất khẩu.
Việc bảo đảm tự chủ nguồn nguyên liệu sản xuất cũng đang trở thành ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp. Do vậy, việc hình thành trung tâm nguyên phụ liệu với ngành dệt may, giày da là vấn đề cần xúc tiến sớm để DN tự chủ nguyên liệu.
Chủ tịch Hiệp hội Giày da Việt Nam (LEFASO) Nguyễn Đức Thuấn cho biết, chiến lược phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 đã xác định dệt may - giày da là hai trong số 7 ngành công nghiệp ưu tiên của Việt Nam. Tuy nhiên, để tiếp tục phát triển ngành trong giai đoạn sắp tới, cần có những giải pháp đột phá để nâng cấp chuỗi giá trị ngành nhằm tạo ra những lợi ích bền vững. Cần phải thúc đẩy phát triển hoạt động của thị trường cung ứng nguyên phụ liệu theo hướng quy mô, chuẩn hóa và minh bạch.
“Trên cơ sở đó, chúng tôi đã kiến nghị xây dựng khu trung tâm giao dịch phát triển nguyên phụ liệu và đổi mới sáng tạo ngành thời trang Việt Nam tại Bình Dương” - ông Nguyễn Đức Thuấn chia sẻ.
Trung Quốc hiện vẫn là nguồn cung nguyên phụ liệu lớn nhất cho ngành da giày Việt Nam, tiếp đến là Thái Lan, Italia... Doanh nghiệp da giày trong nước còn nhập khẩu da thuộc từ những thị trường khác, tuy nhiên tỷ trọng mỗi thị trường không cao. Có thể thấy, công nghiệp hỗ trợ ngành da chưa thực sự đạt được như sự mong mỏi của Nhà nước, doanh nghiệp, nhà sản xuất, cần có thêm một lộ trình dài hơi và những giải pháp đột phá hơn nữa.
