Cải thiện môi trường kinh doanh, khơi dậy nội lực của doanh nghiệp nội địa

Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, quy mô khiêm tốn, dễ bị tổn thương từ những biến động của thế giới. Cộng đồng doanh nghiệp chính là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề từ sự gián đoạn, đứt gãy chuỗi cung ứng quốc tế. Bài toán đặt ra là làm thế nào các doanh nghiệp chuẩn bị được sức khỏe, hạn chế tác động từ bên ngoài và phát triển vững mạnh, trở thành nòng cốt cho phát triển kinh tế? Theo tôi, cần một số giải pháp.

Một là, tập trung ưu tiên tháo gỡ rào cản, nút thắt về thể chế, đặc biệt là 2 chỉ số kém cạnh tranh nhất là hoạt động của khu vực công và quyền tài sản, bao gồm cả sở hữu trí tuệ và chất lượng hành chính, đất đai nhằm cải thiện khả năng cạnh tranh, gia tăng niềm tin của doanh nghiệp và dân chúng. Cần thay đổi tư duy cải cách thể chế theo hướng đồng hành, hỗ trợ, coi doanh nghiệp là đối tác thay vì đối tượng bị quản lý. Từng bước chuyển sang giai đoạn quản trị, hoàn thiện các yếu tố then chốt như cơ sở dữ liệu thống nhất, nguồn lực con người, chính sách thực thi để xây dựng thành công Chính phủ điện tử. Tăng cường chất lượng dịch vụ công, cập nhật khung pháp chế về thể chế mạnh nhằm bảo đảm quyền và tài sản sở hữu trí tuệ, tạo môi trường thuận lợi cho việc thương mại hóa và lý tưởng kinh doanh. Bởi không nhà đầu tư nào muốn đầu tư vào nơi mà tài sản và trí tuệ của họ không được bảo vệ.

Hai là, xây dựng các chính sách đặc thù, nhất quán về đất đai, tiếp cận nguồn vốn, cải thiện môi trường kinh doanh lành mạnh nhằm khơi dậy sức mạnh nội lực của khối doanh nghiệp nội địa, đủ khả năng trở thành đối trọng, đối tác, những mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị sản xuất cung ứng đối với khối FDI. Qua đó, thúc đẩy phát triển kỹ năng quản trị, chuyển giao công nghệ, hình thành chuỗi cung ứng vật tư, nguyên liệu và cụm liên kết ngành, tạo thế cân bằng giữa các thành phần kinh tế.

Cùng với hỗ trợ khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần tập trung chính sách hướng tới đẩy mạnh vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn trong các lĩnh vực có tính nền tảng then chốt, như: sản xuất công nghiệp, máy móc, thiết bị, sản phẩm y tế, giống cây trồng, vật nuôi, sản phẩm có lợi thế cạnh tranh quốc gia... giúp định hình thị trường, tái cấu trúc ngành, kéo theo các doanh nghiệp nhỏ tham gia vào trục liên kết mang thương hiệu Việt. Bất kỳ nền kinh tế nào cũng cần phải có nuôi dưỡng, chăm sóc để có những con sếu đầu đàn dẫn dắt thì cả đàn sếu mới bay xa, bay nhanh và bay đúng hướng.

Ba là, xây dựng và bảo đảm tính ổn định, tiếp tục của chuỗi giá trị và cung ứng bằng cách tập trung vào thị trường, đổi mới sáng tạo, gia tăng tỷ lệ nguồn cung nội địa và chủ động tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong bối cảnh nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu, thậm chí rủi ro do chiến tranh kinh tế tại một số nước, càng thấy rõ tầm quan trọng của việc chủ động nguồn nguyên liệu và khả năng tự cung của quốc gia.

Cần rà soát, đánh giá lại công tác quy hoạch và cơ chế chính sách đặc thù của các địa phương để tích tụ đất đai, xây dựng vùng nguyên liệu nhằm chủ động về nguyên liệu. Tập trung khai thác và mở rộng thị trường trong nước. Quyết liệt hơn nữa giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa về hệ thống xây dựng thương hiệu, thúc đẩy sáng tạo để thích ứng, thay đổi thói quen tiêu dùng, tạo tính tự chủ, năng lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt. Các cuộc vận động kích cầu tiêu dùng trong nước cần làm thực chất hơn, hiệu quả thiết thực hơn, giảm thiểu những khâu phân phối trung gian. Đẩy mạnh trục liên kết giữa hiệp hội ngành hàng, phân phối và tiêu thụ sản phẩm cùng nhau, thị trường nội địa, tiềm năng một trăm triệu dân cũng sẽ là bệ đỡ, là điểm tựa cho các doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững.

Bốn là, điều hành linh hoạt chính sách tài khóa, tiền tệ, bám sát với tình hình thực tiễn, hướng dòng vốn vào những lĩnh vực ưu tiên của nền kinh tế phục vụ cho sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển cùng với các giải pháp tác động đồng bộ của chi phí đẩy, như nguyên liệu đầu vào, vận tải, logistics và giảm áp lực lạm phát nguồn cung. Đồng thời, gia tăng các giải pháp khuyến khích, tạo niềm tin tiêu dùng và hoạt động kinh doanh có dấu hiệu đi xuống, nhằm tạo lực kéo cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Tích cực tháo gỡ các nút thắt để giải ngân theo kế hoạch, nếu nền kinh tế không hấp thu được nguồn lực sẽ lâu hồi phục.

Đánh giá toàn diện về "chính sách diều hâu", thắt chặt cung tiền và nâng cao lãi suất của FED và ECB đang làm, các chính sách như của châu Âu, ưu tiên nới lỏng dòng tiền của Trung Quốc đang hướng đến để thận trọng trong từng quyết sách, nhằm đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát và phát triển kinh tế. Nghiên cứu mở rộng những đối tượng, ngành nghề hỗ trợ, tối giản rút ngắn thủ tục, đẩy mạnh gói giải ngân hỗ trợ trong chương trình phục hồi, phát triển kinh tế theo Nghị quyết số 43 của Quốc hội nhằm nâng cao khả năng hấp thụ của các chính sách hỗ trợ, tạo nguồn lực để cho doanh nghiệp phát triển.

Năm là, tập trung đồng bộ về thể chế số, hạ tầng số, nền tảng số và nhân lực hướng tới chuyển đổi số thành công mạnh mẽ hơn. Cần xây dựng chính sách hỗ trợ đột phá hơn về đào tạo nhân lực, tổ chức mạng lưới chuyên gia tư vấn, chỉ dẫn các giải pháp công nghệ cho các nhóm đối tượng khác nhau chia theo mô hình và giai đoạn phát triển theo kinh doanh, theo từng lĩnh vực ngành, nghề.